Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από τη δημιουργία της Εκστρατείας για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα/ Mdecins Sans Frontires (MSF).

Σκοπός της Εκστρατείας για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα είναι να εξασφαλίζει την πρόσβαση σε προσιτά φάρμακα, διαγνωστικά τεστ και εμβόλια, καθώς και να προάγει την έρευνα και ανάπτυξη των φαρμάκων αυτών για τους ανθρώπους που φροντίζει η οργάνωση και όχι μόνο.

Η εκστρατεία έχει αποδειχθεί πολύτιμη, καθώς η πρόσβαση σε βασικά φάρμακα έχει αποδειχθεί σωτήρια για όλους αυτούς που μέχρι τώρα δεν την είχαν. Και όλα αυτά, σε μία εποχή όπου η φτώχεια εξακολουθεί να πλήττει πολλές περιοχές του κόσμου, προκαλώντας αλλεπάλληλα προβλήματα στα υγειονομικά συστήματα των χωρών, αφού ούτε πόροι διατίθενται, ούτε οι πολίτες έχουν την δυνατότητα να τύχουν αξιοπρεπούς περίθαλψης και επαρκούς φαρμακευτικής θεραπείας.

Την εποχή που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εγκαινίασαν την Εκστρατεία για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα το 1999, μαινόταν η επιδημία του HIV/AIDS στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ενώ στις πλούσιες χώρες τα σωτήρια «κοκτέιλ» φαρμάκων κατά του HIV/AIDS μετέτρεπαν αυτή τη θανατηφόρα νόσο σε μια χρόνια και διαχειρίσιμη κατάσταση, η τιμή τους ήταν απαγορευτική για οποιονδήποτε άλλο.

Σκοπός της εκστρατείας η μείωση των τιμών

Η Εκστρατεία για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα, δημιουργήθηκε με σκοπό την εξάλειψη των πολλών εμποδίων, που δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να λαμβάνουν τη θεραπεία που χρειάζονται για να ζήσουν και να είναι υγιείς, εστιάζοντας στη μείωση των τιμών και στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας των φαρμάκων στις χώρες που τα χρειάζονται, αλλά και προάγοντας την έρευνα για βελτιωμένες επιλογές θεραπείας.

Αποτελέσματα των πιέσεων

Τα τελευταία 20 χρόνια, οι αντιδράσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και της κοινωνίας των πολιτών και οι πιέσεις τους να μπουν οι ζωές των ασθενών πάνω από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες) και τα εταιρικά κέρδη, είχαν ως αποτέλεσμα προόδους στην προσιτότητα και τη διαθεσιμότητα βασικών φαρμάκων και εμβολίων πρώτης ανάγκης:

-Η τιμή των φαρμάκων κατά του HIV/AIDS μειώθηκε πάνω από 99%: η αγωγή ενός ατόμου για έναν χρόνο κόστιζε πάνω από 10.000 δολάρια το 2000, ενώ σήμερα κοστίζει λιγότερο από 100 δολάρια. Αυτό επιτεύχθηκε με την κατάργηση των εταιρικών μονοπωλίων, γεγονός που ευνόησε τον ανταγωνισμό και επέτρεψε την παραγωγή προσιτών γενόσημων φαρμάκων, κυρίως στην Ινδία.

-Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άσκησαν πίεση για τη χρήση μιας πιο αποτελεσματικής θεραπείας της ελονοσίας με την εκστρατεία ACT Now, με την οποία η οργάνωση προέτρεπε τις χώρες να υιοθετήσουν τη συνδυαστική θεραπεία με βάση την αρτεμισινίνη (artemisinin-based combination therapy ACT), κάτι που έκαναν οι περισσότερες αφρικανικές χώρες έως το 2008.

-Το 2003, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, μαζί με άλλους φορείς, ίδρυσαν την Πρωτοβουλία «Φάρμακα για τις Ξεχασμένες Ασθένειες» (Drugs for Neglected Diseases initiative - DNDi). Πρόκειται για ένα καινοτόμο, μη κερδοσκοπικό μοντέλο για την ανάπτυξη θεραπειών για ξεχασμένες ασθένειες, το οποίο έχει προσφέρει οκτώ θεραπείες για την ελονοσία, για παιδιά με HIV/AIDS λοίμωξη, το καλααζάρ, τη νόσο Τσάγκας και την ασθένεια του ύπνου (Αφρικανική Τρυπανοσωμίαση). Στις θεραπείες αυτές περιλαμβάνεται η αγωγή που παρουσιάστηκε πρόσφατα για την ασθένεια του ύπνου με φεξινιδαζόλη, η οποία χορηγείται αποκλειστικά από το στόμα.

-Στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και στις αρχές της δεκαετίας του 2010, η Εκστρατεία για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα πρόσθεσε τον επισιτισμό και τα εμβόλια στις προτεραιότητές της, βελτιώνοντας την ποιότητα της επισιτιστικής βοήθειας που παρέχεται σε υποσιτισμένα παιδιά με την εκστρατεία Starved for Attention και εξασφαλίζοντας την πρόσβαση των ανθρωπιστικών φορέων στο κρίσιμο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου σε προσιτή τιμή για χρήση σε παιδιά σε ανθρωπιστικές κρίσεις με την εκστρατεία A Fair Shot.

-Με την εμφάνιση νέων φαρμάκων για τη θεραπεία της ηπατίτιδας C από το 2013 και μετά, ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με το χάπι των 1.000 δολαρίων. Αυτό το φαινόμενο, σε συνδυασμό με τις υπέρογκες και αυξανόμενες τιμές των φαρμάκων κατά του καρκίνου και της ινσουλίνης, έφερε στο προσκήνιο την παγκόσμια κρίση των υψηλών τιμών των φαρμάκων. Υποστηρίζοντας τις νομικές προσφυγές κατά του μονοπωλίου που έχουν εταιρείες όπως η Gilead Sciences σε διάφορες χώρες, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, μαζί με άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, έχουν συμβάλει στο να μειωθούν οι τιμές των φαρμάκων κατά της ηπατίτιδας C σε περίπου 1 δολάριο ανά χάπι σε μερικές χώρες. Ωστόσο, δεκάδες εκατομμύρια ασθενείς εξακολουθούν να περιμένουν τη θεραπεία.