Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Το ηλεκτρονικό εμπόριο ανθεί στην Ευρώπη, κρύβοντας παράλληλα, όμως, πολλούς κινδύνους για την αξιοπιστία των συναλλαγών. Στην Ελλάδα, ακόμη τα πράγματα είναι σε σχεδόν πιλοτικό, θα έλεγε κανείς, στάδιο για την πλειοψηφία των πολιτών, καθώς οι Έλληνες καταναλωτές παρά την εκτεταμένη χρήση του διαδικτύου δεν δείχνουν να επιθυμούν  στην πλειοψηφία τους τις ηλεκτρονικές αγορές από φόβο για απάτη. Παρά το γεγονός, όμως, αυτό, διαπιστώνεται σταδιακά μια μικρή, αλλά σταθερή προτίμηση. Η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ) πάντως, αναφέρει ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η αξία του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα την επόμενη διετία μπορεί να ξεπεράσει τα 6 δις ευρώ από 3,2 δις το 2013. Για μια αγορά που αναπτύσσεται με ρυθμούς της τάξης του 25% ετησίως, όπως είναι αυτή του ηλεκτρονικού εμπορίου και με τζίρο που έχει ήδη φθάσει το 2014 τα 3,5 δις ευρώ, οι προοπτικές, τόσο για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό, όσο και για τους καταναλωτές, είναι εξαιρετικά ευοίωνες για το μέλλον. Το 35% των χρηστών Internet στην Ελλάδα (δηλαδή περίπου 2,2 εκατ. άτομα) έκανε μέσα στο 2013 τουλάχιστον μία αγορά προϊόντος/υπηρεσίας online, με τη μέση αξία των συναλλαγών να φθάνει στα 1.500 ευρώ. Σημειώνεται ότι, παρά τις πολλαπλές δυνατότητες πληρωμής που παρέχει το 95% των ηλεκτρονικών καταστημάτων, ο πιο διαδεδομένος τρόπος είναι η αντικαταβολή (91%). Όσον αφορά στα e-shops, το 81% παρέχει τη δυνατότητα πληρωμής με πιστωτική κάρτα, το 72% με χρεωστική κάρτα, ενώ το 63% μέσω PayPal (η Ελλάδα αποτελεί μια σημαντική αγορά για την ανάπτυξη της τελευταίας μεθόδου με αύξηση από το 29% των online καταστημάτων το 2012 στο 63% το 2014).

Ας δούμε τι συμβαίνει, όμως, και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τα στοιχεία κάνουν λόγο για μόνο 14% των επιχειρήσεων με λιγότερους από 250 απασχολούμενους να κάνουν πωλήσεις μέσω διαδικτύου. Σε ολόκληρη την ΕΕ, ούτε μία χώρα δεν πλησιάζει στην επίτευξη του στόχου του 33% που έχει τεθεί για το 2015. Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την ΕΕ χρησιμοποιούν περισσότερο το διαδίκτυο, κάνουν περισσότερες διαδικτυακές αγορές και έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και δεξιότητες στις ΤΠΕ. Ωστόσο, συχνά στερούνται των ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας ιδίως στις αγροτικές περιοχές- που είναι απαραίτητες για να ικανοποιήσουν τις ψηφιακές τους επιθυμίες, ενώ το διαφαινόμενο χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα. Πάντως, τα στοιχεία της Εurostat κάνουν λόγο για ολοένα  και περισσότερους ευρωπαίους πολίτες, που αγοράζουν ταξιδιωτικές υπηρεσίες στο διαδίκτυο: το 2012, το 32% των ευρωπαίων καταναλωτών με πρόσβαση στο διαδίκτυο έκανε κράτηση αεροπορικών εισιτηρίων ή ξενοδοχείου ηλεκτρονικά. Έτσι, παρά τις όποιες δυσκολίες, το ηλεκτρονικό εμπόριο καταγράφει σημαντική αύξηση, παρά τις πολλές και συχνά τεκμηριωμένες ενστάσεις των καταναλωτών, που δεν εμπιστεύονται σε πολλές περιπτώσεις τη διαδικτυακή συναλλαγή. Αυτό, όμως, αφορά περισσότερο τις μεγαλύτερες ηλικίες, που δεν έχουν ακόμη εξοικειωθεί με το διαδίκτυο. Οι νέοι, και παραγγελίες κάνουν μέσω internet και δεν διστάζουν να αγοράσουν αξεσουάρ, υπολογιστές, βιβλία και άλλα χρήσιμα. Είναι δηλαδή περισσότερο θέμα εξοικείωσης, αλλά και σταδιακής μείωσης της καχυποψίας που επικρατεί για το ηλεκτρονικό εμπόριο, που ναι μεν είναι δικαιολογημένη, όμως δεν σημαίνει πως επιβεβαιώνεται στις περισσότερες περιπτώσεις. Με λίγα λόγια, χρειάζεται προσοχή, μέτρα από τα υπουργεία και τις κυβερνήσεις, αλλά και θέσπιση της κατάλληλης νομοθεσίας σε περιπτώσεις απάτης. Αν όλα αυτά γίνουν, τότε θα μπορούμε να μιλάμε πραγματικά για μια νέα εποχή. Αν όχι, η νοοτροπία ότι κάθε τι καινούργιο είναι και καταραμένο, δεν θα εκλείψει. Το έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει στο παρελθόν, από την κατασκευή του ραδιοφώνου, του τηλεφώνου, της τηλεόρασης μέχρι τους υπολογιστές και τα διάφορα γκάτζετ, που θέλουν προσοχή στη χρήση, αλλά όχι δαιμονοποίηση.