Η κατάκτηση της Δημοκρατίας απαιτεί πολλές θυσίες, αλλά πάνω απ' όλα αποφυγή των σερβιριζόμενων εγγυημένων απολαύσεων που αξιώνουν υποχωρήσεις στα πάντα, από την θέληση για μόρφωση μέχρι την απόκτηση της Παιδείας.

Η δημιουργία μιας κοινωνίας που θα αξιοποιεί το δυναμικό των πολιτών όχι απαραίτητα για την φιλοτέχνηση του υποτιθέμενου κράτους δικαίου, που τόσες πολλές φορές στο παρελθόν υπήρξε στα χαρτιά, αλλά στην ύπαρξη αυτόνομων πολιτών που θα μπορούν μεταξύ τους να εδραιώσουν ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής, μπορεί να επιτευχθεί μόνο, αφού τα περιθώρια για το κοινωνικό κράτος έχουν στενέψει απελπιστικά, γιατί το ίδιο αυτό κράτος βασίζεται στις αποφάσεις των λίγων που κάθε φορά αλλάζουν πρόσωπο ανάλογα με τα κέρδη. 

Η κοινωνία των απολαύσεων είναι πάντα στα όρια, ακριβώς γιατί αυτές οι απολαύσεις δεν εξισώνουν τις μεγάλες κοινωνικές αδικίες που υφίστανται οι λαοί, πολύ δε περισσότερο επειδή αυτές οι αδικίες συνεχίζονται για καιρό, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οικονομικές κρίσεις, που όσο και να ευνοούν την ύπαρξη οικονομικών διευθυντηρίων, δεν δύναται να εξασφαλίσουν ακόμη και αυτές τις ίδιες τις απολαύσεις εις το διηνεκές.  

Θέλω να πω με αυτό, ότι κάποια στιγμή η κατάργηση των επίπλαστων αυτών «φιλοδωρημάτων» προς τους πολίτες είναι το ζητούμενο, γιατί αμέσως μετά κάνουν την εμφάνισή τους αξίες χαμένες στον χρόνο και την αμνησία, αξίες που, όμως, ενεργοποιούν αυτομάτως την ανθρώπινη θέληση για διαφορετικά μοντέλα ζωής.

Αυτό είναι το σενάριο που κάνει τις εξουσίες να τρέμουν και εννοώ με αυτό την κατεύθυνση των πολιτών προς την αυτοοργάνωση και την αυτονόμηση, την πορεία προς έναν άλλο κόσμο μακράν του σημερινού, που δεν εξασφαλίζει απολύτως τίποτε πέραν μιας επίπλαστης υλικής ευημερίας που οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν αποδέχονται, όταν τους ρωτήσεις στον ελεύθερό τους χρόνο.

Πού βρίσκεται η ελπίδα; Μα στην απομυθοποίηση του καταναλωτισμού, ως το ύστατο ανάχωμα του συστήματος κυριαρχίας, στην ανασύνθεση του κοινωνικού προτσές μέσω των πρωτοβουλιών των πολιτών, για ολική επαναφορά της μεταξύ τους επικοινωνίας που έχει χαθεί στα γραφεία και τις συσκέψεις και που επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στις οικονομικές συναλλαγές.

Για να το πω καθαρά: Κάποια στιγμή ο πολίτης θέλει να αποβάλλει από πάνω του την ρετσινιά της αποκλειστικής ενασχόλησης με το θεαθήναι και την επιφάνεια ως κινητήριου μοχλού και οδηγού ζωής. Κάποτε η ανοχή στην μιζέρια που προκαλείται από την απουσία ουσιωδών ενδιαφερόντων εξαντλείται και ο κάθε πολίτης θέλει να κάνει την αποφασιστική στροφή.

Οι συνθήκες φυσικά δεν διευκολύνουν την εν λόγω απόπειρα, προσφέρουν, όμως, μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για κοσμογονικές αλλαγές, καθώς η περίοδος του εφησυχασμού εξαντλείται σταδιακά. Πιστεύω πως οι πολίτες θα αρπάξουν κάποια στιγμή την ευκαιρία και από εκτελεστικά όργανα θα μεταβληθούν σε καρπωτές των ωφελειών από την αλλαγή του προσανατολισμού στην ζωή. Εν ολίγοις, θα γίνουν κυρίαρχοι του θέλω τους, σε μια κοινωνία όπου η αυτονομία θα αποβάλλει το ιδιωτικό συμφέρον που προκαλείται από έναν ασύδοτο εγκλεισμό στην ιδιώτευση.

Κάποτε η ανάγκη αυτή για εξάλειψη των υλικών προσφορών χάριν της πνευματικής απονέκρωσης θα μονοπωλήσει το ενδιαφέρον του κόσμου, γιατί αυτή ακριβώς η ανάγκη κρατά καιρό. Δεν ξέρω αν αυτό θα υλοποιηθεί από τις τωρινές ή τις επόμενες γενιές. Αυτό που γνωρίζω, είναι ότι στις φτωχογειτονιές και τα νοικοκυριά, η αλληλεγγύη δεν έχει υποχωρήσει αυτά τα χρόνια της κρίσης, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει μαζική αντίδραση. Ούτε απλά σιγοκαίει η φλόγα της αντίστασης, για να πεις πως επίκεινται ριζοσπαστικές αλλαγές.

Η κατάσταση είναι τέτοια, που δεν χωρούν προβλέψεις για το πότε θα μεταβληθεί ριζικά ο κοινωνικός ιστός. Φτάνει μόνο που οι υλικές απολαύσεις δεν αρκούν πια, για να αποσιωπήσουν την αμφισβήτηση που προκαλεί αυτός ο στημένος κόσμος. Είναι αρκετή η θέληση για μια ζωή χωρίς συμβιβασμούς και με ρυθμούς κανονικότητας, που προκαλεί η βίωση μιας πραγματικής Δημοκρατίας.