Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Άδικος κόπος πολλές φορές να θέλεις να φέρεις τον κόσμο πίσω σε αξίες και απροσμέτρητες εκατέρωθεν φιλοφρονήσεις, να επιστρέψεις σε ατέρμονες συζητήσεις που οδηγούσαν κάποτε στο ξημέρωμα και που δεν καταλάβαινες πώς περνούσε η ώρα.

Ο χρόνος της καραντίνας σε αναγκάζει τώρα να γυρίζεις το χρόνο  πίσω, να αναμιμνήσκεσαι όλο αυτό το ποδοβολητό των σκέψεων για ένα καλύτερο αύριο που έκανες το γλυκοχάραμα, πιστεύοντας πως η επόμενη μέρα θα φέρει μια νέα εποχή. Δεν είναι όμως όλα άδικος κόπος, αφού οι κόσμοι του παρελθόντος ποικίλουν.

Άδικος κόπος είναι να προσπαθείς να πείσεις τον άλλο για το χρήσιμο της επιστροφής σε ιδανικές Πολιτείες και όλα αυτά, γιατί οι άνθρωποι αλλάζουν και δεν φταίει η ηλικία γι΄ αυτό, παρά η επιθυμία για μια διαφορετική ζωή, γεμάτη υλικές απολαύσεις και καταναλωτικές προκλήσεις. Φταίει μάλλον, θα έλεγα, η έλλειψη ισορροπίας με τον εαυτό σου, έτσι ώστε αυτό που σου στερεί η καραντίνα, να το μετατρέψεις σε δημιουργία και αισιοδοξία για το υπόλοιπο της ζωής σου.

Είναι τόσοι πολλοί οι άνθρωποι που αισθάνονται εγκλωβισμένοι και αναγκάζονται να συμβιώσουν με τον/την σύντροφό τους αυτή την εποχή, τόσο πολύ που χαλάει η ρουτίνα και η επαγγελματική ανεξαρτησία, που λες πως τα δεδομένα ανατράπηκαν άρδην, με σοβαρές συνέπειες στην προ πολλού διαταραγμένη οικογενειακή ζωή.

Και άλλα πολλά βλέπεις ετούτες τις ώρες , όταν η ησυχία του σπιτιού και η παρατεταμένη νηνεμία πράξεων και δράσεων αλλάζει την ρουτίνα, μετατρέποντάς την, σε άλλου είδους ρουτίνα, ίσως πιο πιεστική και ανυπόφορη. Αναγκάζεται λοιπόν κανείς, εκ των πραγμάτων, να καταφύγει στο κοντινό και μακρινό παρελθόν, θεωρώντας πως η τωρινή στέρηση είναι πρωτοφανής, ακόμη και για την ίδια την ελλειμματική επικοινωνία, όπως αυτή κατάντησε με το πέρασμα των χρόνων.

Είναι λοιπόν περίπου υποχρεωτική η  επιστροφή στο παρελθόν την χρονική αυτή περίοδο, όμως αυτό δεν αποφέρει πραγματικά οφέλη, όταν μαθαίνει κανείς μόνο από τα λάθη και ατοπήματα και δεν δημιουργεί για να βάλει τις βάσεις για το μέλλον. Γιατί αποκλειστική καταφυγή στο παρελθόν χωρίς προοπτική, σημαίνει εξ ορισμού παραίτηση από το παρόν και το μέλλον, παρά το γεγονός ότι το παρελθόν είναι οδηγός και σε πολλές των περιπτώσεων κριτήριο των τωρινών πράξεων.

Η επιστροφή αυτή κοστίζει και μάλιστα σε πολλά επίπεδα. Το ζήτημα όμως είναι να το αντιμετωπίσει κανείς αυτό ψύχραιμα και με γνώμονα ένα καλύτερο και πιο ανθρώπινο κόσμο. Όλα αυτά γίνονται ετούτες τις στιγμές, που η σκέψη τρέχει με μεγάλη ταχύτητα και οι επιθυμίες δεν μπορούν να εκφραστούν με τον στυγνό εγκλεισμό.  

Όμως στην πραγματικότητα άλλαξαν άρδην οι νοοτροπίες και οι συνήθειες σε σχέση με το παρελθόν, τα δε νέα δεδομένα δεν μπορούν να συγκριθούν με τα παλαιότερα. Έτσι, όσο και να θες να καταφύγεις αποκλειστικά στο παρελθόν, αυτό δεν προσφέρεται πάντα ως ιδανική λύση. Υπάρχουν βέβαια και οι καλές στιγμές, όμως μαζί με τις κακές και τις άτυχες περνούν στην ιστορία και δεν ξανάρχονται. Δεν είναι λύση λοιπόν το να επαφίεσαι σε ευκαιριακές λύσεις ανάμνησης γεγονότων που δεν πρόκειται να σε βοηθήσουν να βγεις από το αδιέξοδο του παρόντος. Μάλλον καλύτερα  είναι τελικά να αφήνεις το χρόνο να κάνει την δουλειά του και εσύ την δική σου. Και επειδή ως γνωστόν μέλλον φυγείν αδύνατον, επειδή το αύριο περιμένει σε κάθε περίπτωση, αυτό που προέχει, είναι να ακολουθεί κανείς αυτό που δίδασκαν οι αρχαίοι Έλληνες, πως η καθημερινότητα είναι δεν είναι παρά μια τέχνη και δη συνεχής και αδιάλλειπτη, ένας συνεχής διάλογος με τα πράγματα και την φιλοτέχνηση του εαυτού μας. Εξού και οι ασύγκριτες δημιουργίες εκείνης της εποχής.

Και αν θέλουμε να μιλήσουμε πραγματικά για λαμπρό παρελθόν, εκείνη η χρονική περίοδος από τον 8ο μέχρι τον 4ο πχ αιώνα, τα έχει πει όλα, τα έχει φιλοσοφήσει και αναλύσει σε όλα τα επίπεδα, σε σημείο που οι μετέπειτα θεωρίες να φαντάζουν φτωχές. Σε εκείνη την κυριαρχία ελευθερίας έκφρασης, σε εκείνες τις μορφές τέχνης και φιλοσοφίας, στις αναλύσεις του Πυθαγόρα, την απολογία του Σωκράτη, τις θεωρίες των στωικών και των επικούριων, στις φραστικές ακρότητες κυνικών και σοφιστών, στο αποκορύφωμα της αριστοτέλειας «Αθηναίων Πολιτεία»,  δόθηκαν όλες οι κατάλληλες εξηγήσεις και απαντήσεις. Δεν θα ήταν και άσχημη ιδέα λοιπόν να ανακαλύψει κανείς τον κόσμο αυτό, που ήταν έτη φωτός μπροστά.

Δεν ξέρω αν η τωρινή καραντίνα προσφέρεται γι' αυτό. Αυτό που ξέρω, είναι πως ατέρμονες συζητήσεις για το ον και την προέλευση του, μπορούν να γίνουν ξανά, όσο και αν αυτό κοστίζει σε χρόνο και κόπο. Και προς το παρόν χρόνος υπάρχει. Γιατί το παρελθόν πάντα κρύβει εκπλήξεις παρά το πέρασμα του χρόνου, όσο και αν οι άνθρωποι αλλάζουν τις συνήθειες και τα πιστεύω τους. Και το κέρδος είναι διπλάσιο ειδικά για αυτούς που ξέρουν να αλλάζουν δημιουργικά τον εαυτό τους.