Ζακ Σαλομέ: «Μάθε να ζεις με τον εαυτό σου»

Εκδόσεις «Ενάλιος»

                                                                   Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Ένα σπουδαίο βιβλίο οδηγός για το πώς πρέπει να ανασύρουμε δυνάμεις από τον εαυτό μας, να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση και να πιστέψουμε σε αυτόν.

Βασικές αρχές, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι η δημιουργία μιας καλής σχέσης με τον εαυτό μας, ο αυτοσεβασμός, η συμφωνία μεταξύ αυτού που σκέφτεσαι και αυτού που πράττεις, αρχές που σε οδηγούν να είσαι καλός σύντροφος του εαυτού σου, να μάθεις να ζεις με αυτόν και να ορίζεις το πεπρωμένο σου.

Ο Ζακ Σαλομέ, που γεννήθηκε το 1935 στην Τουρκία, είναι συγγραφέας 35 πραγματειών, μυθιστορημάτων και ποιητικών συλλογών, γνωστός στις γαλλόφωνες κυρίως χώρες.

Το βιβλίο του αυτό βοηθά τον αναγνώστη να διεισδύσει στα άδυτα του εαυτού του, αναζητώντας τα κρυφά πλεονεκτήματα μέσα από τις εμπειρίες της παιδικής, εφηβικής και ώριμης ηλικίας.

Ο εαυτός μας, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι ο μόνος που θα μας στηρίξει στις δύσκολες στιγμές, με λίγα λόγια, το να στέκεται κανείς στα πόδια του, είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει στον εαυτό του.

Φόβοι, επιθυμίες, όνειρο ζωής, αξίες, ενδοπροσωπικές συγκρούσεις, εκρήξεις και προκλήσεις της ζωής, περνούν από το μικροσκόπιο του συγγραφέα, στην προσπάθειά του να ανασύρει τις λεπτές ισορροπίες του εαυτού μας, που βοηθούν στην αποτελεσματική στήριξή του από εμάς τους ίδιους.

Σε κάθε κεφάλαιο, ο συγγραφέας παραθέτει στο τέλος και ένα τρόπον τινά ηθικό δίδαγμα, ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να εμπεδώσει καλύτερα τα χρήσιμα συμπεράσματα από την αναζήτηση του εαυτού.

Πρόκειται για ένα βιβλίο διαφορετικά γραμμένο, που μας φέρνει αντιμέτωπους με αλήθειες, περιγράφοντας με γλαφυρό τρόπο την καθημερινότητα και τις ατομικές αντιδράσεις στα εκτυλισσόμενα  γεγονότα. «Το δυσκολότερο στην ζωή είναι να ζήσουμε μια γεμάτη ζωή», αναφέρει σε κάποιο σημείο του βιβλίου o συγγραφέας. Αυτήν ακριβώς την δύναμη πρέπει να αντλήσουμε από τον εαυτό μας.

Πρόσφυγες

Των Όουεν Κόλφερ, Άντριου Ντόνκιν

Εικονογράφηση Τζοβάννι Ριγκάνο

Εκδόσεις «Πατάκη»

Το προσφυγικό βρίσκεται εδώ και κάποια χρόνια στην ατζέντα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Τοπικοί πόλεμοι, εμφύλιες συρράξεις και στρατιωτικές επεμβάσεις αναγκάζουν τους πολίτες να μεταναστεύσουν.

Το εικονογραφημένο βιβλίο του Όουεν Κόλφερ, ο οποίος γεννήθηκε στο Γουέξφορντ της νοτιοανατολικής ακτής της Ιρλανδίας, αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς περιγράφει αυτό το μοιραίο ταξίδι προς την Ευρώπη με τους τόσους κινδύνους και απώλειες. 

Πρώτα έφυγε για την Ευρώπη η Σίσι. Μετά ο Κουάμι. Κι οι δυο τους, δίχως να πουν κουβέντα. Τώρα είναι η σειρά του μικρότερου αδελφού, του Ίμπο. Ο Ίμπο θα βρει τον αδελφό του στην κοντινότερη μεγαλούπολη, θα διασχίσουν την έρημο, θα πέσουν ξανά και ξανά θύματα εκμετάλλευσης από τους επιτήδειους, αλλά τελικά θα φτάσουν στους επικίνδυνους δρόμους της Τρίπολης, στη Λιβύη. Από εκεί μένει μόνο η απέραντη, σκοτεινή θάλασσα ως την Ευρώπη. Στριμωγμένος σε μια πλαστική βάρκα μαζί με άλλους δεκατρείς, επιχειρεί το μεγάλο ταξίδι ζωής και θανάτου.

Μέσα από τη διαδοχή εικόνων και λόγου, γινόμαστε μάρτυρες ενός επικού ταξιδιού ελπίδας και επιβίωσης του δωδεκάχρονου Ίμπο από την κεντρική Αφρική στην Ευρώπη, που ο ίδιος πιστεύει πως είναι η γη της επαγγελίας.

Είναι άραγε, η σημερινή Ευρώπη, ο ιδανικός αυτός τόπος, όταν τα σύνορα κλείνουν και η ξενοφοβία γιγαντώνεται; Ας μείνουμε, όμως, στο ταξίδι αυτό, στην επικίνδυνη για τους πρόσφυγες περιπέτεια. Γραμμένη από έναν συγγραφέα που λέει πως θα συνεχίσει να γράφει μέχρι οι άνθρωποι να σταματήσουν να διαβάζουν ή να ξεμείνει από ιδέες.

Τουλάχιστον το προσφυγικό θα αποτελεί πάντα μια πηγή έμπνευσης. Τουλάχιστον για όσους έχουν να πουν κάτι για όλους εκείνους που συνωστίζονται στις βάρκες και διακινδυνεύουν τις ζωές τους. 

Ο Όουεν Κόλφερ μαγεύτηκε από τις ιστορίες των Βίκινγκ που έμαθε στο σχολείο. Μετά τον γάμο του, αυτός και η γυναίκα του πέρασαν περίπου τέσσερα χρόνια δουλεύοντας στη Σαουδική Αραβία, στην Τυνησία και στην Ιταλία. Το πρώτο του βιβλίο, Benny and Omar, βασίζεται στις εμπειρίες του στην Τυνησία. Από τότε έχει μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Το 2001 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο Αρτέμης Φάουλ και ο Όουεν άφησε τη διδασκαλία για να αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στη συγγραφή.

Ο Άντριου Ντόνκιν έχει πουλήσει περισσότερα από οκτώ εκατομμύρια παιδικά βιβλία, graphic novel και βιβλία ενηλίκων. Η δουλειά του στα κόμικ συμπεριλαμβάνει το Batman: Legends of the Dark Night για την DC COMICS και το Doctor Who. Με τον Όουεν Κόλφερ έχει κάνει πέντε διασκευές βιβλίων του Όουεν σε ευπώλητα graphic novel. Ο Άντριου ξεκίνησε να ενδιαφέρεται για το θέμα των μεταναστών και του ασύλου όταν έγραφε τη βιογραφία του Sir Alfred Mehran, ενός ανθρώπου χωρίς ιθαγένεια, που έζησε στους χώρους του αεροδρομίου του Παρισιού για 18 χρόνια. Ο Άντριου ζει κοντά στον Τάμεση στο Λονδίνο με την οικογένειά του. Ο Τζοβάννι Ριγκάνο είναι ιταλός κομίστας και δημιουργός πολλών graphic novel.

= = = = = = = = = = = = = = == = = = = == ====================== = = = = = = = = = ==

Φαίδων Θεοφίλου

                                Ο Κύκλος της κοντινής ξαδέρφης

(Στην κοντινή μου ξαδέρφη, τη Σαπφώ από τη Λέσβο και στο διαρκές ΤΩΡΑ της ποίησης)

Νέα Λογοτεχνική Σειρά Σύγχρονη ποιητική βιβλιοθήκη των εκδόσεων «Αγγελάκη»

               Ο Φαίδων Θεοφίλου, ύστερα από επτά ποιητικά βιβλία και έξι πεζογραφικά, που έδωσαν μια αναμφισβήτητα εντυπωσιακή παρουσία στο νεοελληνικό γραπτό και ποιητικό λόγο, για ένα μόνο πράγμα δεν μπορεί να μας ξαφνιάσει με το καινούριο ποιητικό του έργο «Ο Κύκλος της κοντινής ξαδέρφης»: για την έξοχη εικόνα των νοημάτων του, το αδρό ποιητικό του ύφος, τον πλούτο των αποχρώσεων και των νοημάτων, τις ανεπανάληπτες εικόνες της πρωτοτυπίας και της βαθιάς ποιητικής διείσδυσης, που εισχωρεί κάτω από τους στίχους και μεγαλουργεί, ακόμη και όταν θίγει απλά καθημερινά νοήματα και θέματα. Και τούτο γιατί, όσο κι αν ερευνήσω στην αναγνωστική μου εμπειρία όχι μόνο των τελευταίων έργων του λογοτέχνη, αλλά ολόκληρης της συγγραφικής του παραγωγής, δεν θα συναντήσω πουθενά κάτι κοινότυπο και επαναλαμβανόμενο, κάτι το ασθενικό ποιητικά και αναιμικό νοηματικά.  Δεν είναι ο Φαίδων κάπου καλός και ενδιαφέρων και κάπου αλλού ποιητικά ρηχός και συναισθηματικά επιφανειακός. Είναι ένας μεγάλος νεοέλληνας ποιητής και πεζογράφος σε όλα εν γένει τα έργα του, με έντονα τα στοιχεία της ποιητικής  εμβάθυνσης και ενός ανεπανάληπτου ποιητικού  οίστρου, που χειρίζεται έξοχα τόσο τον ρεαλισμό και τον πραγματισμό, όσο και την υποδήλωση και την αφαίρεση. Είναι ένας νους ποιητικός, που η όποια κριτική του έργου του θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της αυτές ακριβώς τις εμπνέουσες ιδιότητές του, για να τον προσεγγίσει ανάλογα.

            Γράφει ο ίδιος ο ποιητής στο προοίμιο του καινούριου του βιβλίου: Όταν οι λέξεις πάρουν τη θέση τους στο καλό ποιητικό σώμα, θέλουν να λαμπυρίζουν την αυτονομία τους αλλά ταυτόχρονα να συνεισφέρουν τη συνεκτικότητά τους στην ισχυρή δομή του ποιήματος. Η πνοή αυτού του προοιμιακού δοκιμίου του για τη δύναμη και τη λειτουργία των λέξεων, που από τη Σαπφώ ως σήμερα την ομορφιά διακονούν και από τον Ευριπίδη ως το Ρήγα κι από τον Ρήγα ως τον Ελύτη φλέγονται για Δικαιοσύνη, Ελευθερία και Ωραιότητα, είναι ό,τι πιο ωραίο και βαθυστόχαστο έχει γραφεί μέχρι σήμερα για τη δύναμη και τον προορισμό της λέξης, που φλερτάρει το αδύνατο και συλλυπείται το θάνατο πλέκοντας τον ιστό της δημιουργίας.

            Είπαν για κάποιους ποιητές ότι είναι «ποιητές της λέξης». Σε ένα σύντομο βιογραφικό του ο Θεοφίλου γίνεται ποιητής της βραχυλογίας και του απέριττου και συνοπτικού ύψιστου στόχου: Τα δίνω όλα στην τέχνη μου δίχως να περιμένω κάτι. / Ελεύθερος από φιλοδοξίες, ματαιοδοξίες, υστεροφημίες, αναγνωρίσεις και επιβεβαιώσεις. / Χωρίς ψευτοδαιμόνους να με ροκανίζουν, / ότι οι δαίμονές μου είναι αληθινοί / και μ' αναδεύουν μέρα νύχτα.

            Ορμητικός και ερωτικός και λυρικός απευθύνεται στην «κοντινή του εξαδέλφη», τη Σαπφώ και της αποδίδει τα αρώματα που εκείνη σκόρπισε: Πέρασαν, μόλις, δυόμισι χιλιάδες χρόνια από τότε / και τ' άρωμα της νεραντζιάς / στο θάλαμό σου να πλανιέται.... Και κάπου αλλού αναλογίζεται με την ψυχή του απλωμένη, λες και πασχίζει να καλύψει με τον νου και την καρδιά και την όσφρηση, τα δυόμισι χιλιάδες χρόνια που τον χωρίζουν από εκείνη: άραγε η μόνη αλήθεια να ναι οι ευωδιές /της λυγαριάς, της μέντας και του μάραθου; Δεν θέλει να κόψει, μόνο να σκύψει και να μυρίσει θέλει κι ύστερα να παραβγεί τον ουρανό στην άπλα. Ποια επιτυχέστερη έμπνευση θα μπορούσε να δώσει πιο ουράνια εικόνα; Και, ως άλλος Ηράκλειτος, που ξέρει ότι «τα πάντα ρει κουδέν αναπόστατον μένει», προχωρεί λίγο πιο κάτω τον ποιητικό του οίστρο σε ανάλογες στροφές: Το ποτάμι πλούσιο και πλατύ/ μουρμουρίζει ακούραστα με την αέναη ροή των νερών και καθαρίζει τον εαυτό του από τις βρωμιές / που δέχεται περνώντας από τις πόλεις. Εδώ το Μαύρο θα κυριαρχήσει. Αλλά το Μαύρο είναι συμπρωταγωνιστής, δεν μπορεί να καλύψει τα πάντα, κι ο ποιητής φροντίζει να μάς το θυμίσει με τον πιο εμφατικό τρόπο: Θυμήσου τα καρδιοχτύπια, στους δρόμους τους στενούς της πόλης σου, τα λιγωμένα δειλινά, τ' αρώματα των λουλουδιών στους κήπους / και φώναξε με σταθερή φωνή, / σα να ξορκίζεις την κυριαρχία του μαύρου, ανάστροφα: Κόκκινο! Ρόδινο! Λευκό! Ο ποιητής βρίσκεται εδώ στις πιο δυνατές στιγμές της δημιουργίας του.

            Όλα αυτά, βέβαια, είναι μερικές ενδείξεις μόνο της μεγαλοσύνης του Φαίδωνα Θεοφίλου. Θα μπορούσε κανείς να εμπλουτίσει αυτά τα ελάχιστα λόγια με δεκάδες άλλες ανάλογα μεγαλειώδεις ποιητικές στιγμές του συγκεκριμένου έργου. Αλλά ίσως θα στερούσαμε τον αναγνώστη από την πιο γνήσια απόλαυση: να χαρεί το ποίημα μόνος του και να εκτιμήσει με το αλάνθαστο κριτήριό του ότι όσα γράφουμε εδώ, σταχυολογώντας, είναι ένα ψήγμα μόνο του πολύτιμου έργου που κρατάει στα χέρια του.

                                                  Καθηγητής ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΣ

Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών                  

*Στη Μυτιλήνη το βιβλίο διατίθεται από το βιβλιοπωλείο ΧΑΤΖΗΔΑΝΙΗΛ.                                                                        

= = = = = = = = = = == = = = = == = = =====  = == == ===   ==                   === == = =

Αλέξανδρος Τσαγκαρέλλης ο επίκαιρος

         Ίσως αποτελεί κοινοτοπία. Εκστατικός λεσβιολάτρης έπειτα από μια τόσο πυκνή σε γεγονότα και νεοφανείς καταστάσεις πενταετία, έχω το ζηλευτό προνόμιο να επικοινωνώ πνευματικά με μια εκ βαθέων θυμική πλημμυρίδα των συναισθημάτων μου, από ανέκαθεν διάπυρος θαυμαστής του.

         Η τωρινή φλυαρία μου κατά κύριο λόγο θα περιστραφεί κι αφιερωθεί αφείδωλα στον Λέσβιο αδελφοποιτό Αλέξανδρο Τσαγκαρέλλη, που με αξίωσε αναπάντεχα να θεραπεύω το λογοτεχνικό και γραμματολογικό σημείωμα, εδώ και μια εικοσιπενταετία.

         Ενδεικτικά θα μνημονεύσω σειριακά τα δημοσιευμένα του πονήματα, κυρίως πεζογραφήματα εκτός από ένα θεατρικό σατιριμα προς ώρας. Απαριθμώ στη συνέχεια τις αγνότατης ψυχής «Σταγόνες στην πέτρα», τον έκπαγλο «Αλκαίο» που εκτός από τα ελληνικά, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στην Αμερική, την εμβληματική «Λίμνη της φωτιάς», το αισθαντικό «Εύρηκα», την τόσο δραματική «Τελευταία θυσία», το σατιρικό θεατρικό «Το ανεμογκάστρι».

         Ακολούθησε κατόπιν μια αναθεωρημένη καινούρια έκδοση στον γνωστό «Αλκαίο» του. Πρόσφατα ενημερώθηκα, ότι τα μεν «24 γράμματα» κυκλοφόρησαν το πεζογράφημα «Ο χαμός του Γιώργη κι άλλες ιστορίες». Ο δε «Γαβριηλίδης» το πόνημα «Μια παλιά ιστορία».

         Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω, πως υπό προσεχή έκδοση βρίσκονται, οι «Φωνές της σιωπής», τιμημένες με το δεύτερο βραβείο μυθιστορήματος και το θεατρικό «Γαλάζια τριαντάφυλλα στο βάζο» στεφανωμένο με το τρίτο βραβείο.

         Αυτή τη σύντομη χρονικογραφική αναδρομή δεν θα την διαδεχθούν αξιολογικές κρίσεις, γραμματολογικές επικρίσεις και σχολαστικές παρατηρήσεις ενός λογοτεχνικού δοκιμιογράφου, μα περίσσιες αισθαντικές αναπολήσεις.

ΔΗΜΟΣ Α. ΚΑΡΑΤΖΟΓΛΟΥ

Σύνθεση και γραφή στην Αγιάσο κατά τις 14-09-17

Στην Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης

Οι «Εφτά και κάτι νύχτες»

Του Ξ. Μαυραγάνη

Για το καινούργιο βιβλίο του Ξενοφώντα Μαυραγάνη «Εφτά και κάτι νύχτες» συζητούν στην εκπομπή της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης (TV100) «Πεδίο ιδεών», ο δημοσιογράφος και δημιουργός της εκπομπής Βασίλης Κοντογουλίδης, ο πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης Ηλίας Κουτσούκος και ο συγγραφέας.

Το βιβλίο περιλαμβάνει τις βιωματικές αφηγήσεις του Ξ. Μαυραγάνη, για την περίοδο της δικτατορίας και πώς αυτός έζησε ως δημοσιογράφος τις διάφορες φάσεις της.

Η εκπομπή θα μεταδοθεί σήμερα, στις 10 το βράδυ και σε επανάληψη την Κυριακή 5 Νοεμβρίου, στη 1.30 το μεσημέρι. Στις περιοχές όπου δεν φτάνει το σήμα της, μεταδίδεται και διαδικτυακά.