Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Έχουμε πλέον φτάσει στην κόψη του ξυραφιού σχετικά με τα μέτρα κατά του κορωνοϊού και όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα μέτρα που περιλαμβάνουν συνήθως παρατεταμένο lockdown έχουν αποδυναμώσει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνία και την οικονομία, ενώ κάθε φορά μετά το τέλος κάποιων περιορισμών, ακολουθεί μία επίπλαστη συνήθως αίσθηση ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα, ενώ αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα είναι πως η αλλαγή προς το καλύτερο θα διαρκέσει πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Πολύς ο λόγος βέβαια, για τα μέτρα που έχουν λάβει οι κυβερνήσεις, ακόμη περισσότερη κουβέντα για την συνωμοσιολογία, αλλά κατ' επέκταση και για την όποια αντίθετη άποψη, κάτι που μπερδεύει ουσιαστικά τους πάντες για το ποιος και το γιατί.

Συνωμοσιολόγοι δεν είναι, για παράδειγμα, και οι οπαδοί του Ντοναλντ Τράμπ, όπως και πολλοί ακροδεξιοί ή νεοναζί στην Ευρώπη; Από την άλλη πλευρά όμως, ο κίνδυνος για την περιστολή των ατομικών ελευθεριών είναι μεγάλος, αφού μετά το πείραμα του ενός χρόνου θα μπορεί υποθετικά η κάθε κυβέρνηση να επιβάλλει με τον κάθε είδους αποκλεισμό και απαγόρευση στην ελεύθερη έκφραση. Ο αντίλογος σε αυτό είναι, όμως, ότι δεν μπορεί να γίνει αυτό, για τον απλούστατο λόγο ότι υπάρχουν κοινωνικές αντιστάσεις που δεν θα το επιτρέψουν.

Άλλο με λίγα λόγια είναι να κλείνεσαι στο σπίτι για να προφυλάξεις την υγεία σου και άλλο όταν σου απαγορεύουν να διαδηλώσεις. Και η κουβέντα μπορεί να πάει εις μάκρος.

Αυτό, όμως, που ενδιαφέρει, είναι πώς αντιμετωπίζουν οι πολίτες τους περιορισμούς και τα συνεχή lockdown, εν προκειμένω για την ανάσχεση της πανδημίας.

Γερμανία: Οι Πράσινοι υπέρ παράτασης lockdown η Ακροδεξιά όχι

Από το παράδειγμα της Γερμανίας, μπορούμε να βγάλουμε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα. Το πώς δηλαδή αντιμετωπίζουν οι πολίτες εκεί τα περιοριστικά μέτρα.

Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Κοινής Γνώμης «YouGov» για λογαριασμό του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (DPA), 37% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της συνέχισης των μέχρι τώρα περιορισμών για χρονικό διάστημα και πέραν της 14ης Φεβρουαρίου που λήγει η διορία του lockdown, ενώ 13% είναι υπέρ και της σκλήρυνσής τους. Με λίγα λόγια, ένας στους δύο Γερμανούς πολίτες είναι υπέρ της παράτασης των περιοριστικών μέτρων.

Στον αντίποδα, 30% των ερωτηθέντων τάσσονται υπέρ της χαλάρωσης και 13% υπέρ της απόλυτης επιστροφής στην κανονικότητα. Ποσοστό 7% δεν δίνει καμία απάντηση.

Η αποδοχή των μέτρων εντούτοις που έχουν ληφθεί μειώνεται με τον καιρό. Έτσι, ενώ στις αρχές Ιανουαρίου πριν την τελευταία παράταση του lockdown στην χώρα σχεδόν δύο τρίτα των ερωτηθέντων (65%) ήταν υπέρ της διατήρησης και της σκλήρυνσης των μέτρων, τώρα με την εν λόγω δημοσκόπηση παρατηρείται μείωση αποδοχής της τάξεως του 15%.

Τέλος, αξιοσημείωτη είναι η πολιτική συμπεριφορά των ερωτηθέντων αναφορικά με τους περιορισμούς. Οι ψηφοφόροι των Πρασίνων (Die Grnen) είναι στην πλειοψηφία τους υπέρ της διατήρησης ή της σκλήρυνσης των μέτρων με ποσοστό 65%. Ακολουθούν οι ψηφοφόροι των σοσιαλδημοκρατών με 57% (SPD) και οι Χριστιανοδημοκράτες με 56%. Το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) ακολουθεί με 49%, ενώ οι ψηφοφόροι του ακροδεξιού εθνικιστικού AfD τελευταίοι με μόλις 33%.

Τι συνάγουμε από αυτό; Ότι αυτοί που θέλουν περισσότερο, και συγκεκριμένα σε ποσοστό μεγαλύτερο του 65%, την χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων πρόσκεινται μάλλον στην ακροδεξιά, που σε πολλές χώρες του κόσμου λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία και περίπου ταυτίζονται με την συνωμοσιολογία.

Βέβαια, όπως είπα και στην αρχή του άρθρου, άλλο είναι να υποπτεύεται κανείς την ολοένα και μεγαλύτερη καταστολή ή περιστολή των ατομικών ελευθεριών με αφορμή την πανδημία και άλλο να μιλά για ανυπαρξία του ιού ή να ενστερνίζεται επιχειρηματολογίες εκπορευόμενες από την νεο-ακροδεξιά ή παραθρησκευτικές δοξασίες περί του τέλους του κόσμου ή ακόμη και την αφοσίωση των θρησκευόμενων περί μη παρουσίας του ιού στους ιερούς ναούς και χώρους.

Δεν μπορεί λοιπόν, τώρα που έχουμε φτάσει στην κόψη του ξυραφιού από πλευράς διασποράς του ιού αλλά και των ολοένα και μεγαλύτερων περιοριστικών μέτρων, να μην μπορούμε να δούμε ποιος είναι ο επικίνδυνος στην όλη ιστορία και ποιος είναι αυτός που απλά συνεχίζει να αγωνίζεται κατά του όποιου ολοκληρωτισμού στο όνομα της καταπολέμησης μίας έντονα μεταδοτικής ασθένειας.

Καταλήγοντας, απλά εκφράζω την πεποίθησή μου πως οι λαοί και όχι μόνο της Ευρώπης θα βγουν αλώβητοι από όλη αυτή την επίπονη διαδικασία, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν θα πέσουν στην παγίδα ούτε του επίσημου κράτους, ούτε, όμως και στην προπαγάνδα της ακροδεξιάς που κερδίζει έδαφος όχι μόνο από την διασπορά των όποιων «αντισυστημικών» θεωριών, αλλά και από την αφέλεια ενός τμήματος των πολιτών που πιστεύουν σε δοξασίες και μύθους.

Επειδή ακριβώς βρισκόμαστε στην κόψη του ξυραφιού από πλευράς ατομικών ελευθεριών, δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να συνταυτιζόμαστε με αυτούς που υποκινούν θεωρίες που σε καμία περίπτωση δεν απειλούν το σύστημα που υπηρετούν με τόση αφοσίωση.