Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Μερικοί μόνο μπορούν να πιστέψουν πως οι αντοχές του κόσμου εξαντλήθηκαν, με δεδομένο ότι και τα μέτρα παρατείνονται και η αγορά παραμένει κλειστή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κατάσταση της οικονομίας. Με αυτό θέλω να πω πως ακόμη ο φόβος για τον κορωνοϊό συνεχίζει να κατατρώει μεγάλο μέρος των πολιτών, που είναι έτοιμοι να θυσιάσουν και πολλά άλλα ακόμη μέχρι η πανδημία αυτή να μπει σε κάποιον υποτυπώδη έλεγχο. Αναρωτιέμαι μάλιστα, πώς η οικονομία θα συνέλθει, πέντε μόλις χρόνια μετά την επιβολή του πιο σκληρού μνημονίου ταφόπλακα που επιβλήθηκε ποτέ στην χώρα.

Αν διατίθενται κάποια βοηθήματα από τον κρατικό κορβανά, αυτά θα τα ζητήσουν πίσω πολύ σύντομα οι εγχώριες κυβερνήσεις μέσω φόρων και χαρατσιών. Αν πάλι η βοήθεια προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από τις Βρυξέλλες, είναι τοις πάσι γνωστό ότι η βοήθεια αυτή θα επιστραφεί εις το πολλαπλάσιο. Μπορεί να χρειαστεί καιρός για να ζητηθεί πίσω το χρήμα που διατίθεται στις επιχειρήσεις και τους μισθωτούς, αυτό, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι θα γίνει κάποια στιγμή. Και αυτό θα σημάνει νέες θυσίες και πάνω απ' όλα περικοπές.

Σε ολόκληρη την ΕΕ λαμβάνει χώρα μία απίστευτη κρίση, που θα την επακολουθήσει μια άλλη μεγαλύτερη με το πέρας της πανδημίας. Εννοώ μ' αυτό, τις μαζικές απολύσεις που θα ακολουθήσουν, την χαμηλά αμειβόμενη τηλε-εργασία, την ημι-απασχόληση και πάνω απ' όλα την καταπάτηση όλων των εργασιακών δικαιωμάτων. Ποιος, όμως, άφησε την κατάσταση να φτάσει έως εδώ; Και πώς είναι δυνατόν με την πρώτη σοβαρή αφορμή να επιβάλλονται αδιαμαρτύρητα σκληρά μέτρα κατά της εργασίας; Μήπως ο κόσμος έφταιγε για την κορωνοϊό; Μήπως η παθητική στάση του προηγούμενου χρονικού διαστήματος δεν έφτασε, για να αναρριχηθεί και πάλι σθεναρά το κράτος της καταστολής και της περιστολής των όποιων σχετικών ελευθεριών;

Δεν τίθεται εδώ θέμα συνωμοσιολογίας, αλλά πραγματικότητας. Δεν αμφισβητεί κανείς την πανδημία, αλλά τον τρόπο αντιμετώπισής της. Η καραντίνα μπορεί να απέδωσε τα αναμενόμενα, όμως επ' ουδενί δεν μπορεί να αποτελεί την λύση για την εξάλειψη της ασθένειας και πάνω απ' όλα το ξεκίνημα των νέων καιρών. Όμως, η περιστολή και των τελευταίων σχετικών ελευθεριών δεν ήταν παρά το απαύγασμα της νέας εποχής που επιτάσσει την εφιαλτική ησυχία. Μια εποχή που δίνει το έναυσμα για νέες περιπέτειες και πάνω απ' όλα πλήρη αμφισβήτηση των δικαιωμάτων του πολίτη.

Τα δικαιώματα αυτά ίσχυαν από τότε που πηγαίναμε σχολείο. Μάλιστα, υπήρχε και σχετικό μάθημα για αυτά. Τώρα τι μάθημα να διδάξουν οι δάσκαλοι και καθηγητές; Για ποια δικαιώματα να μιλήσουν, σε ποια κοινωνία να αναφερθούν και πάνω απ' όλα για ποια αλληλεγγύη και συμπαράσταση,  όταν το μόνο θέαμα που βλέπει κανείς στους δρόμους είναι τον καθένα πίσω από τη μάσκα του;

Δεν νομίζω ότι υπάρχουν και πολλοί πλέον που μπορούν να στηλιστεύσουν αλλά και να επικρίνουν με όλη τους τη δύναμη το νέο αυτό καπιταλιστικό μοντέλο κυριαρχίας που επιβάλλεται ακριβώς στην δύση του εν λόγω συστήματος. Πολύ περισσότερο θα έλεγα ότι η κατάρρευση του ιδιωτικού καπιταλισμού συμπαρασύρει και τους ίδους τους πολίτες, αφού ούτε αντιδρούν, ούτε επιθυμούν κάτι άλλο. Έχουν μάθει, με λίγα λόγια, πως το όλο αυτό σύστημα είναι το προφανές, ακόμη και αν βρίσκεται λίγο πριν την ολική κατάρρευση. Και πολίτες χωρίς ιδανικά και ιδέες θα παραμείνουν και πάλι παθητικοί στην κατάρρευση της κυρίαρχης ιδεολογίας, μη θέλοντας και μη μπορώντας να οικοδομήσουν μια άλλη κοινωνία.

Τα προτάγματα λοιπόν, από τις παλαιότερες επαναστάσεις και εξεγέρσεις είναι επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε. Όχι γιατί πιστεύει κανείς τις φαντασιώσεις περί μαζικού ελέγχου μέσω τσιπ λες και το σύστημα έχει ανάγκη να εποπτεύει την παθητικότητα γιατί αυτός ο μαζικός έλεγχος έχει επιτευχθεί εδώ και δεκαετίες με πολλούς και διάφορους τρόπους. Σε τελευταία ανάλυση, δεν ξυπνά κανείς από το λήθαργο λόγω κορωνοϊού, ούτε και είναι τόσο αφελής να πιστέψει πως η παγκόμσια εξουσία θα κάψει τα χαρτιά της, όταν όλοι θα φωνάζουν για σκληρή επιτήρηση που μάλλον είναι της μόδας. Το σύστημα απλά έκανε την δουλειά του τις προηγούμενες δεκαετίες και γι' αυτό είχαν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου πολλά αυθεντικά μυαλά.

Αυτό που γίνεται τώρα, είναι να μπαίνει το κερασάκι στην τούρτα. Και δεν νομίζω πως πράγματι η μάζα των πολιτών το έχει αντιληφθεί. Απλά όλοι μιλούν για πρωτόγνωρες καταστάσεις, με αποκορύφωμα την χρήση της προστατευτικής μάσκας. Όταν πολλοί άλλοι κάποτε αναφέρονταν σε κοινωνία φίμωσης και καταστολής, χωρίς κανείς να τους πιστεύει επειδή το χρήμα έρεε στην κοινωνία της αφθονίας. Διαφορά επιπέδου και πνευματικής στάθμης, αλλά πάνω απ' όλα καταρράκωσης των ψυχικών αποθεμάτων. Που και αυτό δεν το έχουν εμπεδώσει.