Ο εγκλωβισμός εκατοντάδων ή ακόμη και χιλιάδων ασυνόδευτων ή μη παιδιών στα κρατητήρια, τα προαναχωρησιακά κέντρα και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, στα νησιά αλλά και στο εσωτερικό της χώρας, που εδώ και καιρό έχει προκαλέσει την παρέμβαση πολλών Οργανισμών για την άμεση επίλυση του προβλήματος, φαίνεται πως έχει ξεπεράσει τα επιτρεπτά όρια και με την βοήθεια διεθνών διαμαρτυριών καταβάλλεται προσπάθεια για τον τερματισμό του.

Σε συνέχεια προσφυγής του ECRE (European Council on Refugees and Exiles) και του ICJ (International Commission of Jurists), με τη συνδρομή του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) που είχε κατατεθεί τον Νοέμβριο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, το αρμόδιο όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των εθνικών αρχών με τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, με την από 29-5-2019 απόφασή της, υπέδειξε στις ελληνικές αρχές την άμεση απομάκρυνση των αλλοδαπών παιδιών, συνοδευόμενων και ασυνόδευτων, από τα κρατητήρια, τα προαναχωρησιακά κέντρα και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τον διορισμό επιτρόπου και την αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος επιτροπείας.

Θα πει βέβαια, κανείς, τι μπορεί να σημάνει αυτή η υπόδειξη προς τις ελληνικές Αρχές, οι οποίες με την σειρά τους, σύμφωνα και με επίσημες δηλώσεις του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος τόσων χιλιάδων προσφύγων από την στιγμή που συνεχίζει να μην εφαμόζεται το σύστημα της μετεγκατάστασης σε άλλες χώρες της ΕΕ, δεν μπορώ να το γνωρίζω. Όμως, επειδή εδώ πρόκειται για παιδιά και δη ασυνόδευτα, η υπόδειξη αυτή πρέπει να λάβει την μορφή υποχρέωσης, τουλάχιστον απέναντι στα αθώα παιδιά.   

Μεταξύ άλλων, η προσφυγή αναφερόταν στις σημαντικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών στα νησιά του Βορειανατολικού Αιγαίου εξαιτίας της εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, της επιβολής του μέτρου του γεωγραφικού περιορισμού και του εγκλωβισμού χιλιάδων παιδιών -ασυνόδευτων και συνοδευόμενων- στις απολύτως ακατάλληλες εγκαταστάσεις των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, καθώς επίσης και στη απουσία αποτελεσματικής προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών στο σύνολο της χώρας.

Η Επιτροπή σημείωσε ότι σύμφωνα με προσφεύγουσες οργανώσεις εξαιτίας της απουσίας στέγασης σε συνδυασμό με την τοποθέτηση σε υπερπλήρεις εγκαταστάσεις και/ή σε κράτηση, τα παιδιά μετανάστες στερούνται προστατευτικού πλαισίου στην Ελλάδα και ως αποτέλεσμα υπόκεινται σε συνθήκες που είναι κάτω από τα πρότυπα και επιβλαβείς.

Η παροχή βασικής φροντίδας, και ειδικότερα στέγης, φαγητού, νερού, ηλεκτρικού ρεύματος, θέρμανσης και ιατρικής περίθαλψης, αναφέρεται από διεθνή και εθνικά όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ως ανεπαρκής.

Η απουσία τέτοιων εγκαταστάσεων έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγιεινή, στην καθαριότητα και στην ουσιαστική παροχή υπηρεσιών σωματικής και ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κλινικής ή της προληπτικής φροντίδας.

Περιστατικά παιδιών που υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες εξάρσεις του ίδιου ιατρικού ή ψυχικού προβλήματος δείχνουν ότι οι συνθήκες διαβίωσης είναι ένας ξεκάθαρα επιβαρυντικός και μάλλον πιθανώς γενεσιουργός παράγοντας των συγκεκριμένων ασθενειών.

Με την  απόφαση της 31ης Μαΐου λοιπόν, η Επιτροπή έκανε δεκτό το αίτημα «άμεσων μέτρων» που είχαν υποβάλλει οι προσφεύγουσες οργανώσεις, και ζήτησε από τις ελληνικές αρχές τη λήψη κάθε δυνατού μέτρου για την προστασία των παιδιών στα ελληνικά νησιά και των ασυνόδευτων παιδιών σε όλη τη χώρα, τα οποία όπως σημειώνει η Επιτροπή «προφανώς βρίσκονται σε κίνδυνο σοβαρής και ανεπανόρθωτης βλάβης της ζωής τους».

Αυτή η απαράδεκτη κατάσταση που προσβάλλει κάθε έννοια δικαίου και ανθρωπιστικής μεταχείρισης, όταν τα παιδιά γίνονται «μπαλάκι» ανάμεσα στις διαφωνίες των κρατών αλλά και των Οργανισμών με την Πολιτεία, που κατηγορεί τις οργανώσεις για κατασπατάληση κονδυλίων και αυτές με την σειρά τους την Πολιτεία για αδιαφορία και επιπολαιότητα στην καλύτερη των περιπτώσεων, κάποτε θα πρέπει να σταματήσει.

Η απόφαση της Επιτροπής να υποδείξει «άμεσα μέτρα» στις ελληνικές αρχές, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα ως προς την διασφάλιση ενός αποτελεσματικού συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα, θέτοντας την υλοποίηση συγκεκριμένων υποχρεώσεων των ελληνικών αρχών έναντι των παιδιών προσφύγων και μεταναστών υπό την παρακολούθηση των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες κάλεσε τις ελληνικές αρχές να συμμορφωθούν άμεσα και χωρίς καθυστέρηση στην υλοποίηση της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα, όπως αυτά υπεδείχθησαν από την Επιτροπή και διασφαλίζοντας ότι τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα έχουν πρόσβαση στα θεμελιώδη δικαιώματά τους.

Ποια μέτρα υποδεικνόνται από την Επιτροπή

Μεταξύ των μέτρων που η Επιτροπή υποδεικνύει ως αναγκαία να υιοθετηθούν από τις ελληνικές αρχές, περιλαμβάνονται:

-Η άμεση απομάκρυνση όλων των ασυνόδευτων παιδιών από τα αστυνομικά κρατητήρια, τα προαναχωρησιακά κέντρα κράτησης και τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και η παροχή σε αυτά πρόσβασης σε  κατάλληλες για την ηλικία τους δομές φιλοξενίας.

-Ο διορισμός επιτρόπου σε κάθε ασυνόδευτο ανήλικο και η διασφάλιση της  αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος επιτροπείας και

-Η διασφάλιση της πρόσβασης όλων των αλλοδαπών παιδιών, συνοδευόμενων και ασυνόδευτων, σε τρόφιμα, νερό, εκπαίδευση και κατάλληλη στέγη.