Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει τι θα γίνει το νέο έτος και μάλιστα στην περίπτωση που λήξει ο συναγερμός για την πανδημία. Θέλω να πω πως κανένας δεν μπορεί να κάνει κάποια προφητεία για το τι θα γίνει στον εργασιακό τομέα, όπου πλέον το ανθρώπινο δυναμικό συρρικνώνεται, είτε λόγω των στενών οικονομικών πλαισίων είτε γιατί με την πρώτη ευκαιρία θα εφαρμοστούν περαιτέρω μέτρα προώθησης της μερικής (κάτι που έχει ήδη γίνει) αλλά και της περιστασιακής απασχόλησης.

Οι απολύσεις που ετοιμάζονται είναι αναρίθμητες, οι επιχειρήσεις θα βγουν τραυματισμένες από την πανδημία, τα διαθέσιμα κεφάλαια μειώθηκαν σημαντικά, καθώς είτε η διαφήμιση, είτε η προώθηση και διάθεση των προϊόντων γνώρισε σοβαρή μείωση λόγω της μεγάλης πτώσης της αγοραστικής δύναμης.

Μοιραία λοιπόν, βαδίζουμε ολοταχώς προς κάποιας μορφής κρίση μετά το πέρας της πανδημίας, καθώς τότε θα φανούν τα αποτελέσματα της εφαρμογής των μέτρων καταπολέμησης του κορωνοϊού. Εν ολίγοις, όταν το επίσημο κράτος δια των εκπροσώπων του θα διαλαλεί πως λεφτά πλέον δεν υπάρχουν.

Δεν αναμένεται κάποιου είδους ανάκαμψη. Τουναντίον η πραγματική ζημία θα φανεί όταν θα επιστρέψουμε στην λεγόμενη κανονικότητα. Θα πρόκειται λοιπόν, απλά για έναν νέο εφιάλτη και πολύ περισσότερο για ανεξέλεγκτη κατάσταση γιατί οι επιπτώσεις στα οικονομικά θα είναι ανυπολόγιστες. Με δεδομένο ότι τότε το κράτος δεν θα επιδοτεί απολύτως τίποτε, λειτουργώντας στους «κανονικούς» του ρυθμούς.

Η λήξη του συναγερμού θα αποτελέσει την απαρχή ενός νέου οικονομικού μπλακάουτ, η μορφή αλλά και η έκταση του οποίου δεν μπορεί εκ των προτέρων να υπολογιστεί. Το φάσμα της ανεργίας φαντάζει απειλητικό και οι πολίτες δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να εφησυχάζουν. Πολλά από τα μέτρα στήριξης θα πάψουν να ισχύουν, οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για τις επιχειρήσεις και τους φορολογουμένους θα παγώσουν και όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα πληγούν οι πολίτες από την μετακύλιση του βάρους της παρατεταμένης αυτής κρίσης.

Για να το πω καθαρά: Το επίσημο κράτος θα αποσείσει τις ευθύνες από πάνω του, οι πολίτες θα μείνουν μόνοι τους και η προβαλλόμενη δικαιολογία περί αδυναμίας πληρωμής των υποχρεώσεων λόγω της υφιστάμενης πανδημίας θα πάψει να γίνεται αποδεκτή από τις κρατικές και όχι μόνο υπηρεσίες.

Η επιστροφή στην κανονικότητα δεν θα πρέπει να μεταφράζεται και επιστροφή στην ομαλότητα. Κανονικότητα νοείται ως η περίοδος εκείνη όπου θα έχει επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης, όταν θα πεταχτούν οι μάσκες και τα εμβόλια θα είναι παρελθόν. Η εποχή, όμως, εκείνη (που μάλλον πλησιάζει καθώς φαίνεται) θα επισκιάζεται από την γενικευμένη και καθολική ανημποριά των πολιτών, από την ακολουθούμενη ανεργία και από την απροσμέτρητη δυσκολία στοιχειώδους οικονομικής ισορροπίας.  

Μετά από κάθε κρίση, ακολουθεί ως είθισται μία περίοδος όπου τα πάντα παγώνουν, μια εποχή όπου αυτό που κυριαρχεί είναι το παρατεταμένο μούδιασμα λόγω της αναμενόμενης αγοραστικής στασιμότητας. Όπως είπα και πιο πάνω, είναι η περίοδος όπου το κράτος συμπεριφέρεται μάλλον εκδικητικά, λες και οι πολίτες είναι αυτοί που ευθύνονται για τις εκάστοτε κρίσεις, είτε αυτές είναι οικονομικές, είτε υγειονομικές.

Το κράτος ουσιαστικά τι είναι; Ένας τεράστιος μηχανισμός αφαίμαξης των ανθρώπινων δυνατοτήτων, ένα πολύπλοκο δίκτυο τήρησης της υποτιθέμενης νομιμότητας, μια νομιμότητα που δεν εμπεριέχει την ίδια του την δομή και τις προεκτάσεις του στον κοινωνικο-οικονομικό ιστό.

Σε ανάλογες περιπτώσεις όπως αυτή της πανδημίας, βλέπουμε καθαρά την αδυναμία του κράτους να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις όποιες παρενέργειες, παρατηρούμε πως τα συστήματα Υγείας θρυμματίζονται και καταρρέουν ως χάρτινος πύργος και αυτό που μένει ως ίζημα δεν είναι παρά η ελάχιστη προσφορά.

Στην Ελλάδα, η κρίση που περιέγραψα στην αρχή, θα φανεί από την πρώτη μέρα της λήξης της πανδημίας, με δεδομένο ότι το ελληνικό κράτος ποτέ δεν υπήρξε κοινωνικό. 

Ας κρατάμε μικρό καλάθι και να μην βιαζόμαστε να έλθει το τέλος της πανδημίας, όταν και θα φανεί καθαρά η αδιαφορία του κράτους απέναντι στα οικονομικά βάρη που καλούνται να σηκώσουν οι πολίτες. Η ασθένεια βέβαια πρέπει να εξαλειφθεί, να πάψουν οι ανθρώπινες απώλειες.

Ένα νέο δράμα, όμως, θα αρχίσει αμέσως μετά. Ένα δράμα που δεν θα έχει τέλος, καθώς τα νοικοκυριά θα αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους απέναντι σε ένα κράτος που ούτε καν το σύστημα Υγείας δεν τροποποίησε λόγω των έκτακτων συνθηκών, αφήνοντας τα νοσοκομεία στην τύχη τους.

Φανταστείτε τι θα γίνει μετά, όταν τα φώτα της δημοσιότητας σβήσουν.