Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκε την Τετάρτη, στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λέσβου, η Α1 φάση του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Γέρας. Η παρουσίαση του σχεδίου έγινε από το μελετητή Αλ. Πανταζή, το γραφείο του οποίου έχει αναλάβει την εκπόνηση της μελέτης. Ουσιαστικά πρόκειται για μια πρώτη καταγραφή της περιοχής της Γέρας, των ιδιαιτεροτήτων που υπάρχουν, των προβλημάτων και των προοπτικών ανάπτυξης.
Ο Δήμαρχος Δημήτρης Βουνάτσος στην αρχή της συνεδρίασης αναφέρθηκε γενικά στην ανάγκη ύπαρξης Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. και Γ.Π.Σ., τα οποία θα λειτουργήσουν ως αναπτυξιακά εργαλεία τα επόμενα χρόνια.
«Εμείς, ως Δήμος Λέσβου, αναλαμβάνοντας την ευθύνη από τον Καλλικράτη για την ανάθεση, παρακολούθηση, επίβλεψη και έγκριση των Γ.Π.Σ. και των Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., ως οφείλαμε προχωράμε στην υλοποίησή τους. Μαζί με το Κτηματολόγιο, το Δασολόγιο και το Χωροταξικό της Περιφέρειας, το οποίο, όμως, ακόμη δεν έχει προχωρήσει, τα Γ.Π.Σ. και τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. θα βοηθήσουν σημαντικά τον τόπο μας τα επόμενα χρόνια».
Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Μυτιλήνης, που είναι νόμος του κράτους από το 2007, έφερε ως παράδειγμα ο αντιδήμαρχος Γιάννης Βατός, ο οποίος τόνισε ότι πολλά από τα σημαντικά έργα που σχεδιάζονται για τη Μυτιλήνη σήμερα, όπως η μεταφορά του λιμανιού στον Καρά Τεπέ, δεν θα μπορούσαν ποτέ να μπουν σε εφαρμογή αν δεν υπήρχε το Γ.Π.Σ.
«Εκτός του Δήμου Μυτιλήνης, οι υπόλοιπες δημοτικές ενότητες εκμεταλλευόμενες το νόμο την περίοδο εκείνη, κατάφεραν να αναθέσουν σε μελετητικές ομάδες τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. ή τα Γ.Π.Σ. Σήμερα εκτός από το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. της Γέρας που είναι σε πρώτο στάδιο, σε πρώτο στάδιο βρίσκονται τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. της Πέτρας, της Μήθυμνας, του Μανταμάδου, της Θερμής και Ευεργέτουλα.
Τα υπόλοιπα που είναι Γ.Π.Σ., δηλαδή του Πλωμαρίου, της Αγιάσου, του Πολιχνίτου, Αγίας Παρασκευής και το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Ερεσού Αντίσσης, δυστυχώς δεν έχουν προχωρήσει και σύμφωνα με το νόμο την ευθύνη τους έχει η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Το Υ.ΠΕ.ΚΑ. δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη τι θα γίνει με αυτές τις εκκρεμότητες και κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθήσει».

ΤΑ ΔΥΟ ΣΕΝΑΡΙΑ Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.
Ο μελετητής Αλ. Πανταζής παρουσίασε στο Δημοτικό Συμβούλιο δύο σενάρια Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. Το πρώτο ήταν αρκετά ριζοσπαστικό, με αρκετές αναπτυξιακές προοπτικές και παρεμβάσεις στην περιοχή, ενώ το δεύτερο, το σενάριο των τάσεων, όπως χαρακτηρίστηκε, ήταν πιο συντηρητικό, δεν προέβλεπε μεγάλες παρεμβάσεις, παρά μόνο διορθωτικές κινήσεις.
Ο μελετητής αρχικά στην εισήγησή του τόνισε, ότι το Α1 στάδιο μιας τέτοιας μελέτης είναι εξίσου σημαντικό με τα υπόλοιπα στάδια, αφού ουσιαστικά αποτελεί τη βάση δεδομένων, πάνω στην οποία θα στηριχθεί η επόμενη φάση για να συγκεκριμενοποιηθούν τα στοιχεία και να ολοκληρωθεί το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.
«Το οικιστικό δίκτυο της Γέρας αποτελείται από τρεις ομάδες οικισμών. Τους πεδινούς οικισμούς που είναι οι παλιοί και πιο αξιόλογοι (Παλαιόκηπος, Πλακάδος, Παπάδος, Σκόπελος, Μεσαγρός), τους παραλιακούς οικισμούς (Αγλέφερος, Ευρειακή, Χαλατσές, Πέραμα, Μάρμαρο) και τους μικρούς και απομονωμένους οικισμούς που είναι διάσπαρτοι είτε στη νότια ακτή της Γέρας, είτε ορεινοί (Καρυώνας, Λαγκάδα, Τάρτι, Τσάφι, Λιγονάρι, Τσίλια, Πύργοι Μεσαγρού, Αυλώνας και Φτέλι). Τα χαρακτηριστικά προβλήματα της περιοχής μεταξύ άλλων είναι:
- Άναρχη συγκέντρωση βιοτεχνιών στην είσοδο κάποιων οικισμών π.χ. Παπάδος.
- Η μονοκαλλιέργεια της ελιάς, η οποία ναι μεν χαρακτηρίζει την περιοχή αφού διαθέτει τον πιο ιστορικό ελαιώνα του νησιού, όμως θα πρέπει να βρεθούν τρόποι ανάπτυξης σε αυτούς νέων καλλιεργειών, χωρίς ν αλλάξει η αισθητική φυσιογνωμία του τοπίου.
- Η έλλειψη επαρκούς ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Φυσικά το Μουσείο Βρανά αποτελεί την πιο αξιόλογη προσπάθεια αξιοποίησης σε ολόκληρη την Ελλάδα.
- Ελλείψεις στα συστήματα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων των διάσπαρτων ελαιοτριβείων.
- Κατάλοιπα χημικών και λιπασμάτων που διαταράσσουν το φυσικό περιβάλλον.
- Κακές πρακτικές αλίευσης που συντελούν στη μείωση της ιχθυοπανίδας.
- Ανεπάρκεια σε οδικά δίκτυα, καθώς και μεγάλο κόστος συντήρησης της αγροτικής οδοποιίας.
- Έλλειψη φραγμάτων για την αξιοποίηση του νερού. (Υπάρχει πρόταση για υλοποίηση δύο φραγμάτων στις περιοχές Λακαρνού Σκοπέλου και Αλιγαροπής Παλαιοκήπου).
Κάποια άλλα χαρακτηριστικά της περιοχής είναι ότι ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού την τελευταία δεκαετία είναι 0,8%, πολύ μικρότερος του μέσου όρου της Περιφέρειας Β. Αιγαίου και επίσης μέχρι πρότινος παρουσίαζε το μικρότερο ποσοστό ανεργίας σε σχέση με το υπόλοιπο νησί.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΧΟΟΑΠ
Οι γενικοί στόχοι του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. είναι οι εξής:
- Προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής του Κόλπου της Γέρας, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον καθιστούν μοναδικό στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο.
- Προστασία και ανάδειξη των 5 ιστορικών (παλιών) οικισμών.
- Η αναβάθμιση του τοπίου, της ποιότητας ζωής και των κατασκευών στην ανατολική παραλιακή ζώνη της δημοτικής ενότητας. Δυστυχώς, ο τρόπος με τον οποίο έχουν οριοθετηθεί οι οικισμοί, σε μεγαλύτερη έκταση από ό,τι θα έπρεπε, αποτελεί την κύρια εστία υποβάθμισης της περιοχής.
- Δημιουργία μικρών πυρήνων και εγκαταστάσεων βιώσιμης ήπιας τουριστικής και οικιστικής ανάπτυξης.
- Προστασία γεωργικής γης και ιστορικού ελαιώνα, με την προοπτική σε κάποιες περιοχές να αναπτυχθούν και νέες καλλιέργειες.
- Ενδυνάμωση χωρικής Ενότητας ολόκληρου του Δήμου Λέσβου και ειδικότερα της Δημ. Ενότητας Γέρας, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των τοπικών δικτύων μεταξύ των οικισμών, με έμφαση στην αναβάθμιση του οδικού δικτύου και τη δημιουργία νέων αξόνων, όπου είναι απαραίτητο.
Κάποια από τα έργα που μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη της περιοχής τα επόμενα 15 χρόνια είναι η κατασκευή παρακαμπτήριου δρόμου για τους πεδινούς οικισμούς Παπάδου και Πλακάδου, καθώς και των παραλιακών οικισμών. Επίσης, σημαντικά έργα είναι: η ολοκλήρωση των προγραμμάτων προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος του κόλπου, η ολοκλήρωση του βιολογικού καθαρισμού, πολεοδομικές οικιστικές παρεμβάσεις οργάνωσης, ανάδειξης και προστασίας των οικισμών με ιστορικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα, βελτίωση δικτύου ύδρευσης, αποκατάσταση του ΧΑΔΑ στο δρόμο προς Τάρτι, ανάδειξη - επισκευή - σήμανση μονοπατιών».

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ
Ακολούθησαν ερωτήσεις και παρεμβάσεις, τόσο από τους δημοτικούς συμβούλους, όσο και από τους προέδρους των τοπικών διαμερισμάτων της Γέρας, οι οποίοι αναφέρθηκαν σε εξειδικευμένα θέματα που απασχολούν την περιοχή τους και ζήτησαν να συμπεριληφθούν στην επόμενη φάση του Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.
Σημαντική χαρακτήρισε, στην τοποθέτησή του, την προσπάθεια που γίνεται, ο επικεφαλής της παράταξης «Λέσβος - Δημιουργική Πορεία» Παντελής Πατερέλλης.
«Είναι σημαντικό ότι έγινε έστω και τώρα το πρώτο βήμα, για να αποκτήσει Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. η Γέρα. Τόσο τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π., όσο και τα Γ.Π.Σ. αποτελούν σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία δίνοντας ουσιαστικά το βηματισμό για το πώς μπορεί να προχωρήσει μελλοντικά μια περιοχή και τα έργα που είναι απαραίτητα να γίνουν. Σε κάθε περίπτωση, όλοι γνωρίζουμε ότι οι διαδικασίες των έργων και των εγκρίσεων είναι ιδιαίτερα χρονοβόρες με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη Μυτιλήνη, όπου ο σχεδιασμός του Γ.Π.Σ. με τα έργα της Βόρειας και Νότιας παράκαμψης που είχε προτείνει ξεκινούσε από το 1982. Το θέμα των πολεοδομήσεων είναι πολύ σημαντικό σε αυτά τα Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. και πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπάρχει πολιτική βούληση για να προχωρήσουν. Το Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. της Γέρας είναι σε πολύ αρχικό στάδιο, φυσικά είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Μπορούμε, φυσικά, να διαμορφώσουμε το καλύτερο με γνώμονα το συμφέρον του τόπου και όχι των όποιων παρεμβάσεων θα δεχθούμε στη συνέχεια».
Μ. Χατζηγεωργίου