Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Η Κομισιόν δημοσίευσε πριν από λίγες ημέρες νέα αριθμητικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι, το 2015, για περισσότερα από 2.000 επικίνδυνα προϊόντα ενεργοποιήθηκαν προειδοποιήσεις σε επίπεδο ΕΕ.

Τα στοιχεία αυτά, κάνουν σαφές ότι ο κίνδυνος για πολλά προϊόντα έχει αυξηθεί και όπως θα δούμε αφορά μεταξύ άλλων παιχνίδια, είδη ένδυσης αλλά και κοσμήματα. Σε χώρα παραγωγής όπως η Κίνα, όπου στο βωμό της φτηνής αγοράς δεν τηρούνται καν οι στοιχειώδεις οδηγίες ασφαλείας παραγωγής των προϊόντων αυτών, αυξάνει ο κίνδυνος κατά την διάθεσή τους στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές.  

Το 2015 καταχωρήθηκαν στο σύστημα 2.072 προειδοποιήσεις και 2.745 επακόλουθες ενέργειες. Όταν ένα κράτος μέλος ενεργοποιεί μια προειδοποίηση στο σύστημα, οι άλλες χώρες μπορούν να εντοπίσουν το προϊόν στην αγορά τους και να αντιδράσουν σε αυτή την αρχική προειδοποίηση.

Ποσοστό μεγαλύτερο του  65% των Ευρωπαίων αγοράζουν προϊόντα στο διαδίκτυο, ενώ ο αριθμός των καταναλωτών που ψωνίζουν στο διαδίκτυο αυξήθηκε στο χρονικό διάστημα 2006-2015 κατά 27%. Μια νέα πρόκληση είναι τώρα η αντιμετώπιση της χρήσης του διαδικτύου ως διαύλου, μέσω του οποίου οι καταναλωτές λαμβάνουν ταχυδρομικώς στην οικία τους και προϊόντα προερχόμενα από χώρες εκτός ΕΕ, τα οποία δεν έχουν υποβληθεί σε έλεγχο ασφάλειας. Η «μόδα» αυτή με φτηνά κυρίως προϊόντα με προέλευση βασικά την Κίνα, έχει έρθει προ πολλού και στην χώρα μας, όπου πολλοί καταναλωτές στρέφονται στις αγορές προϊόντων μέσω διαδικτύου που δεν καλύπτουν βασικές αρχές ασφαλείας. 

Το 2015 τα παιχνίδια (27%) και τα είδη ένδυσης, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα είδη μόδας (17%) ήταν οι δύο βασικές κατηγορίες προϊόντων, για τις οποίες χρειάστηκε να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Τα εν λόγω προϊόντα είχαν ήδη σημειώσει τις περισσότερες κοινοποιήσεις το προηγούμενο έτος. Όσον αφορά τους κινδύνους, το 2015, οι συχνότερα κοινοποιηθέντες κίνδυνοι (25% του συνόλου των κοινοποιήσεων) ήταν οι χημικοί κίνδυνοι, με δεύτερο τον κίνδυνο τραυματισμών (22%), ο οποίος ήταν στην κορυφή του καταλόγου στην προηγούμενη έκθεση.

Οι συνηθέστεροι χημικοί κίνδυνοι που κοινοποιήθηκαν το 2015 αφορούσαν προϊόντα όπως τα ψεύτικα κοσμήματα, με επιβλαβή βαρέα μέταλλα όπως το νικέλιο και ο μόλυβδος, και τα παιχνίδια που περιέχουν φθαλικούς εστέρες (μαλακτικά του πλαστικού τα οποία μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα γονιμότητας).

Δεδομένου ότι το 62% των κοινοποιηθέντων επικίνδυνων προϊόντων προέρχονται από την Κίνα, η χώρα αυτή παραμένει η πρώτη χώρα προέλευσης στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. Είναι η μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών της ΕΕ.

Η συνεργασία με τις κινεζικές αρχές εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ και, ειδικότερα, πραγματοποιείται στο πλαίσιο του μηχανισμού για την Κίνα του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης: κάθε κοινοποίηση που αφορά προϊόν κινεζικής προέλευσης διαβιβάζεται στην κινεζική διοίκηση, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα με τον κατασκευαστή ή τον εξαγωγέα απευθείας, αν οι εν λόγω επιχειρηματίες είναι δυνατόν να εντοπιστούν.

Μέχρι σήμερα, η Κίνα έδωσε συνέχεια σε 11.540 κοινοποιήσεις και κατόρθωσε να λάβει διορθωτικά μέτρα σε 3.748 περιπτώσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, ο εντοπισμός της πηγής του προϊόντος εξακολουθεί να είναι δύσκολος.

Από το 2003 το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης διασφαλίζει την ταχεία ανταλλαγή μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των πληροφοριών σχετικά με τα επικίνδυνα μη εδώδιμα προϊόντα που αποσύρονται από την αγορά και/ή ανακαλούνται οπουδήποτε στην Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτό, μπορούν να λαμβάνονται κατάλληλα επακόλουθα μέτρα (απαγόρευση/ διακοπή των πωλήσεων, απόσυρση, ανάκληση ή απόρριψη από τις τελωνειακές αρχές κατά την εισαγωγή) σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Τριάντα μία χώρες (οι χώρες της ΕΕ μαζί με την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία) συμμετέχουν σήμερα στο σύστημα. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης λειτουργεί χάρη στην καθημερινή και συνεχή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.