Συνάντησα τη Γιώτα Φώτου πριν δυο χρόνια περίπου για πρώτη φορά στον κόσμο του κυβερνοχώρου, στο διαδίκτυο. Μου τράβηξε την προσοχή μία ανάρτηση που είχε κάνει στην ιστοσελίδα της και αφορούσε στην προώθηση της φιλαναγνωσίας στα παιδιά οπότε και περιηγήθηκα. Τη βρήκα ενδιαφέρουσα και άρχισα να την επισκέπτομαι τακτικά ανταλλάσοντας μηνύματα μαζί της γιατί πέρα από συγγραφέας είναι και δασκάλα. Μόλις πριν λίγες μέρες τη γνώρισα και « από κοντά » κατά τη συνάντηση που είχαμε με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου της « Τα χριστουγεννιάτικα δώρα της Γαβριέλας» σε κεντρικό πολυχώρο-βιβλιοπωλείο της Θεσσαλονίκης. Εκεί, στη συζήτηση που είχαμε, δέχτηκε με πολλή ευγένεια να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις αποκλειστικά για τους αναγνώστες του «Δημοκράτη».
Ας τη γνωρίσουμε όμως καλύτερα!!
Η Γιώτα Φώτου γεννήθηκε στο Δροσάτο Καρδίτσας και μεγάλωσε στη Λάρισα σε οικογένεια παιδαγωγών. Σπούδασε αρχικά στην Παιδαγωγική Ακαδημία. Στη συνέχεια συμπλήρωσε τις σπουδές της στο ΑΠΘ και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Έχει υπηρετήσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση από τη θέση της δασκάλας, διευθύντριας σχολικής μονάδας, ενώ διετέλεσε για πέντε χρόνια Σχολική Σύμβουλος, θέση από την οποία συνεχίζει να υπηρετεί και να προσφέρει και σήμερα. Κατοικεί στη Λάρισα, είναι παντρεμένη και μητέρα τριών αγοριών. Από το 2002 εκδίδονται βιβλία της που αφορούν στην παιδική και εφηβική λογοτεχνία. Οι Εκδόσεις Ψυχογιός έχουν την επιμέλεια των βιβλίων της. Δύο από αυτά, Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛ και ΜΙΑ ΚΑΡΦΙΤΣΑ ΚΑΙ ΔΥΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ βραβεύτηκαν από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, ενώ το πρώτο επιλέχθηκε στα δεκαπέντε επικρατέστερα για τα κρατικά βραβεία του 2006. Η συγγραφέας Γιώτα Φώτου δεν ξεχωρίζει τη λογοτεχνία. Μπορεί και γράφει για ενήλικες και για παιδιά. Αποκτά έτσι το έργο της το πλεονέκτημα της πολυσημίας και της ολοκληρωμένης διάστασης.
ΤΑ ΒΙΟΛΙΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΔΡΑΣ είναι το πρώτο της μυθιστόρημα για ενηλίκους, η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται στον τόπο καταγωγής της, γεγονός το οποίο την ώθησε, κατά τη διάρκεια της συγγραφής του βιβλίου, να προσεγγίσει τις ρίζες της και να αντλήσει από αυτές. Το καλοκαίρι κυκλοφόρησε το νέο της συγκλονιστικό μυθιστόρημα « ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΚΡΙΝΟΥ» που το αναγνωστικό κοινό το καλοδέχτηκε και το εκτίναξε στην κατηγορία των ευπώλητων.
Και τώρα ας της δώσουμε το λόγο.
1. Κυρία Φώτου, η λογοτεχνία είναι μία, συνήθως, όμως, ο εκάστοτε συγγραφέας επιλέγει θέματα για παιδιά ή για μεγάλους. Έχουμε δηλαδή τους συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας ή για μεγάλους. Αυτό που με εντυπωσιάζει σε σας είναι πως γράφετε για παιδιά, αλλά και για μεγάλους . Πώς συμβαίνει αυτό;
Τα πρώτα μου βιβλία ήταν παιδικά. Τα παιδικά βιβλία έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους. Διαφορετικά γράφει κάποιος για παιδιά ηλικίας τεσσάρων χρόνων και διαφορετικά για παιδιά δώδεκα χρόνων. Εγώ έγραψα για όλες τις ηλικίες. Το πρώτο μου μυθιστόρημα ενηλίκων «Τα βιολιά της χαράδρας» άρχισα να το σκέφτομαι πιστεύοντας ότι θα γράψω ένα βιβλίο για μεγάλα παιδιά. Ωστόσο η μυθοπλασία όπως εξελισσόταν μέσα μου, έδειχνε ξεκάθαρα ότι αφορούσε σε ενήλικες. Όταν το συνειδητοποίησα άφησα τον εαυτό μου ελεύθερο και χάρηκα πολύ εκείνο το ταξίδι. Ενθουσιάστηκα όταν κατάλαβα ότι θα γράψω χωρίς τους περιορισμούς που διέπουν τη συγγραφή ενός παιδικού βιβλίου. Το παιδικό το θεωρώ πιο δύσκολο. Και όλα αυτά αποδεικνύουν ότι η λογοτεχνία είναι πραγματικά μία.
2. Τι πρωτοέφερε την πένα στα χέρια σας, ώστε να αποφασίσετε τη συγγραφή του πρώτου σας βιβλίου;
Το περίεργο είναι ότι δεν είχα ποτέ σχέδια να γίνω συγγραφέας. Όμως, όλα τα χρόνια μέσα στην τάξη- είμαι δασκάλα- έβγαζα στη στιγμή ιστορίες, οι οποίες με βοηθούσαν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μ αυτές είχα αμέριστη την προσοχή των παιδιών και η διδασκαλία του εκάστοτε γνωστικού αντικειμένου γινόταν πιο εύκολη και ενδιαφέρουσα. Οι δικοί μου με έπεισαν να στείλω μια από τις ιστορίες αυτές σε εκδοτικό οίκο και δέχτηκα, γιατί μου άρεσε η προοπτική να βγουν οι ιστορίες μου από την αίθουσα.
3. Αν έπρεπε να επιλέξετε παιδική λογοτεχνία ή για μεγάλους τι θα αποφασίζατε;
Δεν μπορώ να επιλέξω. Κατάλαβα ότι οι επιλογές μου από εδώ και πέρα θα έχουν να κάνουν με τη θεματολογία περισσότερο παρά με τις ηλικίες.
4. Ο κόσμος και τα βιώματα των παιδικών σας χρόνων κατά πόσο πιστεύετε έχει επηρεάσει το συγγραφικό σας έργο, την πηγή των ιδεών σας;
Πάντα λέω ότι υπήρξα τυχερό παιδί γιατί μεγάλωσα σε ένα σπίτι όπου έμπαιναν πολλά βιβλία και έτσι ήμουν συνεχώς κοντά στη λογοτεχνία. Στα παιδικά βιβλία μου δεν έπαιξαν τόσο μεγάλο ρόλο τα δικά μου παιδικά βιώματα όσο τα βιώματά μου μέσα στην τάξη. Η τάξη μου έδινε ερεθίσματα να γράψω.
Στα βιβλία των ενηλίκων βγαίνει περισσότερο το βιωματικό στοιχείο. Εκεί, σε κάποια σημεία, βρίσκω τον εαυτό μου. Στα «βιολιά της χαράδρας» γράφω για την ιστορία της τοπικής κοινωνίας όπου μεγάλωσα, βγάζω όλα αυτά που με έκαναν να ονειρεύομαι όταν ήμουν παιδί. Τα βιολιά της χαράδρας είναι το δικό μου παραμύθι. Αυτό στο οποίο εγώ στηρίχτηκα για να προχωρήσω στη ζωή.
5. Το πρόσφατο βιβλίο σας «Το δάκρυ του κρίνου» που κατά προσωπική μου άποψη είναι συγκλονιστικό, στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα ή είναι καθαρά μυθιστορηματικό;

Υπάρχει ένα γεγονός, ένα λάθος του εθνικού στρατού που είναι αληθινό, όσο αληθινό μπορεί να είναι μέσα σε ένα βιβλίο. Αυτό μου έδωσε και την αφορμή να γράψω. Όλα τα άλλα γεγονότα και τα πρόσωπα, ακόμα και η Μερόπη, η κεντρική ηρωίδα είναι φανταστικά. Στο δάκρυ του κρίνου αλλού σκόπευα να πάω και αλλού με πήγε η Μερόπη. Δεν ήμουν εγώ που αποφάσιζε για την πλοκή, η Μερόπη με καθοδηγούσε. Και της οφείλω πολλά. Ξέρω πώς ακούγεται αυτό, αφού προηγουμένως τόνισα ότι είναι πλάσμα της φαντασίας μου, αλλά εγώ έζησα μαζί της ενάμισι χρόνο και την πίστεψα, όπως πιστεύω όλους τους ήρωές μου.
6. Την ώρα που γράφετε τις ιστορίες σας ποια είναι τα συναισθηματά σας; Σε τι κατάσταση βρίσκεστε;
Κάποιες φορές ο άντρας μου και τα παιδιά με μισούν. Επηρεάζομαι πολύ. Ο Αόρατος Πολ και Το δάκρυ του κρίνου είναι και τα δυο βιβλία με έντονη συναισθηματική φόρτιση με έκαναν κομμάτια. Άλλα βιβλία πάλι με έκαναν να ξαναγίνω παιδί. Ένα άλλο παιδί διαφορετικό από αυτό που υπήρξα.
7. Ποιες είναι οι σκέψεις που κάνετε, όταν ολοκληρώσετε τη συγγραφή ενός βιβλίου και πάρει το δρόμο για το τυπογραφείο;
Είναι πάντα οι ίδιες και συνοψίζονται σε μια φράση: «Έφυγε από μένα!» Είναι σα να τελειώνει ένα ταξίδι που δεν έχει να μου δώσει πλέον τίποτα άλλο. Όταν τυπωθούν δεν είναι πια δικά μου, είναι των αναγνωστών γι αυτό και δεν ασχολούμαι ιδιαίτερα μαζί τους. Δεν έχω διαβάσει ποτέ ένα τυπωμένο βιβλίο μου. Δεν μπορώ να το διαβάσω. Έχω φύγει.
8. Κάθε φορά που βρίσκεστε ανάμεσα σε παιδιά παρουσιάζοντας τα βιβλία σας ή ακούγοντας αυτά να μιλούν για τα βιβλία σας, πώς νιώθετε;
Θα είμαι ειλικρινής και δεν ξέρω πώς θα ακουστεί αυτό. Δεν νιώθω τίποτα περισσότερο από αυτό που ένιωθα όλα τα χρόνια μέσα στην τάξη. Είμαι με παιδιά που κρέμονται από τα χείλη μου και η ευθύνη μου είναι μεγάλη. Τα παιδιά ήταν και είναι η ζωή μου. Με όποια ιδιότητα κι αν είμαι μαζί τους ένα μόνο σκέφτομαι: να μην τα απογοητεύσω.
9. Στο «Δάκρυ του κρίνου» μία από τις ηρωίδες κατάγεται από τη Μυτιλήνη. Πώς προέκυψε η Μυτιλήνη; Τυχαία επιλογή ήταν ;
Έκανα τη Μένη νησιώτισσα μόνο και μόνο επειδή δεν ήθελα να βγάλω απέξω τη νησιωτική Ελλάδα. Έπρεπε, όμως, να τη βάλω σε ένα χώρο όπου και το χειμώνα να υπάρχει συγκροτημένη ζωή. Η Μυτιλήνη έχει αυτές τις προϋποθέσεις και επιπλέον τη θεωρώ μαγευτική.
10. Πέρα από συγγραφέας είστε και εκπαιδευτικός. Ποια η γνώμη σας για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας στα παιδιά μέσα από τη σχολική τάξη;
Το σχολείο είναι ένας από τους παράγοντες που μπορούν και οφείλουν να φέρουν το παιδί κοντά στη λογοτεχνία. Τα νέα προγράμματα δίνουν τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση περισσότερο από ό,τι παλιά. Δε θα σταθώ στο ωράριο φιλαναγνωσίας που καθιερώθηκε υποχρεωτικά για την Α και Β τάξη του δημοτικού στα πιλοτικά σχολεία με ενιαίο αναμορφωμένο πρόγραμμα γιατί θεωρώ ότι αδικεί τις υπόλοιπες τάξεις. Θα τονίσω ότι έχω δει συναδέλφους να κάνουν καταπληκτική δουλειά χωρίς να υπολείπονται στις υποχρεώσεις τους απέναντι στα διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Μπορούν να κάνουν πολλά, αρκεί να έχουν συνειδητοποιήσει τα οφέλη που προκύπτουν από τη λογοτεχνία. Τότε ούτε τα προγράμματα, ούτε τα ωράρια μπορούν να σταθούν εμπόδιο.
11. Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα στους αναγνώστες της εφημερίδας Δημοκράτης στην ακριτική Λέσβο;
Ζούμε, κακώς βέβαια, σε δύσκολους καιρούς. Ο άνθρωπος σήμερα έχει την ανάγκη να ξεφεύγει και να ονειρεύεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Ένα βιβλίο μπορεί να τον βγάλει από την καθημερινότητα, να τον ταξιδέψει και να του ανοίξει παράθυρα σε διαφορετικούς κόσμους.
Κλείνοντας, να σας ευχαριστήσω πολύ που μου δώσατε την ευκαιρία να έρθω σε επικοινωνία με τους αναγνώστες σας.
Η σκέψη και μόνο πως μια συγγραφέας πολυσήμαντη όπως η Γιώτα Φώτου, μπορεί να εξαντληθεί μέσα από μια συνέντευξη ή παρουσίαση του συγγραφικού της έργου μέσα σε δύο σελίδες αποτελεί πλάνη. Προκειμένου, όμως, να τερματίσω το αφιέρωμά μας, επιλέγω να σταθούμε και να γνωρίσουμε καλύτερα δύο πρόσφατα βιβλία της. Ένα για ενήλικες « Το δάκρυ του κρίνου» και ένα για παιδιά « Τα χριστουγεννιάτικα δώρα της Γαβριέλας» για τα οποία έγιναν και κάποιες αναφορές παραπάνω. « ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΚΡΙΝΟΥ»
Η συγγραφέας συγκλονίζει με τη συνταρακτική της ιστορία.
« Βοστόνη, 1950. Η Μερόπη φτάνει στην άλλη άκρη του κόσμου, αποφασισμένη να μη μιλήσει ποτέ και σε κανέναν για το παρελθόν της. Ο έρωτας, στο πρόσωπο του Μέμου, χτυπά την πόρτα της, αλλά εκείνη αρνείται για χρόνια να τον δεχτεί. Τυλιγμένη σε ένα πέπλο μυστηρίου και χωρίς κανένα ενδιαφέρον για τη ζωή, επιδίδεται στην κατασκευή κοσμημάτων και φτάνει στο απόγειο της επαγγελματικής επιτυχίας, αποκτώντας φήμη και πλούτη. Τριάντα χρόνια αργότερα επιστρέφει στην Ελλάδα για να συναντήσει δυο παιδιά, τον Αντώνη και τη Μένη, και να εξοφλήσει ένα παλιό χρέος. Ωστόσο, το δάκρυ του κρίνου παραμένει ανεξίτηλο να της θυμίζει τη μέρα που ο ήλιος χάθηκε για πάντα από τη ζωή της. Ο θάνατός της θα φέρει τον Αντώνη και τη Μένη αντιμέτωπους με ένα συγκλονιστικό αίνιγμα» αναφέρει χαρακτηριστικά το οπισθόφυλλο. Η ηρωίδα της ιστορίας η Μερόπη Ζήγρα συμπαρασύρει στα πάθη της τη Γεσθημανή και τον Αντώνη. Ονόματα σημαδιακά για κείνη. Η Μερόπη ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί και καμιά φορά χάνει την ισορροπία της, βυθίζεται και προσπαθεί να ξεχάσει, να λυτρωθεί. Μια ιστορία που φέρνει στο φως πτυχές από τα χρόνια του Εμφύλιου πολέμου. Σε τρία χρονικά επίπεδα το μυθιστόρημα κάνει λόγο για τη ζωή της ηρωίδας στο τώρα, στο 1950 και μετά στη Βοστόνη, αλλά και στο πριν το 1950 στα χρόνια του Εμφύλιου εδώ στην Ελλάδα. Ορεινή Αρκαδία, Αθήνα, Βοστόνη, Μυτιλήνη ένα σύμπλεγμα πόλεων που κουβαλούν ανάσες ψυχών. Μια δασκάλα, ένα σχολείο, πολλά αστραφτερά ματάκια. Μεστή ιστορία μα και διανθισμένη με λογοτεχνήματα εκφραστικά, με εικόνες έντονες που χαράσσονται βαθιά στο νου και την ψυχή. Ένα μυθιστόρημα με προεκτάσεις. Που κρατά σε εγρήγορση τον αναγνώστη από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα, του εμπνέει συναισθήματα και τον κάνει να προβληματιστεί και να διαλογιστεί.
« ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΓΑΒΡΙΕΛΑΣ»
Περισσότερο από επίκαιρο θα λέγαμε τούτο το βιβλίο, που αφορά στους μικρούς αναγνώστες, αυτή την εποχή. Ευχάριστη, καλογραμμένη, με χαρούμενη εικονογράφηση από τη Λιάνα Δενεζάκη, η ιστορία της Γαβριέλας έρχεται να λαμπυρίσει και να πασπαλίσει με τη μαγεία της χρυσόσκονης των Χριστουγέννων κάθε παιδική σκέψη.
«Ο Άγιος Βασίλης μπερδεύτηκε! Πέρυσι έφερε στη Γαβριέλα τέσσερα γούνινα αρκουδάκια και την προηγούμενη χρονιά τέσσερις κούκλες με ξανθά μαλλιά. Φταίνε, όμως, οι μεγάλοι, που δε συνεννοούνται μεταξύ τους και του ζητούν όλοι να της φέρει το ίδιο δώρο Έτσι, φέτος η Γαβριέλα αποφάσισε να μάθει να γράφει, ώστε να στείλει μόνη της ένα γράμμα στον Άγιο Βασίλη. Τι θα του ζητήσει άραγε;» διαβάζουμε σε μια σύντομη περιγραφή του βιβλίου που αναφέρεται σε παιδιά των πρώτων τάξεων του Δημοτικού(7+).
Κατά την παρουσίασή του στη Θεσσαλονίκη η συγγραφέας μαγνήτισε με την ιστορία της τους μικρούς αναγνώστες, αλλά και τους γονείς τους, που είχαν από νωρίς σπεύσει να τη γνωρίσουν από κοντά και να τους υπογράψει τα βιβλία. Ήταν σα να μεταμορφώθηκε σε μια ζεστή παραμυθού που τα κεράσματά της ήταν λόγος με μέλι και χριστουγεννιάτικη μαγεία!
Η Γιώτα Φώτου εκτός από βιβλιοπωλεία επισκέπτεται σχολεία και βιβλιοθήκες προκειμένου να μοιραστεί τη χαρά της φιλαναγνωσίας και να γνωρίσει από κοντά τους μικρούς και μεγάλους αναγνώστες φίλους της.
Άμεση διαδικτυακή επικοινωνία έχουν οι αναγνώστες από τον ιστοχώρο της: http://giotafotou.psichogios.gr/
« Τα βιολιά της χαράδρας», « Το δάκρυ του κρίνου», «Μασάς, φυσάς και νικάς» για παιδιά πάνω από 9 ετών, σχετικά με τα πρότυπα που δίνει η τηλεόραση, «Το κόκκινο αυγό της Γαβριέλας , «Μια καρφίτσα και δυο αυτοκίνητα» Αστυνομικό. Ηλικία πάνω από 11. Βραχεία λίστα κρατικών βραβείων 2007, Βραβείο ΓΣΛ, «Ο Αόρατος Πολ» Βραβείο ΓΣΛ. Βραχεία Λίστα Κρατικών Βραβείων 2005. Ηλικία πάνω από 11, «Η Βασιλική και η νεράιδα του νερού» , «Το Α του Άγγελου» για παιδιά πάνω από 7 ετών, είναι τίτλοι βιβλίων με την υπογραφή της Γιώτας Φώτου και την ιδιαίτερη επιμέλεια των Εκδόσεων Ψυχογιός.

Μαριάνθη Βάμβουρα-Γιάνναρου
www.marianthiv.blogspot.com
vamvouramar@gmail.com