Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Στις 7 Απριλίου ήταν η Παγκόσμια ημέρα Υγείας. Αυτή τη φορά η ημέρα - ορόσημο για την ψυχωσωματική Υγεία συνοδεύεται από μία παρατεταμένη πανδημία που στην κυριολεξία έχει σαρώσει τον πλανήτη.

Είναι, όμως, ο Covid το μόνο σοβαρό πρόβλημα υγείας ή στην σκιά του άλλες σοβαρές ασθένειες επιδεινώνονται και αλλάζουν καθημερινά την εικόνα στα νοσοκομεία και τις κλινικές;

Αυτό που συμβαίνει, είναι ότι με τον κορωνοϊό όλο αυτό το χρονικό διάστημα ξεχάστηκαν οι άλλες ασθένειες, ενώ σε αντίθεση οι ασθενείς πολλαπλασιάζονται.

Τι γίνεται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ας δούμε τα στατιστικά στοιχεία για μία από τις πιο σοβαρές ασθένειες, τον καρκίνο.

Σύμφωνα με τα ως τώρα διαθέσιμα στοιχεία, το 2020, 2,7 εκατομμύρια άτομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαγνώστηκαν με καρκίνο, ενώ άλλα 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του, μεταξύ αυτών και πάνω από 2.000 νέοι.

Η Κομισιόν επισημαίνει ότι αν δεν ληφθεί τώρα αποφασιστική δράση, τα κρούσματα καρκίνου αναμένεται να αυξηθούν κατά 24% έως το 2035, καθιστώντας τον την κύρια αιτία θανάτου στην ΕΕ.

Επισημαίνεται ότι πάνω από το 40% των κρουσμάτων καρκίνου μπορεί να προληφθεί και πως αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης μπορούν να αποτρέψουν τη νόσο, να σώσουν ζωές και να ανακουφίσουν τον πόνο.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου πρόκειται για τον λόγο αυτό να λάβει χρηματοδότηση ύψους 4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,25 δισ. ευρώ από το μελλοντικό πρόγραμμα EU4Health.

Οι στρατηγικές για την σχεδίαση ενός ασφαλούς υγειονομικού μέλλοντος, με λίγα λόγια οι στόχοι που πρέπει να επιδιωχθούν σύμφωνα με την Κομισιόν για την Υγεία, όχι μόνο σε ότι αφορά την καταπολέμηση του καρκίνου αλλά και άλλων σοβαρών ασθενειών, σχετίζονται με μία συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων σχετικά με την Υγεία.

Από κοινού λοιπόν, η ΕΕ μπορεί να εργαστεί για:

-μια γενιά χωρίς καπνό: να διασφαλίσει ότι έως το 2040 θα καπνίζει κάτω από το 5% του πληθυσμού

-τη μείωση της επιβλαβούς κατανάλωσης οινοπνευματωδών σύμφωνα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (σχετική μείωση κατά τουλάχιστον 10% της επιβλαβούς χρήσης οινοπνευματωδών έως το 2025) και μείωση της έκθεσης των νέων στην εμπορία οινοπνευματωδών

-τη μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης μέσω της ευθυγράμμισης των προτύπων ποιότητας του αέρα της ΕΕ με τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και τη μείωση της έκθεσης σε καρκινογόνες ουσίες και ακτινοβολία

-τη βελτίωση των γνώσεων και της παιδείας σε θέματα υγείας για την προώθηση πιο υγιεινών τρόπων ζωής.

Αυτοί οι στόχοι είναι άραγε, εφικτοί; Με την πρώτη ματιά δείχνουν δύσκολοι. Πάραυτα επειδή έχουν ήδη καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την επιτυχή τους έκβαση.

Με την ευκαιρία λοιπόν, της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας, ας αναφέρουμε και κάποια άλλα στοιχεία της Κομισιόν που αφοράν την πρόληψη και τον προσυμπτωματικό έλεγχο για την αποτελεσματική καταπολέμηση του καρκίνου.

Σύμφωνα με αυτά, η έγκαιρη ανίχνευση μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου μπορεί να συμβάλει στη διάσωση ζωών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες μεταξύ των κρατών - μελών όσον αφορά στην πρόσβαση.

Ο αριθμός των ευάλωτων ατόμων που υποβάλλονται σε εξετάσεις ποικίλλει μεταξύ των κρατών - μελών. Κυμαίνεται από 6% έως 90% για τον καρκίνο του μαστού και 25% έως 80% για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Υπάρχει πρόληψη και σε πολλές των περιπτώσεων σε ικανοποιητικό βαθμό.

Εκτιμάται επίσης, ότι υπάρχουν πάνω από 12 εκατομμύρια επιζώντες από καρκίνο στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων περίπου 300.000 επιζώντων από παιδικό καρκίνο, χάρη στην πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά στην έγκαιρη ανίχνευση, τις αποτελεσματικές θεραπείες και την υποστηρικτική φροντίδα.

Αυτό αποτελεί μεν λόγο αισιοδοξίας, αλλά επισημαίνεται ότι πρέπει επίσης να υπάρχει και η κατάλληλη περίθαλψη παρακολούθησης, πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και ισότιμη πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλισης.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν παρουσίασε στις αρχές του Φλεβάρη το σχέδιο δράσης SAMIRA, το στρατηγικό θεματολόγιο για τις ιατρικές εφαρμογές της ιοντίζουσας ακτινοβολίας.

Το σχέδιο θα βελτιώσει τον συντονισμό της ΕΕ, και ταυτόχρονα θα διασφαλίσει ότι οι ραδιολογικές και πυρηνικές τεχνολογίες εξακολουθούν να ωφελούν την υγεία των πολιτών της ΕΕ και να συμβάλλουν στην καταπολέμηση του καρκίνου και άλλων ασθενειών.

Το εν λόγω σχέδιο δράσης αποτελεί την πρώτη συνέχεια του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου, το οποίο εγκρίθηκε από την Κομισιόν στις 3 Φεβρουαρίου.