Τυχαίνει να βαράν κανόνι πολλές επιχειρήσεις την εποχή της κρίσης. Τυχαίνει να χρεοκοπούν ακόμη και μεγαλοεταιρείες και αυτό να μην έχει ξανασυμβεί τις περασμένες δεκαετίες, κάνοντας τους τοποτηρητές της αγοράς να αναρωτιούνται πώς έφτασε η κατάσταση ως εδώ. Τυχαίνει οι καταναλωτές να μην μπορούν να καταναλώσουν τα στοιχειώδη και στις φτωχογειτονιές να επικρατεί πανικός, για το ποιος ή ποια θα πρωτοεπιβιώσει.

Τυχαίνει επίσης, στις κατ' ιδίαν συζητήσεις οι πολίτες να ξεφυσούν με αγωνία για το πώς θα τα καταφέρουν να ζήσουν με άνεση και όχι πώς θα μάθουν στα παιδιά τους να μην ξεφύγουν από την πολιτισμένη συμπεριφορά, μετρώντας την αξιοπρέπεια με το χρήμα και την συμπεριφορά με την ηθική.

Διανύουμε το 2019 και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε τον χρόνο της οριστικής εξόδου από την κρίση (και όχι τα μνημόνια), ούτε, όμως, και τον τερματισμό της παράτασης χρεών εις το διηνεκές. Με λίγα λόγια, κανείς δεν είναι σε θέση να μας πληροφορήσει αν οι ασκούμενες πολιτικές των κομμάτων εξουσίας θα βγάλουν κάποτε την χώρα από το οικονομικό έλος, παρατείνοντας την επιβίωση των φτωχών κοινωνικών τάξεων για λίγα ακόμη χρόνια.

Για τις ανώτερες οικονομικά εύπορες τάξεις βέβαια, ουδείς λόγος, γιατί η επικρατούσα κατάσταση δεν τους αφορά τουναντίον προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κρίση, τους χαμηλούς μισθούς, αλλά και την μεγάλη ανάγκη εργασίας. Θα έλεγε κανείς πως η παρατεταμένη κρίση είναι βούτυρο στο ψωμί τους, καθώς τα έξοδα μειώνονται κατακόρυφα και τα κέρδη πολλαπλασιάζονται. Το επιχείρημα πάντως, ότι πολλές επιχειρήσεις αναγκάζονται να κάνουν μειώσεις προσωπικού, έχει κάποια βάση. Αν και συνήθως τα διάφορα προγράμματα του ΟΑΕΔ επιδοτούν θέσεις εργασίας και όλα μέλι-γάλα.

Η απουσία διαμαρτυριών και ενστάσεων για τα μέτρα λιτότητας, που κανονικά θα μπορούσαν να αλλάξουν τα δεδομένα, ο συμβιβασμός με την υπάρχουσα κατάσταση στην λογική του «δεν μπορεί να γίνει τίποτα περισσότερο» και η απόλυτη σιωπή όσο περισσότερες φορολογικές διατάξεις θεσπίζονται και επιβάλλονται στους φορολογούμενους, όλη αυτή η κατάσταση δημιουργεί παρατεταμένο μπλακ άουτ και λαμπρή ένδειξη στατικότητας στον κοινωνικό ιστό.

Τυχαίνει, λοιπόν και κάτι άλλο, να αδρανούν οι μάζες και να γυρίζουν την πλάτη στις πολιτικές περικοπών και ουσιαστικά να προσφέρουν εύκολο στόχο στο επιτιθέμενο κράτος, που εδραιώνεται μέσα από τον λαβύρινθο του κοινοβουλευτισμού. Τυχαίνει να παθητικοποιείται η πλειονότητα των ανθρώπων, φοβούμενη πως αν ξεσηκωθεί, θα υποστεί τις συνέπειες μιας άγριας καταστολής.

Η ιστορία, όμως, το διδάσκει: κανένας λαός δεν έχασε από τον οποιονδήποτε ξεσηκωμό, πολύ περισσότερο από τις διαμαρτυρίες που όταν έπαιρναν την μορφή γενικής εξέγερσης, ανάγκαζαν τα κράτη σε συμβιβασμό. Τώρα αν αυτός ο συμβιβασμός ήταν προς όφελος των λαών, αυτό το κρίνει κάθε φορά η ιστορία. Πάντως, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει πως οι λαοί χάνουν, όταν έχουν επίγνωση της κοροϊδίας που υφίστανται.

Σε τελευταία ανάλυση, η ενεργητικότητα είναι αυτή που ανανεώνει τις αξίες και τα οράματα. Τυχαίνει να μην το ξέρουν αυτό οι πολίτες, όταν παθητικοποιούνται και καθηλώνονται στην τηλεόραση και τα ευτελή της μηνύματα. Αν το ήξεραν, θα απέφευγαν σαν το διάβολο τα μηνύματα αυτά που τους παραπλανούν και τους αποπροσανατολίζουν, οδηγώντας τους μακριά από τον εφικτό στόχο. Ποιος είναι αυτός; Κανείς άλλος παρά η διεκδίκηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων επιβίωσης, δικαιώματα που λησμονούνται σαν επιβάλλεται η σκληρή οικονομική πολιτική, που τόσο μέμφονται τα κόμματα εξουσίας πριν τις εκλογές, αλλά που κάθε τόσο τις επιβάλλουν μετεκλογικά.      

Στην λογική της απόλυτης σιωπής, η απάντηση είναι εγρήγορση και όχι εφησυχασμός. Στα φορολογικά μέτρα, η απάντηση είναι πως έχουν γνώσιν οι φύλακες και την κατάλληλη στιγμή αντιδρούν αποτελεσματικά.

Η ιστορία είναι και παραμένει ο αδιάψευστος κριτής και μάρτυρας, για το αν και κατά πόσο τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν. Οι δε λαοί, είναι η πυξίδα της αλλαγής προς άλλους τόπους και πολιτείες, με άλλα μέτρα και σταθμά.