Του Γιώργου Μαρκατάτου

Eφοδιασμός & επισιτιστική ασφάλεια σε περιόδους κρίσης

Το μέλημα των πρώτων δεκαετιών από την ίδρυση της Κοινής Αγοράς ήταν η επίτευξη επάρκειας αγαθών και κυρίως τροφίμων στους πληθυσμούς της Ευρώπης δεινά χειμαζόμενους από την αρχή του Β παγκόσμιου πολέμου. Η αυτάρκεια επιτεύχθηκε και ήλθε η επάρκεια και η υπερεπάρκεια! Και η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση προχωρεί με αργά και βασανιστικά βήματα. Μετά από περιόδους παχιών και ισχνών αγελάδων, είμαστε και πάλι μπροστά από μια νέου τύπου καταστροφή. Η πανδημία και η αγωνία του θανάτου που έχει απλωθεί στον πλανήτη υποχρεώνει συχνή πυκνή αναφορά στο θέμα της διασφάλισης του εφοδιασμού και της επισιτιστικής ασφάλειας.

Έτσι, από χθες, η Κομισιόν ξεκίνησε διαβούλευση για ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη διασφάλιση του εφοδιασμού και της επισιτιστικής ασφάλειας σε ολόκληρη την ΕΕ σε περιόδους κρίσης. Αυτή η διαβούλευση στοχεύει στη συλλογή σχολίων σχετικά με τη μορφή, τη φύση και το πεδίο εφαρμογής του σχεδίου. Και τούτο, γιατί  μετά το ξέσπασμα της πανδημίας κοροναϊού, ο τομέας των γεωργικών προϊόντων διατροφής της ΕΕ αντιμετώπισε διάφορες προκλήσεις όπως ταχείες αλλαγές της ζήτησης, κλείσιμο συνόρων και ελλείψεις εποχιακών εργαζομένων. Για όλα αυτά και πολλά άλλα θέματα έχουμε δημοσιεύσει κατά καιρούς αρκετά σημειώματα. Γενικά πάντως, φαίνεται ότι η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων της ΕΕ έδειξε την ανθεκτικότητά της στην πρωτοφανή αυτή κατάσταση. Πάντως οι κίνδυνοι ελλοχεύουν και η επισιτιστική ασφάλεια δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένη.

Το αποτέλεσμα της διαβούλευσης θα παίξει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, αλλά και στη μεταποίηση και το εμπόριο, στην κατανάλωση και στην αυτοδιοίκηση, τις εθνικές αρχές και σε όλους τους ανθρώπους της ΕΕ. Η Κομισιόν θέλει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στο συντονισμό της ευρωπαϊκής αντίδρασης σε κρίσεις που επηρεάζουν το σύστημα τροφίμων της ΕΕ και να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια.

Προσωπικά είμαι 100% υπέρ αυτής διασφάλισης, διότι αποτελεί ένα ακόμη βήμα στην αργή και βασανιστική πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, με την οποία συμφωνώ, γιατί μεταξύ άλλων μπορεί να μου διασφαλίσει και τα σύνορα μου από ενδεχόμενες περιπέτειες άσκεφτων γειτόνων.

Μάλιστα, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην πρόταση για τη δημιουργία ενός μηχανισμού αντιμετώπισης της επισιτιστικής κρίσης που θα συντονίζεται από την Επιτροπή, με τη συμμετοχή κρατών μελών και, ενδεχομένως, διαφόρων τομέων όπως η γεωργία, αλιεία, μεταφορές και υγεία. Ο μηχανισμός θα λάβει τη μορφή ενός μόνιμου φόρουμ για τον συντονισμό της δράσης, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την αξιολόγηση απειλών και κινδύνων. Αν φτάσουμε στο σημείο προόδου και υιοθέτησης αυτής της πρότασης, θα εμπλουτιστεί καλύτερα  η στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm to fork).

Ένα σχέδιο αυτού του βεληνεκούς θα επιδιώξει «αυξημένη περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα για ένα ανθεκτικό σύστημα τροφίμων της ΕΕ», αναφέρει στη σχετική είδηση η Κομισιόν.

Γεωπολιτική εμβολίων COVID

Στη στρατηγική των τροφίμων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο έρχεται να προστεθεί πλέον και το εμβόλιο κατά της πανδημίας του COVID-19. Όπως τα σιτηρά, το καλαμπόκι, η ζάχαρη, το ελαιόλαδο και το βοδινό κρέας αποτελούν παράγοντες που παρεμβαίνουν στη γεωπολιτική σφαίρα, το εμβόλιο έρχεται πλέον να αντιμετωπίσει σοβαρές ανακατατάξεις σε σημεία του πλανήτη που πρέπει να βρουν λύση.

Αν δει κανείς τους «παραγωγούς» των εμβολίων θα αποκτήσει μια πρώτη άποψη για τη γεωπολιτική του παιχνιδιού αυτού. Μόλις κινητοποιήθηκε η πλούσια δύση, χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα, ακόμη και η μικροσκοπική Κούβα, κινητοποιήθηκαν σαν να επρόκειτο περί πολέμου και παρήγαγαν τα εθνικά τους εμβόλια σε χρόνο ρεκόρ. Και οι ευρωβουλευτές ακόμη ασχολούνται με τις ακροάσεις των αρμόδιων επιτροπών (Πέμπτη 25/2/21), που ζήτησαν σαφήνεια σχετικά με την προμήθεια εμβολίων και επέμειναν ότι τα συμβόλαια πρέπει να τηρούνται.

Και όπως αναφέρει η δυναμική ιστοσελίδα EURACTIV «οι φιλελεύθερες οικονομίες έπαιξαν το χαρτί των ΣΔΙΤ (συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα) και έδωσαν χρήματα σε πολυεθνικές εταιρείες για να επιταχύνουν την παραγωγή του πολύτιμου προϊόντος. Μάλιστα δημιουργήθηκαν και εσωτερικά προβλήματα, όπως στο ρόλο που έπαιξε η Κομισιόν στην παραγγελία και πόσο τηρήθηκαν τα αναγραφόμενα στις διεθνείς συμβάσεις των εμβολίων, καθώς και στην αύξηση του ρόλου της εκτελεστικής εξουσίας (Κομισιόν) στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως σημείωνα σε σημείωμά μου πριν λίγες μέρες. Φαίνεται ότι σε επίπεδο «διάδοσης» των εμβολίων τα  ρωσικά και κινεζικά εμβόλια στέλνονται με σύντομες διαδικασίες στα πλαίσια να χρησιμοποιηθούν τα εμβόλια αυτά για να επεκτείνουν τη γεωπολιτική τους επιρροή.

Για όλα τα ανωτέρω αντιγράφω από Δελτίο Τύπου του Συμβουλίου, της 1 Μαρτίου 2021 ορισμένες φράσεις από τις παρατηρήσεις του Προέδρου της ΕΕ, Σαρλ Μισέλ, σε συνέντευξη τύπου με τον Πρωθυπουργό της Γεωργίας Ηρακλή Γκαριμπασβίλι στην Τιφλίδα.

Στη συνέντευξη αυτή, δηλώνει ο Ευρωπαίος αξιωματούχος ότι θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα στη Γεωργία καθώς πολεμάτε το COVID-19 και επειδή αντιμετωπίζετε μια δύσκολη κατάσταση σε μια περίπλοκη περιοχή. Αλλά δεν παρέλειψε να θίξει και το πολιτικό θέμα που ονόμασε «εμβάθυνση της πολιτικής κρίσης στη Γεωργία» και τον κίνδυνο που έχει να υπονομεύσουν τη σκληρά κερδοφόρα δημοκρατία της Γεωργίας σε αυτήν την περίπλοκη περιοχή.

Και όλα αυτά για να καταλήξει ότι «Η ΕΕ βρίσκεται δίπλα στη Γεωργία κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID. Η ΕΕ και η Ομάδα Ευρώπης υποστηρίζουν τη Γεωργία με περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ, για να σας βοηθήσουν να καταπολεμήσετε το COVID και την κοινωνική οικονομική του πτώση». Τέλος, ο Σαρλ Μισέλ επανέλαβε την ισχυρή υποστήριξη της ΕΕ στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας εντός των συμφωνημένων διεθνών συνόρων της. Και κατέληξε ότι «Μπορείτε να βασιστείτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Το αέναο παιχνίδι των επηρεασμών και των ζωνών επικυριαρχίας  βρίσκεται σε έξαρση με την πανδημία του πλανήτη! Ακόμη και χώρες της ΕΕ, από την τελευταία χοντρή φουρνιά του 2004 υπάρχουν πολλά σημεία προς επίρρωση αυτών που προανέφερα. Η Πολωνία ζήτησε κινέζικα εμβόλια και η Σλοβακία ήδη πήρε την πρώτη παρτίδα εμβολίων Sputnik V από τη Ρωσία, υποχρέωσε τον πρώην πρόεδρο της ΕΕ Ντόναλντ Τουσκ, σχολίασε ότι «η Κίνα και η Ρωσία θέλουν να εισέλθουν με το εμβόλιο τους και για πολιτικούς λόγους, για να υπονομεύσουν τη φήμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρώπης ως έχουν, αλλά και για να αγωνιστούν για αγορές στο μέλλον».

Το νέο παιχνίδι των κρατών μελών του ΟΗΕ σε πλήρη έκρηξη...