Ο επιπολασμός του καπνίσματος στον πληθυσμό της Ελλάδας καταγράφει σταθερή μείωση, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν σε ενήλικες και έφηβους, σε πανελλαδικό επίπεδο. Τα αποτελέσματα των ερευνών παρουσιάστηκαν σε Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.

Πράγματι, θα έλεγα, οι πολλές καμπάνιες κατά του καπνίσματος φαίνεται πως έχουν πιάσει τόπο, καθώς αν κυκλοφορήσει κανείς στους δρόμους καθημερινά δεν θα συναντήσει πλέον πολλούς καπνιστές και οι περισσότεροι από αυτούς χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό τσιγάρο. Σε σύγκριση με τις τρεις τουλάχιστον προηγούμενες δεκαετίες, οι διαφορές είναι πολύ σημαντικές, αλλά πάνω απ' όλα ορατές. Ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα στους νέους και εφήβους, όπως θα δούμε παρακάτω. Ας δούμε λοιπόν, τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τους ομιλητές.

Ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, ACG, Παναγιώτης Μπεχράκης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Ευάγγελος Φιλόπουλος και η Ομότιμη Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Άννα Κοκκέβη παρουσίασαν στην εκδήλωση, για πρώτη φορά, τα αποτελέσματα από τις έρευνες:

-«Πανελλαδική Έρευνα για την Εφαρμογή του Νόμου για την Προστασία του Κοινού από το Παθητικό Κάπνισμα», που διεξήχθη τον Μάιο 2019 για το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας, ACG και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία.

-«Πανελλήνια Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» (Έρευνα HBSC/WHO) και

-«Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» (Έρευνα ESPAD) από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακρίβειας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ).

Το κάπνισμα στους ενήλικες

Ο Ευάγγελος Φιλόπουλος παρουσίασε τα επιδημιολογικά δεδομένα του καπνίσματος στους ενήλικες, τα κυριότερα από τα οποία είναι:

-Ο επιπολασμός του καπνίσματος στον ενήλικο πληθυσμό ανέρχεται στο 27,5%, σταθερά και σημαντικά μειούμενος, πλησιάζοντας τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 17,9% του πληθυσμού είναι συστηματικοί καπνιστές, ενώ το 9,6% είναι περιστασιακοί, δηλαδή καπνίζουν λιγότερα από 7 τσιγάρα την εβδομάδα.

-Η αύξηση της ηλικίας έναρξης του καπνίσματος και τα υψηλά ποσοστά διακοπής, αποδεικνύονται και από το γεγονός ότι τα ποσοστά των συστηματικών καπνιστών είναι ακόμα πιο χαμηλά στις «ακραίες» ηλικίες. Μεταξύ 18-24 ετών, το 7,9% δήλωσαν συστηματικοί καπνιστές, μεταξύ 25-34 το 9,9% και σε ηλικίες άνω των 65 το 7,4%.

-Πρώην καπνιστής δηλώνει το 32,8% του ενήλικου πληθυσμού. Το 95% των πρώην καπνιστών διέκοψε το κάπνισμα πριν από περισσότερο από 6 μήνες. Από το σύνολο των καπνιστών, το 65,1% δηλώνει ότι σκέφτεται να διακόψει το κάπνισμα στο επόμενο διάστημα.

Παθητικό κάπνισμα

Ο Παναγιώτης Μπεχράκης παρουσίασε τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης για την έκθεση του πληθυσμού στο παθητικό κάπνισμα:

-Το 94,6% των πολιτών εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα, σε ετήσια βάση.

-Το 72% δηλώνει ότι νιώθει θυμό όταν επισκέπτεται κλειστούς δημόσιους χώρους που δεν απαγορεύεται το κάπνισμα, ενώ το 81,1% πιστεύει ότι η μη εφαρμογή του νόμου για το παθητικό κάπνισμα αποτελεί σημείο πολιτιστικής υποβάθμισης της χώρας.

-Το 87,5% θεωρεί σημαντικό τον εθνικό στόχο για τη μείωση του καπνίσματος.

-Το 96% επικροτεί την ανάπτυξη στοχευμένων δραστηριοτήτων για τη μείωση του καπνίσματος στη σχολική ηλικία.

Μεταστροφή της νοοτροπίας στη νέα γενιά

Η Άννα Κοκκέβη, Επιστημονική Υπεύθυνη των ερευνών του ΕΠΙΨΥ, παρουσίασε τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη μεταστροφή της νοοτροπίας της νέας γενιάς, όπως αποτυπώνεται με τη μείωση του καπνίσματος για τους έφηβους - μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού, της Β΄ Γυμνασίου και της Α΄ Λυκείου, ηλικίας 11½, 13 ½ και 15½ ετών αντίστοιχα:

-Το 15,5% των εφήβων ηλικίας 11-15 ετών, έχουν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τους τη ζωή.

-Το κάπνισμα δεν διαφέρει σημαντικά μεταξύ των φύλων, με εξαίρεση το κάπνισμα σε όλη τη ζωή μεταξύ των 15χρονων (υψηλότερο στα κορίτσια 34,4% έναντι 27,5% στα αγόρια).

-Την τελευταία 20ετία (1998-2018), το κάπνισμα τουλάχιστον μία φορά σε όλη τη ζωή των 15χρονων μειώθηκε από 46,3% σε 30,9% και το καθημερινό κάπνισμα από 13,7% σε 8,1%. Επιπλέον, το πρόσφατο κάπνισμα (τουλάχιστον μία φορά τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας) μειώθηκε από 26% σε 17,4%.

-Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου (έστω μια φορά σε όλη τη ζωή), ποσοστό 32,3% δεν έχουν καπνίσει ποτέ συμβατικό τσιγάρο. Το ποσοστό των 15χρονων μαθητών που έχουν κάνει χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου έχει διπλασιαστεί σε σχέση με το 2014 (15,4%).