Το έτος 2015, που περιμένουμε να ξεκινήσει με την υλοποίηση του νέου ΕΣΠΑ ένας νέος βηματισμός της Περιφέρειας πάνω σε ένα στρατηγικό αναπτυξιακό σχέδιο, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των πρωταγωνιστών των τελευταίων περιφερειακών εκλογών αναδύουν άρωμα από το χτες, αντί της αναγκαίας ανάταξης της λειτουργίας των θεσμών, ώστε να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά προβλήματα. Ενώ θα έπρεπε η Χρ. Καλογήρου να είχε φέρει για συζήτηση το Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας που θα πρέπει να περιλαμβάνει τόσο ένα σαφές αναπτυξιακό σχέδιο, όσο και το πώς θα υλοποιηθεί (δηλαδή τη διάταξη του ανθρώπινου δυναμικού) ώστε να αντιμετωπιστούν οι σαφείς αδυναμίες που άφησε πίσω της η θητεία Γιακαλή, παρακολουθούμε να συνεχίζονται οι πρακτικές του παρελθόντος. 

Οι σημαντικότερες αδυναμίες στη λειτουργία της προηγούμενης Περιφερειακής Αρχής μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

-Έλλειψη αναπτυξιακής στρατηγικής και σχεδίου δράσης που προσπαθούσε να το αντικαταστήσει με ένα άθροισμα έργων ασύνδετων μεταξύ τους. Έτσι δεν μάθαμε ποτέ ποια ήταν η στρατηγική για την αγροτική ανάπτυξη, για τον τουρισμό, για το ανθρώπινο δυναμικό, για το περιβάλλον κλπ., ενώ τα αποτελέσματα είναι εμφανή σε όλους τους τομείς. Παράλληλα, δεν κατατέθηκαν ποτέ προτάσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων, όπως το ακτοπλοϊκό, που ταλαιπώρησε την πλειοψηφία των νησιών. Αντίθετα, περίσσευαν οι «άναρθρες κραυγές».

-Η λανθασμένη αντίληψη για τη σχέση Περιφέρειας Διαχειριστικής Αρχής (ΔΑ). Το γεγονός ότι ο Περιφερειάρχης είναι διοικητικός προϊστάμενος της ΔΑ και Πρόεδρος της Επιτροπής Παρακολούθησης δημιουργεί την εντύπωση ότι την ελέγχει, ενώ δεν είναι παρά ένας τελικός δικαιούχος, ο οποίος μαζί με τους υπόλοιπους φορείς της Περιφέρειας θα έπρεπε να «συμφωνήσουν» για τη στρατηγική και να συνεργαστούν στενά για την υλοποίησή της μέσα από την Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης που ουδέποτε λειτούργησε.

-Μη αναδιάταξη του προσωπικού που να λαμβάνει υπόψη τις αλλαγές του Καλλικράτη. Αποτέλεσμα η υποστελέχωση της Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Ανάπτυξης (ΔΙ.Σ.Α), η οποία θα έπρεπε, σε συνεργασία με τις άλλες διευθύνσεις, να συντονίζει την υλοποίησή τους προσαρμοσμένη στη νέα κατάσταση πραγμάτων που έχει ενισχύσει τον προγραμματικό αναπτυξιακό ρόλο της αιρετής Περιφέρειας σε σύγκριση με τον διεκπεραιωτικό ρόλο της παλαιάς κρατικής Περιφέρειας. Ταυτόχρονα η υπολειτουργία υπηρεσιών που έχασαν έργο - πχ. Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών ειδικά στις ΠΕ εξαιτίας της έλλειψης περιφερειακών έργων και της ενίσχυσης των μεγάλων Δήμων από τις πρώην ΤΥΔΚ και την ανάληψη από αυτούς της υλοποίησης των έργων. Παράλληλα, ουδείς ανέλαβε να υποστηρίξει τους Δήμους των μικρότερων νησιών, που είχε ως συνέπεια την αδυναμία των τελευταίων να καλύψουν τις ανάγκες τους.

-Ανυπαρξία εξωστρέφειας και παρακολούθησης των όσων συμβαίνουν στις άλλες περιφέρειες και το πώς προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ανάλογα προβλήματα. Για παράδειγμα, η Περιφέρεια Β. Αιγαίου δεν συμμετείχε σε διαπεριφερειακές οργανώσεις όπως η Διάσκεψη Παράκτιων Περιφερειακών Περιοχών της Ευρώπης (στην οποία ανήκει η Επιτροπή Νησιών με δράση 35 χρόνων), δεν συμμετείχε σε συνέδρια σχετικά με την τουριστική ανάπτυξη, τη γαλάζια ανάπτυξη, την καινοτομία, την κοινωνική οικονομία κλπ, ώστε να αντλήσει εμπειρίες απαραίτητες για να αλλάξει το βηματισμό της.

Αντί της αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, η Χρ. Καλογήρου:

-Μετακινεί υπαλλήλους χωρίς να υπάρχει ούτε τεκμηρίωση, ούτε σκεπτικό στην αντιμετώπιση των διαπιστωμένων προβλημάτων. Μη έχοντας ενισχύσει τη ΔΙΣΑ είναι πρακτικά αδύνατον να λειτουργήσει η βασική αρμοδιότητα της Περιφέρειας που είναι ο αναπτυξιακός σχεδιασμός που συνεχίζει να γίνεται αποσπασματικά και επιφανειακά. Αποτέλεσμα είναι οι μετακινήσεις αυτές να εμφανίζονται ως πολιτικές διώξεις, τη στιγμή που όλο το στελεχιακό δυναμικό της Περιφέρειας είναι απαραίτητο για να λειτουργήσει η «μηχανή».

-Συμπεριφέρεται ως το «αφεντικό» της ΔΑ και του αναπτυξιακού σχεδιασμού, ενώ θα έπρεπε να έχει προχωρήσει μέσα από τη λειτουργία της Επιτροπής Διαβούλευσης στην προετοιμασία του επιχειρησιακού σχεδίου και στην εξειδίκευση των δράσεων του ΕΣΠΑ που θα πρέπει να εγκριθεί στην 1η επιτροπή Παρακολούθησης που θα συνεδριάσει μέσα στον Μάιο.

-Τα «επιχειρησιακά σχέδια» έρχονται για ψήφιση στο Περιφερειακό Συμβούλιο ως υποχρεωτική διαδικασία, επειδή είναι προαπαιτούμενα για να ξεκινήσει το ΕΣΠΑ αλλά και οι δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού και χωρίς να εντάσσονται σε έναν ενιαίο σχεδιασμό.

-Η έλλειψη του σχεδιασμού σε επίπεδο περιφέρειας αλλά και η έλλειψη πρωτοβουλιών σε επίπεδο Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας για την εκπόνηση «νησιωτικής πολιτικής», κινδυνεύει να ακυρώσει την ουσία της πρωτοβουλίας για εξωστρέφεια με την ίδρυση γραφείου στις Βρυξέλλες. Προϋπόθεση για την αποτελεσματική συμμετοχή στα διεθνή κέντρα λήψης αποφάσεων, είναι η ύπαρξη τεκμηριωμένων στόχων και η στοχευμένη προσπάθεια ικανοποίησής τους. Όχι η απλή παρουσία με διάσταση «φολκλόρ» και μάλιστα με δαπάνες και διαδικασίες που δεν συνάδουν με τη σημερινή οικονομική κατάσταση της χώρας και της Περιφέρειας. Παράλληλα, οι παρεμβάσεις προς υπουργούς της Κυβέρνησης με επιστολές και κατ' ιδία συναντήσεις για την επίλυση προβλημάτων που υπάρχουν σε όλο το νησιωτικό χώρο (πχ. θέματα υγείας, ακτοπλοϊκό, χρηματοδότηση λειτουργία αυτοδιοίκησης κλπ) μπορεί να έχουν αποτέλεσμα μόνο αν περιλαμβάνουν τεκμηριωμένες προτάσεις -λύσεις  που καλύπτουν πάγιες ανάγκες των νησιών.

Το Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο θα επαναλαμβάνει μονότονα ότι:

-Χρειάζεται άμεσα ουσιαστική επεξεργασία του Επιχειρησιακού Σχεδίου που να συμπεριλαμβάνει και την αναδιάταξη του μηχανισμού υλοποίησης (υπηρεσίες και άλλα νομικά πρόσωπα της Περιφέρειας όπως το Περιφερειακό Ταμείο, η Αναπτυξιακή Εταιρεία, το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης)

-Χρειάζεται η άμεση σύσταση της Επιτροπής Διαβούλευσης με στόχο τη δημιουργία συναντίληψης για την ανάπτυξη της Περιφέρειας και ανάληψης συγκεκριμένης δράσης από τους συμμετέχοντες φορείς. Επομένως η σύνθεση του οργάνου πρέπει να αντανακλά την εμπλοκή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της αναπτυξιακής στρατηγικής και όχι «φιλικές» πλειοψηφίες.

-Την εκπόνηση νησιωτικής πολιτικής και τη διεκδίκηση υλοποίησης της σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτοβουλία της ΕΝΠΕ.

Το Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο ζητά από τους Χρ. Καλογήρου και Ν. Γιακαλή, να βάλουν ένα οριστικό τέλος στις «κοκορομαχίες» που αφήνουν αδιάφορους τους πολίτες, αφού έτσι απαξιώνουν ακόμη περισσότερο το πολιτικό σύστημα στα μάτια τους και να συμβάλλουν με ουσιαστικές προτάσεις και δράσεις στην έξοδο της Περιφέρειας από το τέλμα.

Γιάννης Σπιλάνης

Περιφερειακός Σύμβουλος με την παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ

Αναπληρωτής Καθηγητής