Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η ρύπανση των θαλασσών παγκοσμίως είναι πια ένα πραγματικό γεγονός. Σε πολλές των περιπτώσεων, η κατάσταση αυτή δεν έχει επιστροφή. Άλλοτε, με πρωτοβουλίες των ίδιων των κρατών επιδιώκεται η αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, χωρίς, όμως, σημαντικό αποτέλεσμα. Στην Ευρώπη, η ανησυχία για την υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι πολύ μεγάλη. Οι δε προειδοποιήσεις για το ζοφερό εγγύς μέλλον πληθαίνουν από την μια μέρα στην άλλη.

Στο πλαίσιο των προσπαθειών για την διάσωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος κυρίως από τα πλαστικά και τις χημικές ουσίες, εγκρίθηκε πριν λίγες ημέρες από την Κομισιόν έκθεση σχετικά με την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ).

Πλαστικά Θόρυβος - Ρύπανση

Η εν λόγω έκθεση αποκαλύπτει ότι, ενώ το πλαίσιο της ΕΕ για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και φιλόδοξα σε παγκόσμιο επίπεδο, εξακολουθούν να υπάρχουν επίμονες προκλήσεις, όπως τα πλεονάζοντα θρεπτικά συστατικά, ο υποθαλάσσιος θόρυβος, τα πλαστικά απορρίμματα και άλλα είδη ρύπανσης, καθώς και η μη βιώσιμη αλιεία. Το μήνυμα αυτό ενισχύεται περαιτέρω στην έκθεση «Marine Messages II (Μηνύματα για το θαλάσσιο περιβάλλον II)» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), που επίσης δημοσιεύτηκε στις 25/6.

Η έκθεση «Marine Messages II», στην οποία βασίζεται η επανεξέταση της Κομισιόν, δείχνει ότι η ιστορική και, σε ορισμένες περιπτώσεις, η τρέχουσα χρήση των θαλασσών, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και έχει ως αποτέλεσμα από τις αλλαγές στη σύνθεση των θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων έως τις αλλαγές στη συνολική φυσική και χημική σύνθεση των θαλασσών.

Η οδηγία - πλαίσιο

Στόχος της φιλόδοξης οδηγίας - πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η αποτελεσματικότερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η οδηγία - πλαίσιο  εγκρίθηκε στις 17 Ιουνίου 2008.

Η Επιτροπή εκπόνησε επίσης, ένα σύνολο λεπτομερών κριτηρίων και μεθοδολογικών προτύπων, για να βοηθήσει τα κράτη - μέλη να εφαρμόσουν την οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική. Οι αναθεωρήσεις αυτές έλαβαν χώρα το 2017, με αποτέλεσμα τη νέα απόφαση της Κομισιόν για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση.

Το παράρτημα III της οδηγίας τροποποιήθηκε επίσης το 2017 για την καλύτερη σύνδεση των συστατικών του οικοσυστήματος, των ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον με τις 11 περιγραφές της MSFD και με τη νέα απόφαση για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση.

Ανάκαμψη & επιδείνωση

Το ποιοτικό καθεστώς των θαλασσών της Ευρώπης παρουσιάζει ανάμικτη εικόνα. Για παράδειγμα, ορισμένα είδη παρουσιάζουν σημάδια ανάκαμψης (π.χ. αετοί με λευκή ουρά στη Βαλτική), ενώ άλλα παρουσιάζουν απότομη επιδείνωση (40% των ελασμοβράγχιων στη Μεσόγειο). Ενώ η αλιευτική προσπάθεια έχει μειωθεί στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, περίπου το 79% του παράκτιου βυθού της Ευρώπης και το 43% της θαλάσσιας έκτασης έχει διαταραχθεί  σημαντικά, κυρίως λόγω της αλιείας με ανεμότρατες.

Το 46% των παράκτιων υδάτων της Ευρώπης εξακολουθεί να υπόκειται σε έντονο ευτροφισμό. Ενώ οι κανόνες της ΕΕ που ρυθμίζουν τις χημικές ουσίες έχουν οδηγήσει σε μείωση των προσμίξεων, εντούτοις διαπιστώνεται αυξημένη συσσώρευση πλαστικών και πλαστικών χημικών καταλοίπων στα περισσότερα από τα θαλάσσια είδη.