Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Τι επισημαίνει η Έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (FIDH) για την ασκούμενη επί χρόνια πολιτική λιτότητας, που στην κυριολεξία λύγισε τις αντιστάσεις της Ελλάδας. Η Έκθεση αποκαλύπτει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις ευθύνες που αυτές επιφέρουν κατά την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Πολλά και σοβαρά προβλήματα που ανέκυψαν από την παρατεταμένη  πολιτική λιτότητας στην Ελλάδα, αναδεικνύει πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (FIDH), που  συγκεντρώνει τα συμπεράσματα της διερευνητικής αποστολής που διεξήγαγε μαζί με την Ελληνική Ένωση για τα δικαιώματα του ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) τον Ιανουάριο του 2014. Η έκθεση δόθηκε στη δημοσιότητα πρόσφατα και αποκαλύπτει με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο τις επιπτώσεις της ασκούμενης πολιτικής λιτότητας στη χώρα μας επί 5 συναπτά έτη. Δεν είναι βέβαια, η πρώτη έκθεση που το διαπιστώνει αυτό.

Τα μέτρα λιτότητας, τα οποία υιοθετήθηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, είχαν αρνητικό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως στο δικαίωμα στην εργασία και το δικαίωμα στην υγεία και συρρίκνωσαν τις θεμελιώδεις ελευθερίες στην Ελλάδα, κατήγγειλαν χαρακτηριστικά η (FIDH) και η οργάνωση μέλος ΕλΕΔΑ.

Μαζικές περικοπές και αδυναμία κάλυψης κοινωνικών αναγκών

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η έκθεση, η μονομερής έμφαση στους οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς στόχους αποδείχθηκε επιβλαβής σε μια αγορά εργασίας και ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης με ήδη προβληματική λειτουργία. Οι μαζικές περικοπές στην απασχόληση του δημόσιου τομέα και η αποτυχία της κάλυψης των βασικών κοινωνικών αναγκών που προέκυψαν από την κρίση προκάλεσαν την απότομη αύξηση της ανεργίας, η οποία σημείωσε το πρωτοφανές ποσοστό του 28% (Σεπτέμβρης 2013) και του 60,8% στους νέους (Φεβρουάριος 2013), προτού σταθεροποιηθούν στο 25,75% και 49,3% αντίστοιχα, σύμφωνα με τις τελευταίες μετρήσεις. Επιδείνωσε επίσης, προϋπάρχουσες ανισότητες, καθώς οι ευπαθείς ομάδες πλήρωσαν το ακριβότερο τίμημα της μειωμένης πρόσβασης στην εργασία και της επιδείνωσης των συνθηκών εργασίας. Ο κατώτατος μισθός μειώθηκε μετά τον Φεβρουάριο του 2012 (όταν το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης βρισκόταν σε διαπραγμάτευση) κατά 22% για όλους τους εργαζόμενους άνω των 25 ετών και κατά 32% για τα άτομα κάτω των 25, ενώ οι μεταρρυθμίσεις με στόχο να καταστεί η αγορά πιο «ευέλικτη» μείωσαν σημαντικά την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Η λιτότητα αύξησε την ανισότητα.

Ελλιπής Υγειονομική περίθαλψη

Η πρόσβαση στη βασική υγειονομική περίθαλψη επηρεάστηκε επίσης σημαντικά από τις περικοπές στον προϋπολογισμό για τη δημόσια υγεία και στις βασικές υπηρεσίες και προγράμματα της δημόσιας υγείας. Οι γιατροί δήλωσαν, μεταξύ άλλων, ότι μερικές φορές είναι υποχρεωμένοι να απορρίπτουν ασθενείς ή να αναβάλλουν σημαντικές χειρουργικές επεμβάσεις λόγω έλλειψης νοσοκομειακών κλινών και περικοπών στο ήδη ανεπαρκώς επανδρωμένο και καταπονημένο εργατικό δυναμικό.

Παραβιάσεις δικαιωμάτων & καταστολή

Τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, υπονομεύθηκαν επίσης. Η κοινωνική αναταραχή που προκλήθηκε από το πρόγραμμα της λιτότητας στο σχεδιασμό του οποίου δεν συμμετείχε ο πληθυσμός- παραβιάζοντας κατάφωρα τις συνήθεις διαδικασίες λήψης αποφάσεων- και από την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης αντιμετωπίστηκε από τις αρχές με αυξανόμενη βία και ισχυρή καταστολή, ενώ τα περιστατικά σπανίως διερευνώνται και σχεδόν ποτέ δεν διώκονται.

Υπεύθυνοι ΕΕ και ΔΝΤ

Παρά το γεγονός ότι το ελληνικό κράτος φέρει την κύρια ευθύνη για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντελούνται στην επικράτειά του, η ΕΕ και το ΔΝΤ έχουν επίσης παραβιάσει τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, επιβάλλοντας μέτρα κατά της κρίσης. Με τον ίδιο τρόπο, τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, τα οποία ίδρυσαν την Τρόικα και προσυπέγραψαν τις προτάσεις της, έχουν επίσης παραβιάσει τις δικές τους υποχρεώσεις να βοηθήσουν την Ελλάδα να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕ έχει παραβιάσει την υποχρέωσή της να σέβεται, να προστατεύει και να προασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα που απορρέει από τις ιδρυτικές της συνθήκες και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.