Όχι και τόσο αισιόδοξα τα νέα για την διαφθορά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η στασιμότητα και η αδυναμία για την αντιμετώπισή της, δημιουργούν πολλά προβλήματα και ουσιαστικά πριμοδοτούν την νοσηρή κατάσταση. Ο Δείκτης Διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας αποτυπώνει ευκρινώς την κατάσταση.  

Περισσότερες από τα 2/3 των χωρών συμπεριλαμβανομένων και των πιο προηγμένων οικονομιών του κόσμου παραμένουν στάσιμες ή παρουσιάζουν σημάδια υποχώρησης αναφορικά με τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της διαφθοράς, σύμφωνα με τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς 2019 (Corruption Perceptions Index - CPI), που δημοσίευσε η Διεθνής Διαφάνεια.

Οι χώρες στις οποίες οι εκλογές και η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων είναι εκτεθειμένες σε αδικαιολόγητη επιρροή από κατεστημένα συμφέροντα είναι λιγότερο ικανές να καταπολεμήσουν την διαφθορά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα.

Η κατάταξη των χωρών

Ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς κατατάσσει 180 χώρες και περιφέρειες με βάση τα επίπεδα αντίληψης της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα, χρησιμοποιώντας 13 αξιολογήσεις εμπειρογνωμόνων και έρευνες ειδικών. Χρησιμοποιεί την κλίμακα από το μηδέν (0) [υψηλή διαφθορά] ως το εκατό (100) [σχεδόν καθόλου διαφθορά].

Περισσότερες από τα 2/3 των χωρών έχουν βαθμολογία κάτω του 50, με μέση βαθμολογία μόνο 43. Από το 2012, μόνο 22 χώρες έχουν σημαντικά βελτιώσει τη βαθμολογία τους, μεταξύ των οποίων η Εσθονία, η Ελλάδα και η Γουιάνα. 21 χώρες έχουν παρουσιάσει σημαντική πτώση, μεταξύ των οποίων η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Νικαράγουα.

Η έρευνα της Διεθνούς Διαφάνειας αναδεικνύει ότι πολλές από τις πιο ισχυρές οικονομίες δεν μπορούν να καυχώνται για τις επιδόσεις τους και να παραμείνουν ικανοποιημένες, αν δεν εντατικοποιήσουν τον αγώνα κατά της διαφθοράς. 4 από τις χώρες της G7 έχουν βαθμολογία χαμηλότερη από την περσινή: ο Καναδάς (-4), η Γαλλία (-3), το Ηνωμένο Βασίλειο (-3) και οι ΗΠΑ (-2). Η Γερμανία και η Ιαπωνία δεν εμφανίζουν καμιά βελτίωση, ενώ η Ιταλία ανέβηκε 1 βαθμό.

Βελτίωση στην Ελλάδα

Σημαντική βελτίωση, αντίθετα, καταγράφεται στην Ελλάδα, στην οποία η Διεθνής Διαφάνεια κάνει μάλιστα και ειδική αναφορά. Συγκεντρώνοντας 48 βαθμούς, κατατάσσεται το 2019 πλέον στην 60η θέση -την οποία μοιράζεται μαζί με τις Κούβα και Ιορδανία- από την 67η το 2018. «Τα τελευταία οκτώ χρόνια μόλις 22 χώρες πέτυχαν αξιοσημείωτη βελτίωση της βαθμολογίας τους, μεταξύ αυτών η Ελλάδα, η Γουιάνα (νότια Αμερική) και η Εσθονία», αναφέρει χαρακτηριστικά η νέα έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας.

Διαφθορά & πολιτική ακεραιότητα

Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι χώρες που έχουν καλές επιδόσεις στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς έχουν, επίσης, ισχυρότερη επιβολή των  κανόνων για την χρηματοδότηση των πολιτικών εκστρατειών και ευρύτερο φάσμα πολιτικής διαβούλευσης.

Οι χώρες στις οποίες οι κανόνες χρηματοδότησης των πολιτικών εκστρατειών είναι ολοκληρωμένοι και επιβάλλονται συστηματικά έχουν κατά μέσο όρο βαθμολογία 70 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, ενώ οι χώρες στις οποίες τέτοιοι κανόνες είτε δεν υπάρχουν, είτε εφαρμόζονται αναποτελεσματικά, έχουν βαθμολογία μόνο 34 και 35, αντιστοίχως.

Το 60% των χωρών που βελτίωσαν σημαντικά την βαθμολογία τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς από το 2012 έχουν επίσης ενισχύσει τους κανόνες τους αναφορικά με τις χορηγίες των πολιτικών εκστρατειών.

Οι χώρες με ευρύτερη και πιο ανοιχτή διαδικασία διαβούλευσης έχουν μέση βαθμολογία 61 στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Εν αντιθέσει, οι χώρες όπου υπάρχει περιορισμένη ή καθόλου διαβούλευση, η μέση βαθμολογία είναι μόλις 32.

Η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών που μείωσαν την βαθμολογία τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς από το 2012 δεν εμπλέκουν τους πιο σημαντικούς πολιτικούς, κοινωνικούς και επιχειρηματικούς παράγοντες στην διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Προτάσεις της Διεθνούς Διαφάνειας

Για να μειωθεί η διαφθορά και να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς, η Διεθνής Διαφάνεια προτείνει στις κυβερνήσεις να:

-Ενισχύσουν τους ελέγχους και τις ισορροπίες και να προωθήσουν την  διάκριση των εξουσιών.

-Αντιμετωπίσουν την προνομιακή μεταχείριση, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι προϋπολογισμοί και οι δημόσιες υπηρεσίες δεν καθορίζονται από προσωπικές διασυνδέσεις και δεν μεροληπτούν υπέρ ειδικών συμφερόντων.

-Ελέγξουν το πολιτικό χρήμα, προς αποφυγή μεγάλων χρηματοδοτών και ισχυρής επιρροής στους πολιτικούς.

-Διαχειρίζονται τις συγκρούσεις συμφερόντων και να ρυθμίζουν το φαινόμενο των  «περιστρεφόμενων θυρών» (revolving doors).

-Ρυθμίζουν τις πρακτικές lobbying, προωθώντας την ανοιχτή και ουσιαστική πρόσβαση στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

-Ενισχύσουν την εκλογική ακεραιότητα, να προλαμβάνουν και να επιβάλλουν κυρώσεις στις εκστρατείες παραπληροφόρησης.

-Ενδυναμώνουν τους πολίτες και να προστατεύουν τους ακτιβιστές, τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και τους δημοσιογράφους.