Τι αλλάζει στην Ευρώπη

Του Γιώργου Μαρκατάτου

Τώρα λοιπόν, τα πράγματα αλλάζουν! Τα πράσινα ευρωομόλογα αποτελούν παρόν και θα στιγματίσουν το μέλλον εκείνων που θα καταφέρουν να επωφεληθούν. Διότι για να δούμε καθαρά ποιος θα επωφεληθεί με το ταξίδι που ξεκίνησε με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα για την επίτευξη  ουδέτερου κλίματος στον κόσμο έως το 2050.

Η διαδικασία και οι επιπτώσεις αφορούν το σύνολο της οικονομίας και επηρεάζουν την κοινωνία σε εξαιρετικό βαθμό. Και θα απαιτηθεί συνεχής και ανοιχτός διάλογος με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών, ακαδημαϊκών, επενδυτών και υπαλλήλων, για ένα σοβαρό φάσμα θεμάτων.

Ας δούμε μόνο τρεις σοβαρές οικογένειες ερωτήσεων που ανακύπτουν:

1)  Ποιες ρυθμιστικές αλλαγές απαιτούνται για την απο-ανθρακοποίηση της οικονομίας; Και στην περίπτωσή μας τι θα γίνει με την κατρακύλα που έχει πάρει η χώρα μας με τα μνημόνια και τώρα με την πανδημία; Θα εφαρμόσει η κυβέρνηση την εξαγγελία να κλείσουν τα λιγνιτωρυχεία;

2)  Ποιες τεχνολογίες πρέπει να δοθούν σε προτεραιότητα και πώς διασφαλίζουμε αποτελεσματικές επενδύσεις σε αυτούς τους τομείς; Και στην περίπτωσή μας, τι θα γίνει με τις τεχνολογίες που εφαρμόζονται στον αγροτικό τομέα που έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα, ώστε να χρηματοδοτήσουμε σοβαρές επενδύσεις στη γεωργία και την αλιεία;

3)  Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε καθαρές, δίκαιες και ηθικές αλυσίδες εφοδιασμού; Μπορεί η ΕΕ να εξάγει την Πράσινη Συμφωνία μέσω του εμπορίου; Και στην περίπτωσή μας, μπορεί η  Κομισιόν να εισηγηθεί και να εφαρμόσει πολιτικές που θα προφυλάξουν τον υγιή ανταγωνισμό, ώστε να μπορούμε να εξάγουμε χωρίς να ανταγωνιζόμαστε αθέμιτες συμπεριφορές;

Σε αυτά και σε άλλα πολλά ερωτήματα έρχεται η ΕΚΤ και με ανακοίνωσή της στις 25 Ιανουαρίου 2021 δημιουργεί ένα κέντρο αλλαγής του κλίματος.

Το κέντρο αυτό προβλέπεται να λειτουργήσει από τις αρχές του 2021, για την ενίσχυση και τη συγκέντρωση των εργασιών της ΕΚΤ για το κλίμα. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κ. Λαγκάρντ θεωρεί ότι το κέντρο αυτό θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο που αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη σημασία της κλιματικής αλλαγής για την οικονομία και την πολιτική της ΕΚΤ.

Δεδομένου ότι μιλάμε για την κεντρική τράπεζα, εκείνο που ενδιαφέρει είναι να δει πού πατά, για να αποφασίζει τι σημαίνει αλλαγή του κλίματος και βιώσιμη χρηματοδότηση.

Συνετό βήμα της προέδρου. Και φυσικά πάει και παραπέρα, και μάλιστα την ίδια ημέρα: Έτσι με νεώτερο δελτίο τύπου την ίδια ημέρα, η ΕΚΤ ανακοινώνει ότι θα επενδύσει στο αμοιβαίο κεφάλαιο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ). Σημειώνουμε ότι το ταμείο της ΤΔΔ επενδύει σε έργα παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακής απόδοσης. Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι «Με αυτήν την επένδυση, η ΕΚΤ συμβάλλει, στο πλαίσιο της εντολής της, σε παγκόσμιες προσπάθειες για την προώθηση περιβαλλοντικών στόχων - συμπεριλαμβανομένων των στόχων της ΕΕ για το κλίμα - και για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το ταμείο πράσινων ομολόγων BIS επενδύει σε παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, ενεργειακή απόδοση και άλλα φιλικά προς το περιβάλλον έργα».

Πάντως, οι περιβαλλοντικές επενδύσεις συμπληρώνουν τις άμεσες αγορές πράσινων ομολόγων που διαθέτει ήδη η ΕΚΤ σε ποσοστό 3,5% του χαρτοφυλακίου ιδίων κεφαλαίων, με συνολική αγοραία αξία 20,8 δισ. Ευρώ, που αναμένεται πλέον να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.

Στο σημείωμά μας αυτό, αναφερθήκαμε προηγουμένως στον υγιή ανταγωνισμό για τις μεταφορές που πραγματοποιούνται από τις αλυσίδες τροφίμων και είναι καλό να τονίσουμε επιπροσθέτως, τη βιώσιμη και έξυπνη στρατηγική κινητικότητας, όπως αναλύει ειδική μελέτη της δεξαμενής σκέψης του Ευρωκοινοβουλίου, μόλις την περασμένη εβδομάδα. Και τονίζουμε το σημείο αυτό, γιατί ίσως να είναι το σημείο που έχει το σοβαρό μειονέκτημα της πανδημίας κορωνοϊού. Πρόκειται για τον αντίκτυπο των περιορισμών κινητικότητας στην ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών και υπηρεσιών και, ταυτόχρονα, επιβεβαίωσε τον ουσιαστικό ρόλο των μεταφορών στη διασφάλιση της λειτουργίας ζωτικών αλυσίδων εφοδιασμού. Γιατί είναι γνωστό ότι οι μεταφορές δημιουργούν σημαντικό κόστος για την κοινωνία, όσον αφορά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, τα ατυχήματα, τη συμφόρηση και την απώλεια της βιοποικιλότητας.

Στη μελέτη της δεξαμενής σκέψης του Κοινοβουλίου αναφέρεται ότι «Για να επιτευχθεί η ουδετερότητα του κλίματος, ο τομέας των μεταφορών της ΕΕ πρέπει να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 90%».

Η εξέλιξη στο θέμα πρέπει να θέσει σε εγρήγορση την κυβέρνηση της χώρας, για να μη χαθούν απαραίτητοι πόροι από τα ταμεία των ευρωθεσμών στους οποίους έχουμε επικολλήσει όλες τις προσπάθειές μας. Μήπως και μειώσουμε τελικά το 200% του ΑΕΠ της χώρας που είναι το δημόσιο χρέος μας!