Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Κάτι λείπει από καιρό στη χώρα εφαρμογής του μνημονίου, κάτι που αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα το βρούμε με σχετική ευκολία. Οι εποχές και δη οι προεκλογικές, με τις μάχες μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ στα εκλογικά περίπτερα, στο ποια θα είναι η πιο βροντόφωνη ντουντούκα και ποιος θα μαζέψει περισσότερο κόσμο στις πλατείες, μπορεί να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, όμως τα στοιχήματα για την κορυφή δίνουν και παίρνουν στις παρέες των εκλογολόγων. Αυτό, όμως, το «κάτι» που λείπει είναι ο τόνος, η βαρύνουσα σημασία στο ιδεολογικό περίγραμμα των κομμάτων, που όχι μόνο απουσιάζει, αλλά ούτε καν επιζητείται. Η αίσθηση πως διανύουμε προεκλογική περίοδο δεν αποκομίζεται από πουθενά και μόνο οι κουβέντες περί της αποδοχής ή μη του μνημονίου θυμίζουν πως μετά από λίγους μήνες κάτι διαφορετικό θα συμβεί. Ακόμη και αν αυτό το «κάτι», δεν πείθει κανέναν πως μπορεί να κρίνει τη μελλοντική μας επιβίωση. Γιατί τώρα πια ούτε διορισμοί τάζονται εκ του φανερού, ούτε θέσεις στο Δημόσιο στοχεύονται από τους ψηφοφόρους, ούτε εξυπηρετήσεις λαμβάνουν χώρα, ούτε τα βολέματα έχουν την τιμητική τους. Παρόλα αυτά, όμως, η περίοδος που διανύουμε είναι στα σίγουρα από τις πιο κρίσιμες, ανεξαρτήτου προσωπικού οφέλους. Αυτό, όμως, δεν θα πρέπει να μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως τα παραθυράκια εκλείπουν, αλλά ότι ο τρόπος έχει αλλάξει και η μέθοδος των «πλαγιοκοπήσεων». Στην Ελλάδα του 2014, παρά τα σκληρά οικονομικά μέτρα, δεν θα βρεις με ευκολία τους φοροδιαφεύγοντες, ακόμη και αν τα μέτρα αυτά ενταθούν. Δεν θα τους βρεις διότι το ίδιο το ελληνικό φορολογικό σύστημα συγκαλύπτει τις ατασθαλίες και αποκρύπτει τη φοροδιαφυγή. Αυτοί δε που μιλούν και αναφέρονται στο «γραφειοκρατικό τέρας» του ελληνικού δημοσίου και των υπηρεσιών του, είναι πολλές φορές οι ίδιοι που το συντηρούν, χωρίς να προτείνουν την παραμικρή αλλαγή. Στην ουσία, είναι τα πρόσωπα εκείνα που πρωταγωνιστούν με την πρώτη ευκαιρία στην προώθηση των «δικών τους παιδιών», οι ίδιοι που αργότερα βροντοφωνάζουν για την ανοχή και ατιμωρησία στην ελληνική κοινωνία. Είναι τόσοι πολλοί όλοι τους και η ιστορία περιπλέκεται σε τέτοιο σημείο, που κανείς δεν μπορεί να ανακαλύψει ποιος είναι ο πρώτος και ποιος ο τελευταίος ένοχος.
Η συνδεσμολογία της εκρηκτικής βόμβας που ταράζει συθέμελα την ελληνική κοινωνία εδώ και δεκαετίες και ακούει στο όνομα φοροδιαφυγή, είναι τόσο πολύπλοκη, που οι όποιοι ελεγκτικοί μηχανισμοί παγιδεύονται εντός της. Αφήστε δε, που πολλές φορές οι ίδιοι αυτοί μηχανισμοί βάζουν τη σφραγίδα της πολυπλοκότητας. Έρχονται, λοιπόν, σήμερα τα κόμματα, να υποσχεθούν πως θα βάλουν τάξη στα οικονομικά και πως όλα θα αλλάξουν. Λένε στον ελληνικό λαό πως οι ευθύνες ανήκουν στο μακρινό παρελθόν, πως όσα έγιναν, έχουν τις αιτίες τους στην παλαιοκομματική τακτική των διορισμών, πως τώρα τάχα δεν γίνονται αυτά και πως η χώρα πρέπει να κάνει μια νέα αρχή. Μεταξύ των κομμάτων αυτών φυσικά εξακολουθούν να πρωτοστατούν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ. Το μεν ΠΑΣΟΚ προερχόμενο από ένα «λαμπρό παρελθόν», υποστηρίζει πως το κακό έχει και τα όριά του και πως ο δρόμος του μνημονίου ήταν ο μόνος ενδεδειγμένος, η δε ΝΔ αποποιούμενη των ευθυνών της, μιλά για μια νέα αρχή και καλλιέργεια διαφορετικής νοοτροπίας. Όλα αυτά συμβαίνουν, όπως προανέφερα, σε μια βουβή ατμόσφαιρα, όπου αυτό το «κάτι» λείπει οριστικά και οι διαξιφισμοί στα πάνελ ή οι τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις καθορίζουν την πορεία των ποσοστών και προβάλλουν τους πιο ικανούς. Αυτή τη φορά, η μάχη ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ εξελίσσεται σε θρίλερ και οι υπόλοιποι απλά παρακολουθούν με αγωνία αλλά και ενδιαφέρον, τον τρόπο που μεταπλάθεται η έννοια του μνημονίου. Η τηλεθέαση κρατά εγκλωβισμένους τους πολίτες, που συμμετέχουν ενεργά και στην κυριολεξία κρέμονται από τα χείλη των τηλεπαρουσιαστών. Ακόμη και τα «μεσημεριανά» αφιερώνουν αρκετό χρόνο στη μονομαχία Τσίπρα-Σαμαρά. Όμως θα το ξαναπώ, αυτό το «κάτι» έχει χαθεί οριστικά. Ούτε φαμίλιες σταματούν την επικοινωνία λίγο πριν από την κάλπη, ούτε τα καφενεία γεμίζουν από εκλογικούς αναλυτές. Το βαφτίζουν αυτό «εξέλιξη» οι εκλογολόγοι και «θετική προοπτική», ως πρόοδο στον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών. Δεν θα διαφωνούσα, αν δεν γνώριζα το πόσο παρασκηνιακές είναι οι διαβουλεύσεις και τα ανταλλάγματα του κοινοβουλευτισμού. Δεν θα είχα την παραμικρή αντίρρηση, αν όλα αυτά συνέβαιναν για μια πράγματι πιο δίκαιη κοινωνία. Δυστυχώς, όμως, στις φιλελεύθερες ολιγαρχίες, που έλεγε και ο περίφημος Καστοριάδης, τα περιθώρια είναι απελπιστικά στενά. Και όσοι συμμετέχουν στις διαδικασίες της δημοκρατίας της ανύπαρκτης ανακλητότητας, τραγικά υπερφίαλοι. Αυτό δεν είναι «το κάτι που λείπει», παρά η συνεχής μετατόπιση της άμεσης δημοκρατίας στο απώτερο μέλλον, με τα γνωστά ως τώρα αποτελέσματα. Αυτή που στο πολύ μακρινό παρελθόν έγινε πράξη, στην ίδια χώρα που τώρα φυλλορροεί.