Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, το κλίμα παραλλάσσεται αναλόγως των μηνυμάτων από τους ευρωπαίους εταίρους, που ούτως ή άλλως έχουν διαφοροποιήσει τη θέση τους αναφορικά με την πορεία εξόδου της χώρας από την κρίση. Ο πρωθυπουργός αναφέρεται συνεχώς στα καλά λόγια της Μέρκελ, τις θετικές δηλώσεις από την Κομισιόν, αλλά και την περίφημη έξοδο στις αγορές, που πολλοί λένε πως έγινε με τις καλύτερες προοπτικές. Την ίδια στιγμή, τα νοικοκυριά που δεν βλέπουν αλλαγές στα οικονομικά τους, βαδίζουν σε τεντωμένο σχοινί, αφού μόλις και μετά βίας τακτοποιούν με κάθε τρόπο τις υποχρεώσεις τους. Μιλάμε για μια κατάσταση στην αγορά, που παρά τη στιγμιαία πασχαλινή τόνωση, δεν είναι όχι μόνο αναστρέψιμη, αλλά οι δεσμεύσεις παρατείνονται για πολλές δεκαετίες ακόμη, υποθηκεύοντας το μέλλον για τις επερχόμενες γενιές. Ένα μέλλον λοιπόν, παρά τις όποιες αλλαγές σε λεπτομέρειες, ουσιαστικά προκαθορισμένο από τη μια, και από την άλλη μια κυβέρνηση που κόπτεται αφενός για την τύχη των πολιτών και αφετέρου για επενδύσεις που τάζουν τα ευημερούντα ευρωπαϊκά κράτη, με πρώτη και καλύτερη τη Γερμανία.
Και εκεί, όμως, μην νομίζετε ότι τα πράγματα είναι ρόδινα, αφού η Μέρκελ έχει ήδη προβεί σε περικοπές σε συντάξεις και ασφαλιστικά ταμεία και η χώρα δείχνει να βρίσκεται στο ελληνικό 2004, λίγο καιρό πριν το ξέσπασμα της κρίσης. Γιατί είναι γελασμένος αυτός που πιστεύει πως οι Γερμανοί θα παραμείνουν αλώβητοι από τη γενικευμένη κρίση, αυτό το κραχ που συμπαρασύρει στο διάβα του όλες τις οικονομίες. Τα ποσοστά ανεργίας μπορεί να είναι ακόμη μικρά στην Κεντρική Ευρώπη συγκριτικά με το Νότο, ο προάγγελος, όμως, των κακών ειδήσεων στη χώρα ποδηγέτη της ευρωπαϊκής προοπτικής των δύο ταχυτήτων δεν προεξοφλεί σταθερότητα στην ΕΕ τα επόμενα χρόνια. Όλα ξεκινούν όχι μόνο από το ασταθές ευρώ και τη συσσώρευση του πλούτου στα χέρια λίγων, που εξοβελίζει στο πυρ το εξώτερον τους πολλούς, αλλά και από την κακοδιαχείρηση των οικονομικών αποθεμάτων και τη μη καταβολή χρηματικών ποσών στις τάξεις που επιβάλλεται να δοθούν. Η συσσώρευση πλούτου, με λίγα λόγια, παραμένει στη μειοψηφία και όλοι οι υπόλοιποι απλά επιβιώνουν, αντιπαρερχόμενοι τα υψηλά νοίκια, τη σκληρή φορολογία και τις απλησίαστες ολιγοπωλιακές πρακτικές. Σε αυτές τις χώρες τού φαινομενικά ευημερούντος ευρωπαϊκού τόξου, η ανεργία είναι ο δείκτης δυσπροσαρμοστικότητας στα νέα δεδομένα. Γιατί ναι μεν δεν μιλάμε για την ελληνική ανεργία του 30%, αλλά ένα γερμανικό 7-8% σε συνδυασμό με την αθρόα εισαγωγή εργατικού δυναμικού που δεν συνοδεύεται πάντα από παχυλούς μισθούς, αλλά και σε συνάρτηση με τις περικοπές και τα κουτσουρέματα, απλά προμηνύουν ένα επιβαρυμένο μέλλον, και ας κόπτεται η όποια Μέρκελ περί εικονικής ευημερίας. Το κουμάντο, βέβαια, το έχει ακόμη στην ευρωζώνη, η κρίση, όμως, στην Ουκρανία και η επενδυτική επίθεση των Ρώσων σε καμία περίπτωση δεν βοηθά. Η Γερμανία απλά εκμεταλλεύτηκε την εξαγωγική της δυνατότητα, τον πλούτο από τις αγορές στο Νότο σε τιμές ευκαιρίας και την ελλάτωση του ανταγωνισμού με την προβληματική Γαλλία, που βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στο βούρκο της κρίσης. Το παιχνίδι χωρίς αντίπαλο είναι που κατέστησε ως τώρα τη Γερμανία σε μοναδικό διεκδικητή της ευρωπαϊκής πίτας. Το παιχνίδι αυτό, όμως, στην ευρωζώνη έχει και άλλους παίκτες, ασχέτως αν οι οικονομίες τους είναι αδύναμες.
Αυτή ακριβώς η αδυναμία των πολλών είναι που διακυβεύει το σκοτεινό μέλλον της ίδιας της ΕΕ. Το μέλλον δεν μπορεί να το χαράξει η ευημερία μιας ή το πολύ δύο οικονομιών, παρά η αδυναμία της πλειοψηφίας των χωρών της ΕΕ, να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα. Κι επειδή «μέλλον φυγείν αδύνατον», κοντός ψαλμός αλληλούια. Κατά τα άλλα, ο Αντώνης Σαμαράς μιλά συνεχώς για ανάκαμψη, τη στιγμή που το φάσμα της κρίσης κατακυριεύει ολόκληρη την ΕΕ. Εκλογών, μάλιστα, αναμενόμενων και μιας αδιαφορίας που θα μεταφραστεί σε μεγάλα ποσοστά αποχής, η όλη ιστορία φαντάζει περισσότερο ως δράμα παρά ως όποια αγωνιώδη καταγραφή τυχόν εκλογικών διαφοροποιήσεων.
Στην Ελλάδα, το δράμα αυτό θα επισφραγιστεί με το διαφαινόμενο γύρισμα της πλάτης των πολιτών στα κοινά, μεσούσης της κρίσης. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, απλά θα δοθεί ένα ηχηρό μήνυμα πως η χρεοκοπία της ορθολογικής κυριαρχίας μάλλον ανοίγει νέους ορίζοντες. Επαφίεται στους ίδιους τους ευρωπαίους πολίτες το πώς θα διαχειριστούν την απουσία διεξοδικής πολιτικής στα κιτάπια των κομμάτων που για άλλη μια φορά θα ζητήσουν ψήφο, χρεώνοντας την κρίση στις κατά τόπους εξουσίες και όχι στη νεοφιλελεύθερη ολιγαρχία που ήδη έχει διαπράξει το ύψιστο έγκλημα στον ευρωπαϊκό Νότο, μεταλαμπαδεύοντας βαθμηδόν την οδυνηρή εμπειρία και αλλού. Σε όλους εκείνους που η κρίση της συσσώρευσης του πλούτου στα χέρια λίγων, αποτέλεσε το έναυσμα για νέες ελπίδες μακράν της τωρινής μαζικής εξαπάτησης.