Ανατολική Μεσόγειος

Της Κύρας Αδάμ

Χωρίς την μέχρι τώρα ανοιχτά προκλητική υποστήριξη της κυβέρνησης Τραμπ, η Τουρκία ετοιμάζεται να διαπραγματευθεί ή ν' αντιπαρατεθεί με τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία στο Συμβούλιο Κορυφής του Δεκεμβρίου έχουν ήδη εγγεγραμμένο το κεφάλαιο «Τουρκία» και πιο συγκεκριμένα το είδος των κυρώσεων και την χρονική περίοδο έναρξης εφαρμογής τους.

Η Τουρκία ευελπιστεί ότι θα «πέσει στα μαλακά» και αυτή τη φορά, ενθαρρυμένη και σύμφωνα με τις διπλωματικές πληροφορίες- από τη μικρή και αδύναμη Μάλτα (σ.σ. ίσως ως «λαγός» άλλων φιλοτουρκικών χωρών, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Γερμανία κλπ.), που δείχνει διατεθειμένη να ανοίξει το χορό του veto στις κυρώσεις  σε βάρος της Τουρκίας.

Αυτή την στιγμή, η Άγκυρα επιχειρεί να εφαρμόσει μια διπλή τακτική, με εμφανή στόχο να βαθύνει το χάσμα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες: αυτές που έχουν εκφραστεί υπέρ μιας ήπιας συμπεριφοράς χωρίς βαριές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, προκειμένου να εξακολουθήσουν τις προνομιακές διμερείς οικονομικές σχέσεις τους (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ουγγαρία κλπ.) και σ' αυτές που επιμένουν στην αυστηρή αντιμετώπιση της Τουρκίας, (όπως η Γαλλία, Αυστρία, Ολλανδία, Ελλάδα, Κύπρος κλπ.).

Η Τουρκία προωθεί τη θέση της, σύμφωνα με την οποία είναι άλλο πράγμα οι ευρωτουρκικές σχέσεις και άλλο πράγμα οι ελληνοτουρκικές, δηλαδή, οι διαφορές ανάμεσα σε δυο γειτονικές χώρες.

Δηλώνει προς όλους, ότι δεν πρόκειται να κάνει πίσω στην εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων της και των συμφερόντων των Τουρκοκυπρίων (μια αξιοθρήνητη δικαιολογία για να καλύψει τις μόνιμες προκλητικές και επιθετικές πράξεις της σε βάρος δυο κρατών μελών της ΕΕ, Ελλάδα και Κύπρο). Και ταυτόχρονα απαντά στην ελληνική θέση έναρξης διαλόγου για το θέμα της ΑΟΖ, με την τουρκική φόρμουλα, που περιλαμβάνει το σύνολο των διεκδικήσεών της, συν μια καινούργια:

Καθορισμός χωρικών υδάτων στην Αν. Μεσόγειο, υφαλοκρηπίδα, αποστρατιωτικοποίηση νήσων, νομικό καθεστώς γεωγραφικών σχηματισμών, εύρος εθνικού εναερίου χώρου, καθορισμός περιοχής θαλάσσιας έρευνας και διάσωσης.

Η «καινούργια» προϋπόθεση που θέτει η Άγκυρα για το διάλογο, είναι «ο καθορισμός χωρικών υδάτων στην Αν. Μεσόγειο». Την τουρκική αυτή απαίτηση πρωτοεμφάνισε η Τουρκία πέρυσι τον Αύγουστο στο Βερολίνο, στην πρώτη διερευνητική επαφή της Ελένης Σουρανή με τον Ιμπραήμ Καλίν. Αυτή η νέα τουρκική προϋπόθεση έχει προκληθεί από την στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση επισήμως (Οκτώβριος 2019 στη Βουλή), δήλωσε ότι η περιοχή Ρόδου- Καστελόριζου δεν ανήκει στο Αιγαίο. Επομένως ανήκει στην Αν. Μεσόγειο. Και επειδή η Τουρκία στην Αν. Μεσόγειο έχει επισήμως ορίσει χωρικά ύδατα στα 12νμ (και όχι στα 6νμ όπως έχει στο Αιγαίο) εγείρεται θέμα καθορισμού χωρικών υδάτων στην Αν. Μεσόγειο, με προέκταση, την επικίνδυνη αναδιάρθρωση στην περιοχή του FIR Αθηνών/Κων-λης.

Είναι ευνόητο ότι η ελληνική κυβέρνηση, μετά το φιάσκο του Βερολίνου πέρυσι το καλοκαίρι και τις συνεχείς «επιθέσεις» έκτοτε του Όρους Ρεις εναντίον ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί τώρα να επιμείνει στην προοπτική άμεσης έναρξης ελληνοτουρκικού διαλόγου.

Οφείλει, όμως, να επιμείνει μέχρι τέλους στο Συμβούλιο Κορυφής στην απαίτηση να αποσύρει η Τουρκία όλες τις προκλητικές ενέργειές της σε κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου.

Όπως οφείλει από τώρα να ξεκαθαρίσει ότι όχι μόνον υποστηρίζει ευρωπαϊκές οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Άγκυρας αν αυτή δεν συμμορφωθεί, αλλά και ποιες μπορεί να είναι αυτές. Και βεβαίως, να μην συναινέσει σε «αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ - Τουρκίας», όπως θα επιθυμούσε η Γερμανία, αλλά στις στοχευμένες αυξήσεις δασμών σε συγκεκριμένα τουρκικά προϊόντα στην ΕΕ.

Η εικόνα ακόμα είναι ασαφής, παρά την εκτεταμένη προειδοποιητική πρόσφατη δήλωση του Ν. Δένδια προς την Τουρκία, για «να ακούσουν» οι Βρυξέλλες.