Τα Δεκεμβριανά, από άλλη σκοπιά
Η αναφορά στα Δεκεμβριανά («Δ» 4-12-07) από τον κ. Β.Δ. Μακρυπούλια, ξανάφερε στη μνήμη μου εκείνη τη χρονική περίοδο, την οποία έζησα (ήμουν τότε 21 ετών).
Οι εντυπώσεις μου είναι πολύ διαφορετικές. Βλέπω μια απόπειρα διαστρέβλωσης της σύγχρονης ιστορίας. Καταλαβαίνω, βέβαια, πως δεν ήταν αυτή η πρόθεση του κ. Β.Δ.Μ. που ως νεότερος, δεν έζησε τα γεγονότα, και η αφήγησή του στηρίζεται προφανώς, σε γραπτές πηγές.
Όσοι προσπαθούν να μορφώσουν γνώμη για όσα έγιναν στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου και ιδιαίτερα αυτά που αφορούν τη χώρα μας, αντιμετωπίζουν σημαντική δυσκολία για τη διαμόρφωση ξεκάθαρης άποψης, καθώς ανάμεσα στα πολυάριθμα γραπτά κείμενα υπάρχουν σημαντικότατες διαφορές, που κλονίζουν την αξιοπιστία τους. Είναι λοιπόν χρήσιμο να κατατίθενται και οι μαρτυρίες όσων ζουν ακόμα, από αυτούς που έζησαν τα γεγονότα. Ο χρόνος έχει αμβλύνει τα πάθη και επιτρέπει ψυχραιμότερη θεώρηση.
Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη χώρα μας, η βασιλική οικογένεια και η διορισμένη Κυβέρνηση που είχε διαδεχθεί τη δικτατορία του Ιω. Μεταξά, συνοδευόμενη και από ολιγάριθμα στελέχη, κατέφυγε στην Αίγυπτο, μαζί με τα αξιόμαχα πλοία του στόλου μας και τα αποθέματα χρυσού της Τραπέζης της Ελλάδος. Οι διευθύνοντες τα Μουσεία της χώρας μας φρόντισαν έγκαιρα να κρύψουν τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, για να μη λεηλατηθούν από τους εισβολείς. Η «τήρηση της τάξεως» στη χώρα μας ανατέθηκε σε μια κυβέρνηση υποταγής, υπό τον Ιω. Ράλλη, που άσκησε την εξουσία της με τη συνδρομή της Ελληνικής Χωροφυλακής, η οποία ήταν στελεχωμένη με αξιωματικούς προσκείμενους στη Δικτατορία του Ι. Μεταξά και πιστούς στο βασιλιά. Η κυβέρνηση αυτή δεν κατάφερε να αποτρέψει το λιμό, που προήλθε από τη διαρπαγή της γεωργικής παραγωγής από τους κατακτητές, που πλήρωναν με χαρτονόμισμα χωρίς αντίκρυσμα. Χιλιάδες άνθρωποι στις μεγάλες πόλεις πέθαιναν από την πείνα, αλλά και η επαρχία αντιμετώπισε μεγάλες στερήσεις.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, το Κ.Κ.Ε., που διατηρούσε, ως παράνομο, τον πολιτικό του μηχανισμό, αν και κατά το πλείστον έγκλειστο σε φυλακές και στρατόπεδα, ανέλαβε πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός κινήματος Εθνικής Αντίστασης. Προοδευτικές προσωπικότητες, επιστήμονες, εργάτες, βιοτέχνες και λαός, που δεν είχαν διαβρωθεί από τα ολοκληρωτικά συνθήματα της δικτατορίας ή είχαν αντιληφθεί τον κίνδυνο από μια τελική νίκη του επιδρομέα, σε παγκόσμια κλίμακα, έσπευσαν να στελεχώσουν το εκκολαπτόμενο κίνημα. Μεταξύ αυτών και αξιωματικοί του διαλυμένου στρατού και στελέχη της Χωροφυλακής και Αστυνομίας, ενώ οι Μυστικές Υπηρεσίες των Βρετανών στη χώρα μας, παρακολουθούσαν τις εξελίξεις και ενεργούσαν ανάλογα.
Η από κοινού (ΕΛΑΣ- ΕΔΕΣ- Βρετανοί σαμποτέρ) επιχείρηση στο Γοργοπόταμο, η ανατίναξη των γραφείων της ναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ στο κέντρο της Αθήνας, η διαρπαγή της Γερμανικής σημαίας από την Ακρόπολη από τους Μ. Γλέζο και Σάντα, το χωνί που με την κάλυψη της νύχτας καλούσε το λαό σε Αντίσταση, έδωσαν φτερά στο υπόδουλο Έθνος μας.
Όμως η στρατολογία μαχητών αποδείχτηκε περισσότερο επιτυχής για το ΕΑΜ, προς το οποίο δυσπιστούσαν οι εδώ Βρετανικές Υπηρεσίες όσο και η Κυβέρνηση, υπό τον Βασιλέα, στην Αίγυπτο και ανησύχησε τους τελευταίους, καθώς παράλληλα με την επιθυμία τους για απελευθέρωση της χώρας μας, ήταν και η επιθυμία για θριαμβευτική επάνοδο στην εξουσία, μετά την απελευθέρωση. Το ΕΑΜ αποτελούσε αντίπαλο, που γινόταν κάθε ημέρα ισχυρότερος. Η απόπειρα χειραγώγησης των στρατιωτικών μονάδων που είχαν οργανωθεί στην Αίγυπτο από εθελοντές που έφθαναν εκεί από κάθε σημείο της χώρας μας, απέτυχε, με αποτέλεσμα να βρεθεί η μεγάλη πλειοψηφία του στρατού αυτού έγκλειστη σε στρατόπεδα, φρουρούμενη από Άγγλους.
Η διπλωματία, εν τούτοις, με πρωτεργάτη τον Ουίνστων Τσώρτσιλ, Πρωθυπουργό της Βρετανίας, πέτυχε να εξασφαλίσει το «δικαίωμα» επιρροής στη χώρα μας από τους Βρετανούς, που αργότερα παραχώρησαν αυτό το «δικαίωμα» στους Αμερικανούς.
Η αποχώρηση των Γερμανικών δυνάμεων από τη χώρα μας, βρήκε το ΕΑΜ να κυριαρχεί σε ολόκληρη σχεδόν την ελληνική ύπαιθρο, να έχει ισχυρή παρουσία στις πόλεις και να διαθέτει εμπειροπόλεμο και εξοπλισμένο με όπλα που κυρίευσε από τους κατακτητές, στρατό.
Ήταν φανερό πως στις πρώτες ελεύθερες εκλογές το ΕΑΜ θα κέρδιζε με μεγάλη πλειοψηφία. Ήδη είχε σχηματίσει μια μεταβατική Κυβέρνηση, η οποία βρισκόταν σε διαπραγμάτευση με τη βασιλική Κυβέρνηση, στην Αίγυπτο.
Η ηγεσία του ΕΑΜ, εν γνώσει της διπλωματικής επιτυχίας των Βρετανών, που υποστήριζαν φανερά τη βασιλική Κυβέρνηση, δεν έκανε χρήση της συντριπτικής δύναμής της για επιβολή στη χώρα μας. Γνώριζε πως ο λαός πεινούσε και είχε ανάγκη από τρόφιμα, ήταν κουρασμένος και ήθελε ειρήνη, η χώρα είχε ανάγκη από βοήθεια για να ξαναχτίσει την κατεστραμμένη υποδομή και την οικονομία της και έδειξε προθυμία για συνδιαλλαγή και σχηματισμό μιας εξισορροπημένης μεταβατικής Κυβέρνησης, με πρωθυπουργό τον «προοδευτικό» Γεώργιο Παπανδρέου. Αυτό όμως δεν καθησύχαζε τους Βρετανούς και τη βασιλική κυβέρνηση. Ήταν φανερό πως η εξουσία, με ελεύθερες εκλογές, θα περνούσε τελικά στα χέρια του ΕΑΜ και των συμμάχων του, το δημοψήφισμα θα έθετε τέλος στη Βασιλεία, που είχε υποθάλψει τη δικτατορία του Ιω. Μεταξά και η επιρροή των Βρετανών θα παρέμενε σκιώδης.
Έτσι, αποφάσισαν να ανατρέψουν το κλίμα αυτό, πάση θυσία. Πρώτο μέλημα ήταν να επιτύχουν τον αφοπλισμό των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, απέναντι στις οποίες δεν είχαν να αντιπαραθέσουν αξιόλογο προσκείμενο στα σχέδιά τους στρατό. Έπρεπε να βρεθεί τρόπος για στρατιωτική επέμβαση των Βρετανών.
Στις 3 του Δεκέμβρη, το ΕΑΜ έκανε μια επιβλητική ειρηνική διαδήλωση στην πλατεία Συντάγματος, όπου βροντοφώνησε τη θέλησή του για μεταπολίτευση.
Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου και οι πράκτορες των Βρετανικών Μυστικών Υπηρεσιών, πυροβόλησαν το άοπλο πλήθος. Το αίμα έβαψε την άσφαλτο. Η πρόκληση ήταν απροκάλυπτη. Ο λαός της Αθήνας δεν μπόρεσε να την αντέξει. Αντέδρασε με επιθέσεις και αφοπλισμό αστυνομικών τμημάτων και πολιορκία άλλων. Οι Βρετανοί βρήκαν την ευκαιρία για επέμβαση. Η υπεροπλία τους σε πολεμικό υλικό και βαρέα όπλα, καθώς και η διάθεση πολεμικών πλοίων και αεροπορίας, ύστερα από αιματηρές μάχες που κράτησαν πάνω από ένα μήνα, τους επέτρεψε να ανακτήσουν την πρωτοβουλία κινήσεων. Το ΕΑΜ υποχρεώθηκε σε ανακωχή και αφοπλισμό του στρατού του, καθώς ένας γενικευμένος εμφύλιος με απροσδιόριστη έκβαση, θα ήταν αλλιώς αναπόφευκτος. Με τη συμφωνία της Βάρκιζας τέθηκαν οι βάσεις για δημοκρατικές εξελίξεις, καθώς προέβλεπε γενική αμνηστία και τη διεξαγωγή εκλογών, ως και δημοψηφίσματος για το πολιτειακό. Όμως, οι στελεχωμένες από αντιδημοκρατικούς ηγέτες δυνάμεις ασφαλείας άρχισαν, πριν υλοποιηθεί η συμφωνία, ένα όργιο συλλήψεων, φυλακίσεων και σκηνοθετημένων δικών, αχαλίνωτη τρομοκρατία και κατασυκοφάντιση του ΕΑΜ, εγκαταλείποντας κάθε πρόσχημα και κάθε επιφύλαξη. Έτσι, οικοδομήθηκε η δεύτερη μεγάλη πρόκληση, ύστερα από εκείνη της 3η Δεκεμβρίου 1944.
Καταδιωκόμενοι με σκηνοθετημένες κατηγορίες οπαδοί και στελέχη του ΕΑΜ βγήκαν στην παρανομία και αναγκάσθηκαν, τελικά, να οργανωθούν σε ένοπλη δύναμη, το «Δημοκρατικό Στρατό» που αποτέλεσε το ένα σκέλος του πενταετούς εμφύλιου πολέμου, που ακολούθησε.
Στη διάρκεια αυτής της πενταετίας χιλιάδες δημοκρατικοί πολίτες γνώρισαν την ταλαιπωρία των στρατοπέδων εξορίας, φυλακίσεις, δίκες από στρατοδικεία και εκτελέσεις. Τελικά, η ΕΑΜική Αντίσταση κάμφθηκε.
Τα εικοσιπέντε χρόνια που ακολούθησαν, μέχρι τη μεταπολίτευση του 1975, αποτελούν τον αψευδή μάρτυρα των προθέσεων των Βρετανών και των στηριζόμενων από τους Αμερικανούς Ελληνικών Κυβερνήσεων και δικαιώνουν τους αγώνες του ΕΑΜ. Οι αγωνιστές του 1940- 1944 αποκαταστάθηκαν, στη συνέχεια, στη συνείδηση του λαού, όταν ο χρόνος επούλωσε τις πληγές και σήμερα είναι δικαιωμένοι και οι αγωνιστές του 1946-1951. Ο δρόμος για δημοκρατικές εξελίξεις είναι πια ανοικτός. Ο μεγάλος νικητής είναι η Δημοκρατία και ο μεγάλος νικημένος είναι ο ολοκληρωτισμός.

Ν.Μ.

Υ.Γ. Σε τι διαφωνώ με τον κ. Β.Δ.Μ.;
1. Στην πλατεία Συντάγματος, στις 3 Δεκέμβρη 1944, δεν έγιναν «μεγάλα επεισόδια». Πυροβολισμοί έπεσαν απρόκλητα από ακροβολισμένους ενόπλους ελεγχόμενους από την κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου και Βρετανούς πράκτορες. Τα θύματα ήσαν αποκλειστικά μεταξύ των αόπλων διαδηλωτών.
2. Θρυαλλίδα για τα γεγονότα της πενταετίας που ακολούθησε, ήταν η μεθοδευμένη ποινικοποίηση πράξεων που κανονικά περιλαμβάνονταν στην αμνηστία που έδωσε η Κυβέρνηση Πλαστήρα. Έτσι, από την αμνηστία επωφελήθηκαν μόνο οι δοσίλογοι συνεργάτες των κατακτητών, ενώ οι μαχητές του ΕΛΑΣ αντιμετώπισαν δίκες (από διαβλητά στρατοδικεία) καταδίκες και θανατικές εκτελέσεις. Τα στελέχη και οι χιλιάδες οπαδοί του ΕΑΜ φυλακίσθηκαν, εξορίστηκαν ή και εκτελέστηκαν με αποφάσεις στρατοδικείων. Τα κατηγορητήρια ήταν τόσο σαθρά, ώστε αρκούσε μια αποκήρυξη της ιδεολογίας τους από τους κατηγορούμενους, για να αθωωθούν. Έτσι, χιλιάδες ΕΑΜίτες αναζήτησαν καταφύγιο στα βουνά, όπως έπραξαν και στη διάρκεια της κατοχής.
3. Η Ελλάδα δεν «κινδύνεψε να καταστεί σοβιετικό όριο προς τη Μεσόγειο». Στόχος του ΕΑΜ ήταν η εγκαθίδρυση Δημοκρατικών Κυβερνήσεων, που θα προέκυπταν από ελεύθερες εκλογές και η ανοικοδόμηση της χώρας.
Αυτό που κινδύνευε ήταν μόνο το νεκραναστημένο καθεστώς της βασιλομεταξικής δικτατορίας.
4. Όσον αφορά τον Ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας μας, η ένταξή της στην Ε.Ε. θα γινόταν με πολύ καλύτερες προοπτικές, αν η Δημοκρατία είχε αποκατασταθεί από το 1945 και τα τριάντα χρόνια που ακολούθησαν ήσαν χρόνια ανοικοδόμησης με ομοψυχία και κοινή προσπάθεια.
Η δεξιά όμως, προτίμησε να μονοπωλήσει τη νίκη, να διχάσει το λαό, μέχρι που η βασιλεία να καταρρεύσει «εκ των ένδον». Η δικτατορία της 23ης Απριλίου έδωσε ακόμα μερικά χρόνια ευκαιρίας στον Κων. Καραμανλή να «μετεκπαιδευτεί» στα ιδανικά της Δημοκρατίας, κατά την αυτοεξορία του στη Γαλλία. Ίσως κάποτε η ιστορία να της το καταλογίσει, ως ελαφρυντικό.