Με αφορμή τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμών για τη χορήγηση επιπλέον δανείου τριετούς διάρκειας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ΕΜΣ), το ΙΝΕΜΥ (Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών) της ΕΣΕΕ (Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας) καταγράφει το πρώτο μέρος των προαπαιτούμενων μέτρων που ψηφίστηκαν από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Οι διατάξεις του σχεδίου νόμου επικεντρώνονται κυρίως στη θέσπιση νέων φορολογικών μεταρρυθμίσεων, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην αναδιάρθρωση του ισχύοντος συστήματος ΦΠΑ, στη φορολόγηση των εταιρικών κερδών, αλλά και σε διατάξεις που άπτονται του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. 

Προκειμένου να εξαλειφθεί  το δημοσιονομικό κενό του 2015, η Κυβέρνηση προχωρά στη θεσμοθέτηση μέτρων φορολογικού περιεχομένου  ύψους 3,175 δις ευρώ, ενώ το συγκεκριμένο ποσό υπερβαίνει τα 3,6 δις ευρώ αν συνυπολογιστούν και τα περίπου 450 εκ. ευρώ από την αύξηση της προκαταβολής φόρου για το 2016.

Οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις του Νομοσχεδίου παρατίθενται αναλυτικά παρακάτω ξεκινώντας από τους αναπροσαρμοσμένους συντελεστές ΦΠΑ, οι οποίοι θα τεθούν σε άμεση εφαρμογή από την ψήφιση των σχετικών διατάξεων στη Βουλή και θα επιφέρουν επιβαρύνσεις στο καταναλωτικό κοινό εξαιτίας των μετατάξεων των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών σε υψηλότερα επίπεδα.

Συγκεκριμένα, οι αλλαγές που θα ισχύσουν άμεσα προβλέπουν ΦΠΑ 23% στον κλάδο της εστίασης catering,  στα περισσότερα τρόφιμα (τυποποιημένα/ συσκευασμένα είδη διατροφής), στα αναψυκτικά, στους χυμούς,  στα αλλαντικά, στα μπαχαρικά, στον καφέ, στη ζάχαρη, στο τσάι, στα  κόμιστρα ταξί, στα άνθη-φυτά, στα διάφορα έλαια και λίπη,  στα παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά, στις υπηρεσίες από καλλιτέχνες-συνθέτες-συγγραφείς, στην επισκευή και συντήρηση παλαιών κατοικιών, στην αποχέτευση. Η αύξηση των τιμών υπολογίζεται γύρω στο 8,8% για αυτά τα είδη και το ποσό που θα προσκομιστεί γύρω στα 625 εκ. ευρώ.

Πλήγμα για τους καταναλωτές θα επέλθει και από τη μετάταξη των συντελεστών στις Μεταφορές από το 13% (που ίσχυε για την πλειοψηφία αυτών) στο 23% με συνέπεια την άνοδο του κόστους των πάσης φύσεως υπηρεσιών μεταφοράς (εισιτήρια λεωφορείων, τρένων, αεροπλάνων, πλοίων, κόμιστρα ταξί), προκειμένου να αντληθούν επιπρόσθετα 520 εκ. ευρώ από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.

Πιο ακριβά γίνονται τα μαθήματα ξένων γλωσσών και ηλεκτρονικών υπολογιστών που παρέχονται από ιδιωτικά φροντιστήρια, ενώ αυξάνεται στο 25% η φορολόγηση των ασφαλιστηρίων (από 20%) για τον κλάδο πυρός και στο 15% (από 10%) για τον κλάδο αυτοκινήτων (συμπεριλαμβανομένης της αστικής ευθύνης). Τα έσοδα από την αύξηση του φόρου ασφαλίστρων για τους κλάδους πυρός και αυτοκινήτων υπολογίζονται στα 75,6 εκ. ευρώ.

Στα νωπά τρόφιμα και μη συσκευασμένα προϊόντα (ψωμί, νερό, γάλα, τυριά, μέλι, ελαιόλαδο, κρέας, ψάρια, παιδικές τροφές, αλάτι, καρποί, φρούτα, λαχανικά, διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχεία (από 1/10/2015), ηλεκτρικό ρεύμα, ύδρευση, φυσικό αέριο το ΦΠΑ θα ανέλθει στο 13%. Γενικότερα, αυτή η ενέργεια, υπολογίζεται να αποφέρει πόρους της τάξεως των 230 εκ. ευρώ ενώ συγκεκριμένα οι τιμές στα ξενοδοχεία αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,2%.

ΦΠΑ 6% θα ισχύει για φάρμακα, βιβλία-περιοδικά-εφημερίδες και εισιτήρια θεάτρου.

Στα νησιά του Αιγαίου, σε όλα ανεξαιρέτως ο μειωμένος συντελεστής (30%) στο ΦΠΑ προβλέπεται να καταργηθεί σταδιακά ως το 2016

Οι ανατιμήσεις των ειδών θα φθάσουν το 12,8% από τον Οκτώβριο του 2015. Άλλωστε, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΝ.ΕΜ.Υ. της ΕΣΕΕ, η μετάταξη των συντελεστών ΦΠΑ σε πληθώρα προϊόντων και υπηρεσιών στον κλάδο του Εμπορίου,  αναμένεται να διασφαλίζει επιπλέον κρατικά έσοδα ύψους περίπου 1,4 δις ευρώ.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΕΙΣΦΟΡΑΣ

Στο δεύτερο κλάδο των μεταρρυθμίσεων, προβλέπεται η αύξηση των συντελεστών της  έκτακτης εισφοράς με αναδρομική μάλιστα ισχύ από 1/1/2015 για όλα τα φυσικά πρόσωπα (μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, εισοδηματίες κ.ά.) με εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Ταυτόχρονα προωθείται η ενσωμάτωσή της στο φόρο εισοδήματος από το 2016, ενώ οι μισθωτοί θα βιώσουν άμεσα τις επικείμενες αλλαγές  μέσω της αυτόματης πτωτικής αναπροσαρμογής  των μηνιαίων αποδοχών τους,  λόγω αυξημένων παρακρατήσεων.  Πιο αναλυτικά, από 12.001-20.000 ευρώ, ο συντελεστής παραμένει στο 0,7% (ισχύον καθεστώς), από 20.001-30.000 ευρώ, ο συντελεστής παραμένει στο 1,4% (ισχύον καθεστώς), από 30.001-50.000 ευρώ ο συντελεστής επανέρχεται στο 2,0% από το 1,4% που ισχύει σήμερα, από 50.001-100.000 ευρώ ο συντελεστής αυξάνεται στο 4,0% από 2,1% που ίσχυε μέχρι πρότινος, από 100.001-500.000 ο συντελεστής πάει στο 6,0% από 2,8% που ισχύει σήμερα, για 500.001 ευρώ και πάνω επιβάλλεται συντελεστής 8,0% από 2,8% που ίσχυε μέχρι πρότινος.

Η εκτίμηση της αποδοτικότητας για αυτή την ενέργεια αναμένεται να αποφέρει  έσοδα 251 εκ. ευρώ.

ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ

Μέσα στους θεσμούς αναφέρεται και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία θα επιτελεστεί κυρίως από την επιβολή επιπρόσθετης επιβάρυνσης των κερδοφόρων επιχειρήσεων, καθώς ο συντελεστής εταιρικού φόρου θα ανέλθει στο 29%  από 26% που ισχύει σήμερα, μόνο για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (όλα τα νομικά πρόσωπα/ κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις όπως οι ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ και όποιες ΟΕ-ΕΕ δεν έχουν απλογραφικά βιβλία). Από τις υπό εξέταση διατάξεις του Νομοσχεδίου εξαιρούνται οι προσωπικές (ΟΕ και ΕΕ με απλογραφικά βιβλία) και οι ατομικές επιχειρήσεις.

Παράλληλα, το σχέδιο νόμου  προβλέπει την αύξηση προκαταβολής φόρου στο 100% για τα νομικά πρόσωπα (ΑΕ και ΕΠΕ) από 80% που ισχύει σήμερα. Αντιθέτως για τις Ομόρρυθμες - Ετερόρρυθμες και αστικές εταιρείες  η προκαταβολή φόρου διαμορφώνεται για το 2015 στο 75% από το 55% που ισχύει σήμερα, με την επιβάρυνση των ατομικών επιχειρήσεων να διατηρείται στα ίδια επίπεδα του 55%.

Η εκτίμηση της αποδοτικότητας για την αύξηση του φόρου στις επιχειρήσεις/νομικά πρόσωπα από 26% σε 29% θα εξασφαλίσει επιπλέον  410 εκ. ευρώ, ενώ θα προστεθούν άλλα 445 εκ. ευρώ από την αύξηση εσόδων κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της αυξημένης προκαταβολής των νομικών οντοτήτων.

ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ

Συνεχίζοντας με τους όρους του Νομοσχεδίου αντικρίζουμε την αύξηση του συντελεστή κατά 30%, από το 10% στο 13%, του αντίστοιχου τεκμηρίου διαβίωσης για τα ΙΧ άνω των 2.500 κυβικών εκατοστών και άνω, τις πισίνες, τα αεροσκάφη και τα ελικόπτερα. Επιπλέον, ο φόρος αυτός επεκτείνεται και στα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης άνω των 5 μέτρων, ενώ το συγκεκριμένο μέτρο θα εφαρμοστεί από το έτος 2015 και μετά.

Η εκτίμηση της αποδοτικοτητας για την αύξηση του φόρου πολυτελείας θα συνεισφέρει άλλα 48,5 εκ. ευρώ.

Στις διατάξεις του σχεδίου νόμου αναφέρεται η αυτόματη διαδικασία απόδοσης ΦΠΑ στο Δημόσιο μέσω του τραπεζικού συστήματος με ΦΠΑ που αναλογεί σε συναλλαγές αξίας άνω των 3.000 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων ή σε συναλλαγές άνω των 1.500 ευρώ μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών λιανικής, οι οποίες διενεργούνται με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω χρήσης πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας, ηλεκτρονικής τραπεζιτικής (e-banking), τραπεζικής κατάθεσης σε εξόφληση τιμολογίου ή τραπεζικής επιταγής, θα δεσμεύεται από την τράπεζα και θα αποδίδεται κατευθείαν στο Δημόσιο εντός 5 ημερών από τη διενέργεια της πληρωμής. Διευκρινίζεται  πως, για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες τα τραπεζικά ιδρύματα δεν θα χρεώνουν δαπάνες ή οποιαδήποτε αμοιβή. Σε περίπτωση δε φορολογουμένων που υποβάλλουν δήλωση ΦΠΑ, η τράπεζα θα χορηγεί βεβαίωση για το εισπραχθέν ποσό ΦΠΑ, ώστε να υπολογίζεται στη δήλωση του φορολογουμένου.