Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Μερικές φορές χρειάζεται έστω και κάποιας μορφής ετερόκλητη συστράτευση για να αντιμετωπιστούν προβλήματα που με την πρώτη ματιά φαντάζουν άλυτα. Άλλες φορές, ακόμη και η εικονική προσφορά αποτελεί για τον πρόσφυγα, τον μετανάστη, τον άνεργο ή τον άστεγο μάννα εξ ουρανού, όταν μέσα στην σκοτεινή απελπισία του ψάχνει για λίγο φως. Για παράδειγμα, τουλάχιστον 30,8 εκατομμύρια ευρώ συγκέντρωσε για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) η παγκόσμια εκστρατεία του IKEA, με σκοπό να παρέχει φως και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στις οικογένειες προσφύγων που ζουν σε καταυλισμούς στην Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Τα χρήματα συγκεντρώθηκαν από τις πωλήσεις λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας LED και λαμπών από τον Φεβρουάριο του 2014 έως τον Δεκέμβριο του 2015. Οι πελάτες των καταστημάτων IKEA και το προσωπικό σε περισσότερα από 300 καταστήματα σε 40 χώρες βοήθησαν στην μεγάλη επιτυχία της εκστρατείας αυτής. Το Ίδρυμα IKEA δώρισε 1 ευρώ για κάθε προϊόν LED που πωλήθηκε στα καταστήματα IKEA και στο ηλεκτρονικό κατάστημα.

Η εκστρατεία «Περισσότερο φως για τους πρόσφυγες», «έτρεξε» για τρεις χρονικές περιόδους, με πιο πρόσφατη αυτή από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 19 Δεκεμβρίου 2015. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της εκστρατείας, συγκεντρώθηκαν 12,4 εκατομμύρια ευρώ και έτσι η Υ.Α. μπόρεσε να παρέχει φωτισμό και ενέργεια σε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες στην Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Το ποσό που συγκεντρώθηκε θα δώσει επίσης, τη δυνατότητα σε χιλιάδες παιδιά να πάνε στο σχολείο.

Θα έλεγε κανείς πως αυτή η ενέργεια από μόνη της δεν φτάνει και πως χρειάζεται μεγαλύτερη κινητοποίηση. Δεν παύει, όμως, να αποτελεί ευκαιρία ευαισθητοποίησης του κόσμου για τα προβλήματα των προσφύγων. Ένας κόσμος που όταν παραστεί ανάγκη, σπεύδει να βοηθήσει, χωρίς να σκέφτεται αν την επόμενη μέρα τα πράγματα θα παραμείνουν ίδια για την ευαίσθητη αυτή κοινωνική ομάδα. Το γεγονός και μόνο ότι οι πολίτες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο βοηθούν, δεν είναι και μικρό πράγμα.

Οι θετικές επιδράσεις της εκστρατείας στις ζωές των προσφύγων επικεντρώνονται στο ότι περισσότεροι από 280.000 πρόσφυγες και μέλη των κοινοτήτων υποδοχής στην Αιθιοπία και την Ιορδανία ζουν σε συνθήκες μεγαλύτερης ασφάλειας τη νύχτα, χάρη στη διανομή 56.000 ηλιακών φορητών λαμπών και την εγκατάσταση 720 ηλιακών φωτιστικών δρόμου.

Την ίδια στιγμή μάλιστα, που για τη βελτίωση της αποκομιδής των απορριμμάτων κατασκευάστηκαν 22 μονάδες παραγωγής βιοαερίου στο Μπανγκλαντές. Έτσι, είναι πλέον δυνατή η επεξεργασία των οικιακών σκουπιδιών και η παραγωγή οικολογικών καυσίμων για το μαγείρεμα, από την οποία ωφελούνται περισσότερες από 200 οικογένειες προσφύγων.

Τέλος, περισσότερα από 37.000 παιδιά - πρόσφυγες μπόρεσαν να γραφτούν στο δημοτικό σχολείο, ενώ 740 νέοι δάσκαλοι εκπαιδεύτηκαν στο Μπανγκλαντές, το Τσαντ και την Αιθιοπία.

Η Υ.Α. προσαρμόζει την εξεύρεση λύσεων στις τοπικές συνθήκες, όπως με τη δημιουργία μιας ηλιακής φάρμας στον προσφυγικό καταυλισμό Azraq στην Ιορδανία. Με χρηματοδότηση από την εκστρατεία του IKEA «Περισσότερο φως για τους πρόσφυγες», η ηλιακή αυτή φάρμα θα καλύψει μακροπρόθεσμα τις ενεργειακές ανάγκες 60.000 προσφύγων. Θα μειώσει επίσης, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 3.500 τόνους κατ' έτος, που σε άλλη περίπτωση θα προκαλούσε η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων.

Όπως βλέπουμε, πολλά προβλήματα μπορούν να επιλυθούν έστω και μερικώς, αν υπάρξει συλλογική προσπάθεια. Η ευαισθητοποίηση δεν είναι προνόμιο των λίγων αλλά των πολλών, που νοιώθουν πως δεν είναι μόνοι. Ασχέτως του απώτερου σκοπού της κάθε εκστρατείας που σχετίζεται και με την διαφήμιση, ένα είναι το πολύ θετικό: Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, δίδεται σημαντική βοήθεια για τους πρόσφυγες και ταυτόχρονα προσφέρεται απλόχερα συμπαράσταση στους ανθρώπους αυτούς που έχουν στερηθεί τα στοιχειώδη. Ειδικά για τα παιδιά - πρόσφυγες, η συμπαράσταση αυτή είναι καθοριστική γιατί παρόλο που μεγαλώνουν σε συνθήκες πολέμου, εντούτοις ανακαλύπτουν πως κάποιοι δεν τους ξεχνούν. Σε έναν κόσμο που κατακλύζεται καθημερινά από άσχημες ειδήσεις, πρωτοβουλίες ή εκστρατείες σαν και αυτή, φωτίζουν στην κυριολεξία την καθημερινότητα, καλύπτοντας βασικά κενά επικοινωνίας μεταξύ  των διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων.