Εξαντλώντας την φαρέτρα των επιχειρημάτων για μια χώρα σε μόνιμη κρίση αξιών και Παιδείας, σε έναν τόπο όπου το μόνο που ενδιαφέρει είναι το πώς θα ξεφύγει ο καθένας από τις υποχρεώσεις του απέναντι στο κράτος, γιατί αυτό ακριβώς το κράτος ήταν ο πρώτος διδάξας, αυτό που μένει, είναι μια κενή προοπτική για κάτι καλύτερο, από την στιγμή που όλοι σπεύδουν να γλιτώσουν ό,τι μπορούν. 

Δεν διδάσκει κανένας τον πολίτη πώς να προσφέρει, ούτε το πώς θα μπορέσει να συνδράμει αποτελεσματικά στην γενικότερη προσπάθεια ανύψωσης του ηθικού. Και γίνεται αυτό, την στιγμή που οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται, την στιγμή που οι απαιτήσεις για μια καλύτερη ζωή έχουν την τιμητική τους.

Δεν μιλάμε για ένα συγκροτημένο κράτος, όπου λειτουργώντας στοιχειωδώς οι σοβαρές επισημάνσεις των πολιτών θα βοηθούσαν στην κατεύθυνση της επιδιόρθωσης των λαθών, παρά για ένα ξεχαρβαλωμένο οικονομικό σύστημα που συνοδεύεται από ανύπαρκτες κοινωνικές παροχές.

Για να λειτουργήσει, εν ολίγοις το κράτος σε αυτή την χώρα, χρειάζεται πάντα να συμβεί το χειρότερο, να φτάσουν τα πράγματα στα άκρα, για να κινηθεί στοιχειωδώς ο κρατικός μηχανισμός. Δεν ξέρει από πού να αρχίσει κανείς σε ότι αφορά την εξυγίανση και την κάθαρση. Δεν ξέρει ποιους δημοσίους υπαλλήλους να απολύσει, όταν η πλειοψηφία τους αδιαφορεί στην εργασία λόγω των επανειλημμένων περικοπών και της λιτότητας. Δεν έχει μπροστά του ο πολίτης κάποιας μορφής κοινωνικό κράτος, παρά ένα σμπαραλιασμένο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα.

Μοιραία λοιπόν, οι πολίτες εξαναγκάζονται να φοροδιαφεύγουν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι και σωστό. Η τωρινή κυβέρνηση θεωρεί πως μετά και την ιταλική κρίση, που σύμφωνα με τα λεγόμενα εμπειρογνωμόνων και ειδικών κάνει την δική μας υποχώρηση και συμβιβασμό του 2015 να φαντάζει παιχνίδι, έπραξε το σωστό και αναγκαίο για την περίσταση.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι κυβερνώντες πιστεύουν πως οι πολίτες θα καταλάβουν το σκεπτικό αυτού του ιστορικού συμβιβασμού, πριμοδοτώντας την για μια ακόμη φορά στις επικείμενες εκλογές. Τα κάτω από τα όρια της φτώχειας όμως, νοικοκυριά, αποδεικνύουν περίτρανα πως δεν υπάρχει το περιθώριο μιας ακόμη συγχώρεσης.

Τουναντίον, η ανεργία, η υποαπασχόληση και οι απολύσεις δημιουργούν έναν εφιάλτη, από τον οποίο δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς. Δεν θα πρέπει λοιπόν, να περιμένουν και άλλη πριμοδότηση στην κυβέρνηση. Και η αντιπολίτευση όμως, και συγκεκριμένα η ΝΔ, δεν μπορεί από την πλευρά της να αξιώνει την ψήφο των πολιτών, καθώς το σκοτεινό της παρελθόν ως κυβέρνηση είναι πρόσφατο. Δεν πάει πολύς καιρός που ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, έλεγε πως τέλειωσαν τα μνημόνια, πως η χώρα εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Αν ρωτηθεί σήμερα, θα πει βέβαια, πως η πορεία αυτή αναχαιτίστηκε από την καταστροφική πολιτική των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Το ίδιο θα πει και ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση σε μια μελλοντική κυβέρνηση ΝΔ. Αποτέλεσμα: κάθε λίγο και λιγάκι βγαίνουμε από την κρίση και ως εκ θαύματος μετά επανεισερχόμαστε σε καθεστώς λιτότητας και περικοπών.

Οι πολίτες, πιστεύω, έχουν την κρίση και την μνήμη για να καταλάβουν όλα αυτά τα παιχνίδια. Οι ανάγκες τους, όμως, συνεχίζουν να  πολλαπλασιάζονται, να βρίσκονται ενώπιον διλημμάτων και αδιεξόδων. Κανείς δεν τους δείχνει τον άλλο δρόμο, τον δρόμο που οδηγεί σε άλλες κοινωνίες και συστήματα, μακράν των υφιστάμενων νοσηρών. Τα κακά παραδείγματα, όμως, είναι ήδη πολλά, έχουν συσσωρευθεί. Το ότι δεν κάνει κανείς την πρώτη κίνηση, είναι και θέμα φόβου ή ανασφάλειας.

Σου λέει ο άλλος: «καλά δεν είμαι όπως είμαι έτσι, τι τα θέλω τα περισσότερα;». Δυστυχώς, πολλοί έχουν μάθει έτσι με την κρίση, να αρκούνται στα λίγα και να μην απαιτούν, παρά το γεγονός ότι οι ανάγκες πολλαπλασιάζονται. Δεν πιστεύω, όμως, πως αυτό μπορεί να κρατήσει ακόμη για καιρό. Οι λόγοι είναι πολλοί, με βασικότερο το γεγονός ότι στην Ελλάδα γενεές επί γενεών δεν γνωρίζουν τι σημαίνει κοινωνικό κράτος. Και επειδή κάποτε  η υπομονή εξαντλείται, η φαρέτρα των επιχειρημάτων περί του αεί φοροδιαφεύγοντος δεν επαρκεί. Γιατί κάποτε και το ίδιο το κράτος θα πάψει να πορεύεται προς την μόνιμη πλέον κοινωνικο-οικονομική παρακμή.