Ενδιαφέρον είναι να δούμε, καθώς η πανδημία δεν λέει να σταματήσει και να μας εγκαταλείψει οριστικά, συγκεντρωτικά τι μέτρα ελήφθησαν λίγο μετά το ξεκίνημα των εμβολιασμών το 2021 κατά του κορωνοϊού σε επίπεδο ΕΕ, μία σύνοψη που δείχνει συνολικά το μέγεθος του προβλήματος που θα μπορούσε να βοηθήσει την ιατρική κοινότητα ν' ανταπεξέλθει αποτελεσματικά στην διαμορφωθείσα μετα-κορωνοϊού κατάσταση.

Οι ενέργειες που έγιναν δεν αφορούν βέβαια τους αντιεμβολιαστές, που προφανώς το να μην εμβολιάζονται το θεωρούν κάτι σαν επαναστατική πράξη.

Ενδιαφέρει, όμως, όλους εκείνους που πιστεύουν απλά στην αναγκαιότητα των εμβολίων, μη συντασσόμενοι με τα ασύλληπτης έμπνευσης σενάρια επιστημονικής φαντασίας (και τα οποία συμφωνώ να βγαίνουν στην δημοσιότητα και να μην λογοκρίνονται γιατί με τον τρόπο αυτό, δηλ την διασπορά τους, αναδεικνύεται και η γύμνια των επιχειρημάτων) για το τσιπ και τον αφανισμό του ανθρώπινου είδους.

Βέβαια, ξέρω, σήμερα όλοι είναι γιατροί και δημοσιογράφοι, ερευνητές και ρεπόρτερ, τινί τρόπω το επάγγελμα της δημοσιογραφίας που ασκούμε κάποιοι από εμάς είναι άχρηστο με τους τόσους πολλούς αναλυτές.

Εντούτοις -και για να επανέλθω στο θέμα- κάποια πράγματα πρέπει να τονισθούν. Και αυτό γιατί πρέπει να έχουμε μια συνολική εικόνα των δράσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την καταπολέμηση της πανδημίας. Όπως θα διαπιστώσετε και παρακάτω, έγιναν αρκετά και διατέθηκαν γενναία κονδύλια. Μπορεί συνολικά να μην φτάνουν. Θα δούμε.

Από τον Απρίλιο του 2021 και μετά λοιπόν, όταν και η αναγκαιότητα του εμβολιασμού κρίθηκε απαραίτητη, οι παραδόσεις εμβολίων στην ΕΕ αυξήθηκαν σημαντικά.

Έως τα μέσα Ιουλίου 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, είχαν παραχθεί στην ΕΕ πάνω από 1 δισεκατομμύριο δόσεις εμβολίων, ενώ είχαν παραδοθεί στα κράτη μέλη 500 εκατομμύρια εμβόλια, αρκετά ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του εμβολιασμού του 70% των ενηλίκων μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

Ο στόχος αυτός είχε επιτευχθεί έως τις 31 Αυγούστου 2021.

Μετά την αναζωπύρωση της πανδημίας, όπως αναφέρουν τα στοιχεία της Κομισιόν, το φθινόπωρο του 2021 και την εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον στο τέλος του έτους, τα κράτη - μέλη ενέτειναν τις προσπάθειές τους προκειμένου να περιορίσουν τη μετάδοσή του, κυρίως μέσω της επαναφοράς μέτρων, όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση και οι διεθνείς ταξιδιωτικοί περιορισμοί και μέσω των εθνικών τους προγραμμάτων εμβολιασμού.

Η Κομισιόν συνεργάστηκε με τα κράτη - μέλη και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων για τη χάραξη συντονισμένης προσέγγισης στα θέματα αυτά.

Συνεργάστηκε επίσης, με τα κράτη μέλη για την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης με την αντιμετώπιση της επιφυλακτικότητας απέναντι στον εμβολιασμό, της εσφαλμένης πληροφόρησης και της παραπληροφόρησης.

Το ποσοστό εμβολιασμού συνέχισε να αυξάνεται καθ' όλη τη διάρκεια του 2021, ενώ ο EMA συνέστησε τη χορήγηση μιας σειράς εμβολίων σε εφήβους και παιδιά ηλικίας άνω των 5 ετών.

Έως το τέλος του έτους, όλα τα κράτη μέλη είχαν αρχίσει να παρέχουν επιπλέον δόσεις σε ιατρικά ευάλωτες ομάδες, και αναμνηστικές δόσεις στον γενικό πληθυσμό.

Ανάπτυξη θεραπειών για την COVID-19

Τον Μάιο του 2021 η Επιτροπή πρότεινε μια στρατηγική της ΕΕ για τα φαρμακοθεραπευτικά μέσα κατά της COVID-19, η οποία έχει ως στόχο να στηρίξει την ανάπτυξη και τη διαθεσιμότητα των απαραίτητων θεραπειών, όπως αυτές για τη «μακρά COVID».

Τον Οκτώβριο 2021 η Επιτροπή δημιούργησε ένα χαρτοφυλάκιο με τις 10 πιο ελπιδοφόρες θεραπείες για τη νόσο COVID-19. Ο κατάλογος αυτός βασίστηκε στον έλεγχο από ομάδα ανεξάρτητων επιστημονικών εμπειρογνωμόνων 82 υποψήφιων φαρμακοθεραπευτικών μέσων σε προχωρημένο στάδιο κλινικής ανάπτυξης.

Τα εν λόγω φαρμακοθεραπευτικά μέσα περιλαμβάνουν διάφορες κατηγορίες προϊόντων για διαφορετικά στάδια και επίπεδα σοβαρότητας της νόσου, και θα χορηγηθούν σε ασθενείς σε ολόκληρη την ΕΕ το συντομότερο δυνατόν, εφόσον επιβεβαιωθεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους από τον EMA.

Έως το τέλος του 2021 η Επιτροπή είχε εγκρίνει πέντε από τα φαρμακοθεραπευτικά μέσα του καταλόγου για χρήση στην ΕΕ, μετά την αξιολόγησή τους από τον EMA. Τα μονοκλωνικά αντισώματα Ronapreve, Xevudy και Regkirona έλαβαν άδεια προκειμένου να χορηγηθούν σε ασθενείς που βρίσκονται στα αρχικά στάδια της νόσου, ενώ δύο φάρμακα που κυκλοφορούσαν ήδη στην αγορά -οι ανοσορυθμιστές RoActerma και Kineret- έλαβαν άδεια για χορήγηση σε νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19.

Η Κομισιόν στηρίζει τα κράτη μέλη, ώστε να έχουν πρόσβαση σε φαρμακοθεραπευτικά μέσα και έχει συνάψει δύο συμβάσεις κοινής προμήθειας για την αγορά μονοκλωνικών αντισωμάτων.

Horizon 2020

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», η Επιτροπή έχει επενδύσει 119 εκατ. ευρώ σε 45 έργα έρευνας και καινοτομίας στον τομέα των φαρμακοθεραπευτικών μέσων και των θεραπευτικών επιλογών για την COVID-19, μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, της πρωτοβουλίας για τα καινοτόμα φάρμακα και άλλων διαύλων. Επί του παρόντος, η Επιτροπή υποστηρίζει τρεις κλινικές δοκιμές -τις δοκιμές REMAP-CAP, Discovery και EU-SolidAct- οι οποίες έχουν αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά τις υπό ανάπτυξη θεραπείες.

Το 2021 η Επιτροπή αύξησε τη χρηματοδότηση της έρευνας για τις παραλλαγές παρέχοντας 30 εκατ. ευρώ επιπλέον σε διάφορα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», και επίσης δρομολόγησε το πανευρωπαϊκό δίκτυο δοκιμών εμβολίων VACCELERATE.

Το δίκτυο αποτελεί καταλύτη για την επιτάχυνση της δεύτερης και της τρίτης φάσης των δοκιμών εμβολίων κατά της COVID-19 στην ΕΕ, φέρνοντας σε επαφή όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που συμμετέχουν στην ανάπτυξη εμβολίων και παρέχοντας μια πανευρωπαϊκή πλατφόρμα για τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή κλινικών δοκιμών.

Στο πλαίσιο του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας «Ορίζοντας Ευρώπη» κινητοποιήθηκαν 120 εκατ. ευρώ για 11 νέα ερευνητικά έργα.

Βαλκάνια - Τουρκία

Από την έναρξη της πανδημίας έως τον Ιούλιο του 2021 η ΕΕ χορήγησε πάνω από 4,35 δισ. ευρώ στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Τουρκία, και πάνω από 3,41 δισ. ευρώ στις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Γειτονίας, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι άμεσες ανάγκες στον τομέα της υγείας και να μειωθούν οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της κρίσης.

Τέλος, μέσω της πρωτοβουλίας REACT-EU, εκταμιεύθηκαν 7,7 δισ. ευρώ συνδρομή προς τα νοσοκομεία για την εξασφάλιση ιατροτεχνολογικών προϊόντων, εξοπλισμού ατομικής προστασίας, αναπνευστήρων και διαγνωστικών μέσων.