Το θέμα δεν είναι πόσες ευκαιρίες δίνονται στους πολίτες από την κυρίαρχη εξουσία να ξεφύγουν δια της φτηνής ψυχαγωγίας από την ούτως ή άλλως μονότονη καθημερινότητα, αλλά το κατά πόσο κρίνουν οι πολίτες ως αναγκαία την καταφυγή σε άλλες ξεχασμένες ανθρώπινες δημιουργίες, που δυστυχώς, έχουν μπει στο χρονοντούλαπο.

Και εξηγούμαι: αντί ο καθένας να περιμένει να σχολιάσει με αγωνία τα νέα στοιχεία για την εξέλιξη της πανδημίας από τον ΕΟΔΥ, αντί να λογομαχούν εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι για το ποιος ευθύνεται για την ιική διασπορά, υπάρχουν άλλα πράγματα που μπορούν να καταφύγουν σε πείσμα της ανιαρής και ανούσιας καθημερινότητας που επισκιάζει τα πάντα.

Η καλλιέργεια και εκγύμναση του νου μαζί με την άσκηση του σώματος, οι ευκαιρίες που δίδονται για να μελετήσει κανείς ξανά την ιστορία αυτού του τόπου επισκεπτόμενος μέσω των ιστορικών αφηγημάτων την Αθηναίων Πολιτεία, την άμεση δημοκρατία που στρέφεται κατά του «μόνος φρονείν», τότε που καμία έσχατη αρχή δεν καθόριζε τον τρόπο ζωής για όσους αντιλαμβάνονται την σημασία αυτής της φράσης, όλα αυτά μπορούν να ληφθούν σοβαρά υπόψιν τις δύσκολες τούτες στιγμές.

Η κυρίαρχη εξουσία δεν πρόκειται να υποδείξει ποτέ αυτού του είδους την δημιουργική επιστροφή. Οι ευκαιρίες, όμως, για την γνώση και την μόρφωση είναι πλέον πολλές, πολύ περισσότερες από πριν. Ικανές  να μεταμορφώσουν στην κυριολεξία τον πολίτη μετά το πέρας της πανδημίας.  

Αν όλοι προσπαθήσουν να αναθεωρήσουν την τραγική εξέλιξη αυτού του τόπου επί τόσα συναπτά έτη, αν επιχειρήσουν να δώσουν άλλη πνοή στην σκέψη τους, πέρα από το «κακό και το εσθλόν», που όπως περιέγραφαν στην αρχαιότητα είναι το βασικό δίπολο ανάμεσα στο οποίο παλινδρομούν οι άνθρωποι, ή όλη υπόθεση της κοινωνικής εξέλιξης στην Ελλάδα θα πάρει διαφορετική τροπή.

Η κυρίαρχη εξουσία θέλει τους πολίτες στην Ελλάδα μάλλον ανιστόρητους και αδιάφορους για τις δημοκρατικές ρίζες τους, για την γνώση τους αναφορικά με το σε ποιον τόπο ζουν πραγματικά και ποια είναι η σχέση τους με την αρχαιότητα και ειδικά την Αθηναϊκή Πόλιν, όπου τόσα πράγματα έγιναν και τόσα δημιουργήματα εκκολάφθηκαν.

Θα πει, όμως, κάποιος: τι σχέση έχει αυτού του είδους η προγονοπληξία απέναντι στην πανδημία; Απαντώ: δεν πρόκειται κατ' αρχάς για προγονοπληξία παρά για προσπάθεια ενατένισης όλων όσων δημιουργήθηκαν σε μία δύσκολη εποχή, όπου οι πόλεμοι σάρωναν το Αττικό και όχι μόνο τοπίο, εποχή όπου και δουλεία υπήρχε και ανίατες ασθένειες και καταστροφικοί λοιμοί.

Και, όμως, τότε, παρά τις τεράστιες δυσκολίες, υπήρχε άμεση Δημοκρατία και Πολιτισμός. Υπάρχει δε και η ιστορική πληροφόρηση ότι οι αποκαλούμενοι δούλοι (που κατά τον Αριστοτέλη είναι αυτοί που δεν μπορούν να σκεφθούν ελεύθερα ώστε να ζήσουν ισότιμα στην Πόλιν) είχαν την θέση των τεχνικών και υπαλλήλων με την σημερινή έννοια.  

Επιδημίες λοιπόν, υπήρχαν και τότε όπως και ιατρική, τέχνες και σοφία. Σήμερα μεσούσης της πανδημίας, πληροφόρηση υπάρχει, μαζί, όμως, με άπλετη παραπληροφόρηση, φιλοσοφικές σχολές δεν υφίστανται, ούτε ποιητική και λογοτεχνική έξαρση, πολύ περισσότερο αριστουργηματικές τραγωδίες.

Παρέχει πάντως η σημερινή εποχή, που παρά τις τεράστιες ελλείψεις έχει και τις ευκαιρίες της, που σε καμία περίπτωση δεν προσφέρονται από την κυρίαρχη εξουσία, η εποχή της πανδημίας και του απομονωτισμού, την δυνατότητα να σκεφθεί κανείς πού πάει και πού βαδίζει.

Αν η επιστροφή στην δημιουργία νοηθεί ως πολύτιμο βοήθημα για την απεμπλοκή από τα συνήθη αδιέξοδα, αν η τέχνη, η φιλοσοφία, η ποίηση και η λογοτεχνία ξαναρχίσουν να στροβιλίζονται στον ανθρώπινο σκεπτικό λαβύρινθο με στόχο την νοηματοδότηση της ζωής, υπάρχει ελπίδα πως κάτι διαφορετικό μπορεί να γεννηθεί.

Αν αυτό δεν γίνει και πάλι, αν το τέλος της πανδημίας μας βρει και πάλι στις ταβέρνες και τα κουτούκια, τα πολυτελή εστιατόρια ή παρόντες στις in διακοπές, η ευκαιρία θα χαθεί εκ νέου μαζί με τόσες άλλες ευκαιρίες πριν την πανδημία.

Η επιστροφή στο δημιουργικό παρελθόν της αρχαιότητας, όταν οι πολίτες σύχναζαν στην Αγορά και κάθε φιλόσοφος δίδασκε ελεύθερα στην ύπαιθρο, όταν οι αποφάσεις λαμβάνονταν στην Εκκλησία του Δήμου και η σκέψη έτρεχε πιο γρήγορα σε σχέση με οτιδήποτε άλλο, αυτού του είδους η ενατένιση είναι ένα από τα πιο δραστικά θεραπευτικά φάρμακα, για να αντιμετωπίσει κανείς αποτελεσματικά τον απομονωτισμό και την περιθωριοποίηση.   

Η φτηνή ψυχαγωγία που θα προσφερθεί και πάλι απλόχερα δεν θα είναι παρά η οριστική καταδίκη του πολίτη στην στεγανή περιχαράκωση σε ευτελείς αξίες. Τις αξίες αυτές, όμως, τις έχει βαρεθεί. Και εκεί έγκειται το ελπιδοφόρο μήνυμα πως η δίψα για γνώση μπορεί να σβήσει μέσω ενός λησμονημένου πολιτισμού που ούτως ή άλλως δεν σχετίζεται στον τόπο τούτο με το σημερινό κατάντημα. Έτσι απλά.