Πολυσύνθετες έχουν γίνει οι ανθρώπινες σχέσεις την σημερινή εποχή, όταν για να πει κανείς πως μπορεί να συνεννοηθεί, καταβάλλει κάθε προσπάθεια επικοινωνίας με βασικό όπλο την αυστηροποιημένη γνώμη και θέση, που τονίζεται με έμφαση για κυριαρχικούς κυρίως λόγους.

Ο καθένας και η καθεμιά επιδίδονται σε ατέρμονες κοκορομαχίες με κίνητρο την προσωπική ανέλιξη και την εργασιακά ύψιστη απόδοση, απουσιάζουσας σαφώς της αυτοκριτικής και βέβαια πάνω απ' όλα πανταχού παρόντος του εγωιστικού κινήτρου.

Σε αυτό το κλίμα και σε μία κοινωνία όπου το μόνο που προβάλλεται πομπωδώς είναι το πώς και με ποιο τρόπο θα κατακτήσει κάποιος την επιθυμητή θέση στην ιεραρχία της αγοράς, σε αυτές τις συνθήκες καλούνται οι πολίτες να συμβιβαστούν με ταμπέλες και τσιτάτα, όλα φτιαγμένα καταλλήλως για να γίνεται το παιχνίδι κυριαρχίας ολοένα και πιο ανταγωνιστικό.

Προς συμφέρον μιας ασύδοτης καταναλωτικής κοινωνίας, όπου τα «πρέπει» συνεχίζουν να υπερτερούν των «θέλω», μιας κοινωνίας που δυναμιτίζει την υφιστάμενη διαφορά μεταξύ αυτών που δέχονται τις συνθήκες διαβίωσης και αυτούς που τις αντιπαρέρχονται, για όλη αυτή την αντιπαράθεση που στοχεύει απλά στην καταμέτρηση θυμάτων, δεν υπάρχει παρά μία ασήμαντη αναφορά στην καθημερινή ειδησεογραφία, ένας μικρός τίτλος για τις αξίες και τα ιδανικά που έχουν χαθεί.

Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν γίνει πολυσύνθετες γιατί πολύ απλά κάποιοι αποφασίζουν για αυτό από την στιγμή που οι πολίτες έχουν εναποθέσει τις τύχες τους στους «ειδικούς». Η δε δυσκολία επικοινωνίας συνίσταται στην βασική ειδοποιό διαφορά μεταξύ των υποταγμένων και ανυπότακτων συνειδήσεων, στην αποστασιοποίηση των εξαρτημένων από τους ασυμβίβαστους, αλλά και στην χρήσιμη παράλληλα υπενθύμιση, πως κάποιος κόσμος δεν έχει πει ακόμη την τελευταία λέξη.

Ήταν στραβό το κλήμα, το' φαγε κι ο γάιδαρος, που λένε, υπονοώντας πως σε μία ούτως ή άλλως υποβαθμισμένη κοινωνία, συνήθως δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε τόπος για εκπλήξεις. Προφανώς, όμως, αυτοί οι «κάποιοι» που ανέφερα πιο πάνω, που δεν εκφράζουν την αποδοκιμασία τους ή την κρύβουν επιμελώς, θα πάρουν θέση κάποια στιγμή, θα εκφέρουν άποψη και γνώμη. Στην λογική αυτή, ακόμη υπάρχουν ελπίδες, όχι τόσο ολικής ανατροπής του υφιστάμενου ετερονομικού κοινωνικού μοντέλου, αλλά απομυθοποίησης της κυριαρχίας του.

Αν οι πολίτες θελήσουν να αλλάξουν, με λίγα λόγια, άρδην τα δεδομένα, μπορούν να το κάνουν χωρίς πολλές σκέψεις που παρακωλύουν την πράξη. Με τον ίδιο τρόπο που έδωσαν το δικαίωμα και τον απαραίτητο χώρο και χρόνο στον πάσης φύσεως δεσποτισμό να κυριαρχήσει, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να διαλύσει τις αμφιβολίες πως αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει.

Δεν χρειάζεται λοιπόν, μεγάλη προσπάθεια παρά πίστη σε μια άλλης μορφής κοινωνία, με δεδομένη την διαφθορά και το κραταιό κοινωνικο-οικονομικό αδιέξοδο της σημερινής εποχής. Αν λοιπόν, ληφθεί η απόφαση, καμία κατεστημένη εξουσία δεν μπορεί να την ματαιώσει, καθώς είναι τόσο μεγάλη η δίψα για το διαφορετικό, που επικαλύπτει τις αναστολές και τις φοβίες. Η αμφιβολία πως ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, διαλύεται από το πάθος και την ενσυναίσθηση για έναν άλλο τρόπο ζωής, μακράν των αυστηροποιημένων γνωμών, του αδιεξόδου και της αποξένωσης.

Στην περίπτωσή μας, οι κοκορομαχίες για την υπερίσχυση των επιχειρημάτων ή της επαγγελματικής ανέλιξης πάνε περίπατο.  «Πρέπει», «θέλω» και «επιβάλλεται» παραμένουν ρήματα άνευ αξίας και ισχύος. Την ίδια πορεία παίρνουν και οι διαμάχες για την επικράτηση του καθενός, όταν στην πραγματικότητα αχρηστεύεται η λογική της υπερτέρησης.

Στο τέλος, το παιχνίδι εξουσίας γίνεται κωμωδία και η αντιπαλότητα μακρινή ανάμνηση. Το μόνο που υπάρχει πάντα είναι η ετοιμότητα για κάθε στραβοπάτημα, δεδομένου ότι ο άνθρωπος είναι απρόβλεπτος και τίποτε δεν είναι ιδανικό.