Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)
Οι διαβητικοί αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να πεθάνουν από μη φυσικά αίτια. Βασική αιτία για αυτό είναι οι δηλητηριάσεις. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ασθενείς εκείνοι που ταυτόχρονα υποφέρουν από κατάθλιψη.

Οι έρευνες για τις αιτίες θανάτου των διαβητικών έχουν επικεντρωθεί και αποδοθεί μέχρι τώρα στις επιπλοκές και τις παρενέργειες. Όμως, πολλά πρόωρα θανατηφόρα περιστατικά σε διαβητικούς νεότερης ηλικίας σχετίζονται πλέον με ψυχικά και κοινωνικά προβλήματα ή κατάχρηση ουσιών. Για το αν ο διαβήτης αυξάνει πραγματικά τον κίνδυνο για έναν μη φυσικό θάνατο, ερευνούν ο καθηγητής Dr. Roger Webb και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Στην έρευνα αναλύθηκαν τα δεδομένα του σουηδικού μητρώου για το διαβήτη Τύπου 1 και 2 και συγκεκριμένα σε διαβητικούς που η ασθένεια διαγνώστηκε μεταξύ του 1996 και 2009. Τα δεδομένα των ασθενών συγκρίθηκαν με τα δεδομένα αντίστοιχων πέντε ελεγχόμενων ατόμων ίδιας ηλικίας. φύλου και χώρας που δεν έπασχαν από διαβήτη. Συγκριτικά, οι διαβητικοί που πέθαναν από μη φυσικά αίτια ήταν περισσότεροι από τους διπλάσιους (32,1 έναντι 77,3 ανά 10.000). Ιδιαίτερα έντονη ήταν η διαφορά στους νεότερους. Έτσι οι διαβητικοί, για παράδειγμα, που αυτοκτόνησαν ήταν κατά μέσο όρο πέντε χρόνια νεότεροι απ΄ότι τα άτομα της ομάδας ελέγχου. Μεμονωμένα, ο αριθμός των αυτοκτονιών στους διαβητικούς ήταν τριπλάσιος από τους άλλους. Οι διαβητικοί που πέθαναν συνέπεια ενός ατυχήματος ή ιατρογενούς αιτίας ήταν δύο φορές περισσότεροι από τους μη διαβητικούς. Οι μεγαλύτερες διαφορές παρουσιάστηκαν στις δηλητηριάσεις με θανατηφόρο αποτέλεσμα, οι οποίες προκλήθηκαν από τα ψυχοφάρμακα, τις ναρκωτικές ουσίες, το αλκοόλ ή το μονοξείδιο του άνθρακα. Ο αντίστοιχος κίνδυνος για τις εσκεμμένες δηλητηριάσεις ήταν έξι φορές και στις δηλητηριάσεις λόγω ατυχήματος τέσσερις φορές μεγαλύτερος στους διαβητικούς συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Συνολικά 8,6% των θανατηφόρων δηλητηριάσεων στους διαβητικούς οφείλονταν στην υπερδοσολογία ινσουλίνης ή στα διάφορα χάπια κατά του διαβήτη. Οι διαβητικοί, όμως, με εσκεμμένη δηλητηρίαση άγγιξαν το 30%!
Η ινσουλίνη ως μέσον αυτοκτονίας; Οι επιστήμονες συστήνουν να συζητείται από τους οικείους στο θεράποντα γιατρό όταν υπάρχει υποψία για κατάθλιψη ή τάση αυτοκτονίας στο διαβητικό ασθενή, που θα μπορούσε με την κατάχρηση ινσουλίνης να αυτοκτονήσει. Προληπτικά μέτρα σύμφωνα με τους ερευνητές, θα μπορούσε να είναι η κατάλληλη συνταγογράφηση και η αποτελεσματική παρακολούθηση της αγωγής, ώστε να αποφεύγεται η παράκαμψή της από τον ασθενή και να εμποδίζεται η εσκεμμένη υπερδοσολογία με στόχο την αυτοκτονία.


Aύξηση του διαβήτη στην Ευρώπη
Πάνω από 23 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ πάσχουν από διαβήτη, ενώ εκτιμάται ότι η ασθένεια αυτή δεν έχει ακόμη διαγνωστεί σε πολλά άτομα. Καθώς τα κρούσματα της ασθένειας αυξάνονται όλο και περισσότερο, οι επιπλοκές που αυτή επιφέρει έχουν σοβαρό αντίκτυπο στα συστήματα υγείας της Ευρώπης. Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις είναι τεράστιες. Η συχνότερη εμφάνιση της ασθένειας οφείλεται στο γεγονός ότι σήμερα κάνουμε πιο καθιστική ζωή, οι διατροφικές μας συνήθειες έχουν αλλάξει και δεν ασκούμαστε αρκετά. Εάν η νέα γενιά ακολουθήσει κι αυτή τον ίδιο τρόπο ζωής, η εξάπλωση του διαβήτη θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Εκτιμάται πως ήδη το 5%-10% των συνολικών δαπανών για την υγεία αφορούν την παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε διαβητικούς.
Το σχέδιο EUBIROD
Προκειμένου να σταματήσει η εξάπλωση της επιδημίας του διαβήτη, το πρόγραμμα της ΕΕ για τη δημόσια υγεία χρηματοδότησε το σχέδιο EUBIROD, το οποίο έχει ως στόχο την ανταλλαγή γνώσεων γύρω από την πρόληψη της ασθένειας, τη θεραπεία της και τη φροντίδα των ασθενών. Παρά την πληθώρα των διαθέσιμων δεδομένων και εκθέσεων, η πληροφόρηση γύρω από τον διαβήτη στην Ευρώπη γίνεται επί του παρόντος αποσπασματικά, χωρίς συστηματικό τρόπο. Αυτό δε που προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι οι υπάρχουσες πληροφορίες δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς και υποεκτιμούνται. Γι' αυτό, το σχέδιο EUBIROD επικεντρώθηκε κυρίως στη δημιουργία ενός μόνιμου και βιώσιμου ηλεκτρονικού Ευρωπαϊκού Μητρώου για το Διαβήτη με σκοπό την τυποποίηση της ανταλλαγής δεδομένων και γνώσεων ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ γύρω από την ασθένεια αυτή. Το μητρώο χρησιμοποιείται σήμερα μόνον από επαγγελματίες του κλάδου της υγείας, αλλά έχουν διατυπωθεί διάφορες ιδέες για το πώς το σύστημα θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι διαθέσιμο σε όλους τους πολίτες της ΕΕ. Το καινοτόμο σχέδιο βασίστηκε στα αποτελέσματα των δύο προηγούμενων σχεδίων, EUCID και BIRO. Το EUCID είχε προτείνει 35 βασικούς δείκτες για το διαβήτη, ενώ το BIRO δημιούργησε ένα λογισμικό σύστημα, χάρη στο οποίο σύνολα δεδομένων απ' οποιοδήποτε σύστημα υπολογιστών μπορούν να υποστούν επεξεργασία οπουδήποτε με ασφαλή και τυποποιημένο τρόπο, δίνοντας αποτελέσματα που τηλεφορτώνονται στο κεντρικό μητρώο και τα οποία μπορούν αυτόματα να συναθροιστούν και να εναρμονιστούν, παράγοντας γενικούς δείκτες. Ύστερα από την επιτυχία του μητρώου για το διαβήτη και με τη σωστή χρήση της νέας τεχνολογίας, εξετάζεται το ενδεχόμενο το μοντέλο αυτό να επεκταθεί και σε άλλες χρόνιες ασθένειες.