Με τρεις καινοτόμες μεθόδους που τον κατατάσσουν στους 100 κορυφαίους οφθαλμιάτρους του κόσμου, με έδρα που φέρει το όνομά του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το πορτρέτο του αναρτημένο στο αμφιθέατρο της Κλινικής Ματιού και Αυτιού της Μασαχουσέτης, την προτομή του να κοσμεί το προαύλιό της και το βραβείο Champalimaud Vision Award 2014 (που θεωρείται το Νόμπελ στην έρευνα για την όραση) στα χέρια του, ο Ευάγγελος Γραγουδάς δικαίως θεωρείται αυθεντία στη διάγνωση και τη διαχείριση των παθήσεων του ματιού.

Με καταγωγή από τη Βρίσα, ένα μικρό, γραφικό χωριό 1.000 κατοίκων στα νότια της Λέσβου, ο κορυφαίος Έλληνας επιστήμονας διαπρέπει τα τελευταία 46 χρόνια στην Αμερική, όπου διδάσκει οφθαλμολογία, αλλά και... Καβάφη. Ο Αλεξανδρινός ποιητής έχει περίοπτη θέση στο γραφείο του, στο Χάρβαρντ, όπου υπάρχει μια μεγάλη φωτογραφία του και οι στίχοι από την «Ιθάκη», «τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στο δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις».

Χειρουργεί στα 74
Στα 74 του χρόνια, ο Ευάγγελος Γραγουδάς εξακολουθεί να εργάζεται πυρετωδώς, χειρουργεί τρεις φορές την εβδομάδα δύσκολα περιστατικά και εκπαιδεύει νέους επιστήμονες. Η αγάπη του για την Ελλάδα είναι τέτοια, που υποδέχεται πάντα με χαρά και υπερηφάνεια νέους γιατρούς από την πατρίδα, ενώ επικεφαλής της έδρας «Gragoudas Chair» στο Χάρβαρντ -η οποία χρηματοδοτείται με 3,5 εκατ. δολάρια- είναι πλέον ο σπουδαίος καθηγητής οφθαλμολογίας, Ντιν Ελλιοτ, επίσης ελληνικής καταγωγής (το επίθετο του προπάππου του ήταν Ηλιόπουλος).

Αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Ιατρικής στο ΑΠΘ, όπου συγκινημένος και βουρκωμένος μίλησε με θέμα «Ακτινοβόληση χοριοειδικών μελανωμάτων με δέσμη πρωτονίων: Τα πρώτα 40 χρόνια».

«Είναι πολύ σπουδαίο να αναγνωρίζεται η αξία μου από την πατρίδα. Νιώθω την ίδια συγκίνηση κάθε φορά, αλλά ειδικά τώρα αυτό είναι πιο σημαντικό γιατί η Ελλάδα βρίσκεται σε μια δύσκολη και τραγική θα έλεγα περίοδο», λέει στο «Έθνος» και εξηγεί: «Όλοι εμείς που ζούμε χρόνια στο εξωτερικό και έχουμε μάθει σε έναν άλλο τρόπο ζωής και αξιολόγησης, θλιβόμαστε όταν η πατρίδα μας πάει πίσω ή μένει στάσιμη.

Έστω και τώρα, πρέπει να αλλάξουμε την κουλτούρα μας, τις δομές του συστήματος, να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Η κρίση στην οικονομία πρέπει να μας κάνει πιο συνετούς, πιο ώριμους και πιο δίκαιους».

Στα 15 του χρόνια κι ενώ φοιτούσε στο γυμνάσιο Πολιχνίτου, ο Ευάγγελος Γραγουδάς είχε διαβάσει όλα τα βιβλία της μικρής βιβλιοθήκης του χωριού του.

Η καριέρα του
Στα 20, φοιτητής Ιατρικής πλέον στο πανεπιστήμιο της Αθήνας -μπήκε τρίτος στη σειρά κατάταξης- μετέφρασε με έναν συμφοιτητή του σημειώσεις από ξένη βιβλιογραφία και μοίρασαν στους συμφοιτητές τους ένα εγχειρίδιο οφθαλμολογίας, το οποίο εξέπληξε ευχάριστα και τους καθηγητές του.

Το 1969 έφυγε για τη Βοστόνη και αριστεύοντας στο πανεπιστήμιο κέρδισε υποτροφία για την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, στην οποία για πολλά χρόνια στη συνέχεια δίδαξε. «Ήταν σαν να ζούσα σε όνειρο. Είχα πάντα κατά νου τον στίχο της Ιθάκης, «να εύχεσαι να' ναι μακρύς ο δρόμος», αυτό ήθελα, να διαβαίνω δρόμους μακρινούς κυριολεκτικά και μεταφορικά», λέει.

Μίλησε για τις 280 πρωτότυπες δημοσιεύσεις, τα 130 κεφάλαια σε βιβλία που έχει συγγράψει και τα 10 βιβλία και μονογραφίες που έχει εκδώσει.

Ο 74χρονος καθηγητής έρχεται 2-3 φορές τον χρόνο στην Ελλάδα, όπου διατηρεί σπίτι στην Αθήνα, αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Λέσβο. Είναι τακτικός ομιλητής σε πανελλήνια και διεθνή ιατρικά συνέδρια, διατηρεί στενή επαφή με την Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία και είναι ιδρυτής του διετούς συνεδρίου Aegean Retina, φέρνοντας έτσι σε επαφή τους Έλληνες οφθαλμίατρους που ειδικεύονται στις παθήσεις του αμφιβληστροειδούς με ξένους συναδέλφους τους.

«Μου λείπει η Ελλάδα. Είναι η πιο όμορφη χώρα στον κόσμο, γιατί έχει πάντα ήλιο, περιβάλλεται από θάλασσα, οι άνθρωποι είναι ζωντανοί και φιλόξενοι, έχει μια πλούσια ιστορία. Είναι τόπος να ζεις», μας λέει, αλλά σκέφτεται αρκετή ώρα την απάντηση στην ερώτηση αν θα ήθελε να επιστρέψει. «Διαβάζοντας πολλή φιλοσοφία και μάλιστα σε νεαρή ηλικία, ξεπέρασα τους φόβους μου. Ξέρω ότι είμαι προσωρινός, ξέρω τι θέλω, ξέρω κάθε στιγμή τι πρέπει να κάνω και πώς να φερθώ... αλλά δεν έχω απάντηση. Χρόνια τώρα με απασχολεί αυτό το θέμα. Δεν ξέρω, ίσως, μπορεί, θα δούμε...».

                                                              Μαρία Ριτζαλεου ethnos.gr