Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Θυμάστε το «Πυρηνική ενέργεια; Όχι ευχαριστώ!» των δεκαετιών 70 και 80; Ξεχνάτε τις ογκώδεις διαδηλώσεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες κατά της πυρηνικής ενέργειας; Το θέμα επανέρχεται στην επικαιρότητα γιατί ο καιρός έχει γυρίσματα.

Η πυρηνική ενέργεια λοιπόν, ζει και βασιλεύει, παρά το γεγονός ότι τα πυρηνικά εργοστάσια αμφισβητήθηκαν τις προηγούμενες κυρίως δεκαετίες ως άκρως επικίνδυνα για τον πλανήτη μετά από αλλεπάλληλα σοβαρά ατυχήματα, αλλά και ιδιαιτέρως επισφαλή σε ακραία καιρικά φαινόμενα.

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από την καταστροφή του αντιδραστήρα λόγω της τήξης του πυρήνα στο πυρηνικό εργοστάσιο της Fukushima και όλα αυτά που ακολούθησαν σε ότι αφορά την ασφάλεια και υγεία του πληθυσμού, και η χώρα εμμένει στην κατασκευή νέων αντιδραστήρων.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία του World Nuclear Association, σχεδιάζεται η κατασκευή 53 πυρηνικών αντιδραστήρων, οι 33 από αυτούς στην Ασία και 13 στην Ευρώπη, ενώ 93 βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού. 

Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι αμέσως μετά το ατύχημα στην Fukushima, η Γερμανία έπαψε την λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων και στα τέλη του 2022 βγαίνει εκτός λειτουργίας και ο τελευταίος πυρηνικός αντιδραστήρας στην χώρα μετά την πυρηνική καταστροφή στην Ιαπωνία.

Για να φτάσει, όμως, εδώ η Γερμανία, προηγήθηκαν αγώνες δεκαετιών από οικολογικές οργανώσεις, οργανώσεις πολιτών, ακροαριστερούς, αυτόνομους και λοιπούς που ασκούσαν ανηλεώς πίεση στις εκάστοτε κυβερνήσεις της χώρας.

Τι γίνεται, όμως, με τις άλλες χώρες; Πώς αντιμετωπίζουν την όλη κατάσταση και σε ποια προγραμματικά σχέδια προβαίνουν; Είναι η πολιτική της πυρηνικής ενέργειας ενταγμένη στον γενικότερο σχεδιασμό τους;

Ας δούμε τα ακόλουθα με προσοχή:

Σύμφωνα με τα ίδια τα στοιχεία  της World Nuclear Association (Έκθεση για τα πυρηνικά καύσιμα - Παγκόσμια σενάρια ζήτησης και διαθεσιμότητας προσφοράς 2019-2040), «στη Γαλλία, η ενεργειακή πολιτική της χώρας έχει τροποποιηθεί, καθυστερώντας την προγραμματισμένη μείωση της πυρηνικής ενέργειας στο μερίδιο του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας και επιτρέποντας τη λειτουργική παράταση της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων αντιδραστήρων πέραν των 40 ετών.

Στις ΗΠΑ, τα κρατικά νομοθετικά σώματα αρχίζουν να εγκρίνουν μέτρα που στηρίζουν τη συνέχιση της λειτουργίας των αντιδραστήρων, αναγνωρίζοντας τον πολύτιμο ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην παροχή ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών.

Ταυτόχρονα, έχει ξεκινήσει η διαδικασία χορήγησης δεύτερης επέκτασης άδειας λειτουργίας για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες των ΗΠΑ, επιτρέποντας στους αντιδραστήρες αυτούς να λειτουργούν για 80 χρόνια.

Τόσο η Κίνα, όσο και η Ινδία, διαθέτουν εκτεταμένα προγράμματα πυρηνικής επέκτασης και οι προοπτικές για νέους αντιδραστήρες σε πολλές χώρες έχουν βελτιωθεί, με αρκετές νεοεισερχόμενες χώρες όπως η Τουρκία, το Μπαγκλαντές και η Αίγυπτος να ξεκινούν κατασκευαστικά έργα και αρκετές ακόμη, συμπεριλαμβανομένου του Ουζμπεκιστάν, του Καζακστάν και της Πολωνίας, επιδεικνύοντας σαφές ενδιαφέρον για την ανάπτυξη πυρηνικών προγραμμάτων».

Και τα στοιχεία καταλήγουν περίπου στο εξής:

«Τα ανώτατα σενάρια και τα σενάρια αναφοράς δείχνουν ότι οι παγκόσμιες δυνατότητες πυρηνικής ενέργειας αυξάνονται κατά την περίοδο έως το 2040 με ταχύτερο ρυθμό από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από το 1990, κυρίως λόγω των εκτεταμένων προγραμμάτων κατασκευής αντιδραστήρων στην Κίνα, την Ινδία και άλλες χώρες της Ασίας.

Ενώ η προβλεπόμενη ανάπτυξη του σεναρίου αναφοράς είναι μέτρια, με την παραγωγική ικανότητα να αυξάνεται σε 569 GWe έως το 2040, στο ανώτερο σενάριο το σημερινό επίπεδο πυρηνικής ικανότητας αναμένεται να διπλασιαστεί σχεδόν σε 776 GWe.

Για το χαμηλότερο σενάριο, η πυρηνική ικανότητα διατηρεί ουσιαστικά το τρέχον επίπεδό της κατά την περίοδο πρόβλεψης στα 402 GWe».

Για δε το ουράνιο λέγονται τα εξής:

«Η αγορά ουρανίου χαρακτηρίζεται από υπερπροσφορά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση των επιπέδων παραγωγής ουρανίου στα υφιστάμενα ορυχεία και σε απότομη μείωση των επενδύσεων στην ανάπτυξη νέων και υφιστάμενων ορυχείων.

Τα τρία σενάρια προμήθειας ουρανίου δείχνουν ότι η δυναμικότητα όλων των επί του παρόντος γνωστών μεταλλευτικών έργων (τρέχοντα και αδρανή ορυχεία, υπό ανάπτυξη, προγραμματισμένα ή μελλοντικά) θα πρέπει να διπλασιαστεί τουλάχιστον έως το τέλος της περιόδου πρόβλεψης και η ανάγκη για νέα προμήθεια πρωτογενούς ουρανίου καθίσταται ακόμη πιο πιεστική, καθώς ορισμένα παλαιότερα ορυχεία προβλέπεται να εξαντληθούν κατά τη δεύτερη δεκαετία».

Τι λένε με λίγα λόγια οι προβλέψεις της World Nuclear Association; Ότι αντί να μειώνεται η πυρηνική ενέργεια λόγω της προφανέστατης επισφάλειας, εντούτοις πολλά κράτη μπαίνουν και ποντάρουν ως νέοι παίκτες στην πυρηνική ρώσικη ρουλέτα.

Αυτό από μόνο του συνιστά τεράστιο κίνδυνο για το περιβάλλον και τους πολίτες, που μάλλον δεν έχουν αντιληφθεί την σοβαρότητα της κατάστασης.

Η πυρηνική ενέργεια λοιπόν ζει και βασιλεύει, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την διεθνή ασφάλεια αλλά και το αποτελείωμα ενός ήδη σοβαρότατα επιβαρυμένου περιβάλλοντος. 

Απομένει να δούμε ποια θα είναι τα πλάνα όλων αυτών των κρατών για την συνέχεια, που όχι μόνο δεν διδάσκονται από το σκοτεινό παρελθόν αυτής της φθηνής τάχα ενέργειας που θέτει σε κίνδυνο χιλιάδες ζωές, αλλά προχωρούν κατά τα φαινόμενα σε επενδύσεις άμεσα εξαρτώμενες από την πυρηνική ενέργεια.

Κι ας βίωσε η Ευρώπη τις ολέθριες συνέπειες του Τσερνόμπιλ ή όλων των άλλων γνωστών ή άγνωστων «ατυχημάτων» σε Μ. Βρετανία, Ρωσία, Βουλγαρία και αλλού.

Κι ας δόθηκαν τόσοι αγώνες από την δεκαετία του ΄60 και μετά από οργανωμένα κινήματα και συλλογικότητες.

Κι ας έλαβαν χώρα μεγάλες συγκρούσεις εντός πολλών χωρών που διεθνοποίησαν το πρόβλημα. Φαίνεται πως ο πολιτικός σχεδιασμός των παγκόσμιων εξουσιών δεν γνώριζε ούτε γνωρίζει από όλα αυτά.

Απλά πορεύεται αναλόγως της δικής τους συνισταμένης.