Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Η ευκολία είναι αυτή που αλλάζει τα δεδομένα της εποχής, όταν οι άνθρωποι συντάσσονται πλέον ανοικτά με την επιτηδευμένη απόλαυση ή απλά με την παγερή ψυχαγωγία που έχει πάρει άλλη μορφή και δη για όλους εκείνους που έχασαν και χάνουν τα χρόνια τους με παντός είδους ασυναρτησίες, αλλά και στείρες απολυτότητες για έναν κόσμο που γίνεται αντιληπτός μόνο μέσα από γυάλινους καθρέπτες.

Οι εικόνες είναι περιορισμένες και πάνω απ' όλα προκαθορισμένες, τα δε στερεότυπα δεν χρήζουν καμίας αμφισβήτησης γιατί αυτά είναι που εξακολουθούν να διαμορφώνουν το πνεύμα της κοινωνίας. Μιλάμε για πολλά και ποικίλα στερεότυπα, παρά το γεγονός ότι οι νοοτροπίες έχουν αλλάξει, βασιζόμενες, όμως, στις αξίες της μόδας και της διαφήμισης. Θέλω να πω με αυτό, πως το διαφορετικό δεν γίνεται αποδεκτό λόγω ιδιαιτερότητας, αλλά αναλόγως το πώς κινείται κάθε φορά η πολιτιστική βιομηχανία.

Ευκολία λοιπόν, παντού σε όλα τα επίπεδα, χωρίς ίχνος αιδούς, αλλά πάνω απ' όλα με βασική αρχή του να μην ασχολείσαι με τις ζωές των άλλων, όχι από σεβασμό, αλλά από απόλυτη αδιαφορία. Εδώ κρύβεται και το μυστικό της ανύπαρκτης επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. Όλα γίνονται αποδεκτά, αρκεί να μην τύχουν στην οικογένεια και στο άμεσο περιβάλλον μας, αρκεί το παιδί μας να είναι «φυσιολογικό», να φέρει σε πέρας τις σχολικές δραστηριότητες και να μην παρεκκλίνει από το σύνηθες. Στην αντίθετη περίπτωση, υπάρχουν πλήθος «ειδικοί» που αναλαμβάνουν να το επαναφέρουν στο σωστό δρόμο.

Στην σημερινή εποχή δεν καταβάλλεται καμία προσπάθεια και από κανέναν να επισημάνει τα τρωτά της, να στιγματίσει την μαζική αποχαύνωση, να αναδείξει νέα μοντέλα ζωής, αλλά πάνω απ' όλα συμπεριφοράς. Λείπει αυτό που λέμε επαρκής γνώση και μόρφωση, καλλιέργεια τρόπον τινά που απαλλάσσει τις εντυπώσεις από χαλκευμένες εικόνες και αρρωστημένα κριτήρια.      

Το ψηφιδωτό του σημερινού κόσμου δεν έχει φιλοτεχνηθεί από κανέναν ευαισθητοποιημένο χαρακτήρα που απεχθάνεται τον ανταγωνισμό και την άμιλλα, που τόσο πολύ διδάσκεται στα σχολεία και μάλιστα αποκαλούμενη ως ευγενής. Τουναντίον, η μορφή του απλοποιημένου αυτού κόσμου δείχνει να έχει εναγκαλιστεί με την κάθε λογής αυθαιρεσία και αυθάδεια στο όνομα ενός ψευτονεωτερισμού και απολυτότητας που γίνεται ευανάγνωστη στα πρόσωπα αμέτρητων νάρκισσων.

Εύκολα όλα και πάνω απ' όλα προσβάσιμα και ως αποτέλεσμα ο αφανισμός της αυθεντικότητας. Είναι αυτό που λέγαμε πάντα: το καλύτερο είναι το αυθόρμητο ξεκίνημα σε κάτι, γιατί εκεί βγαίνει το συναίσθημα πριν επέμβει η πολιτιστική βιομηχανία και τα κάνει όλα το ίδιο. Σα να λέμε πως μπορείς να γίνεις το κάθε τι ανά πάσα στιγμή επειδή διαθέτεις τα μέσα και την πρόσβαση, αυτό που αποκαλούμε συχνά ως μείωση του βαθμού δυσκολίας και κατάκτηση των πάντων με ποικίλα μέσα, μη γνωρίζοντας, όμως, ότι με την μείωση του βαθμού δυσκολίας και την εύκολη πρόσβαση αφενός δεν υφίσταται πνευματική κινητικότητα και αφετέρου η επαφή με τον ψυχικό κόσμο χάνεται οριστικά.

Ο κόπος, με λίγα λόγια, είναι αυτός που μεταμορφώνει τα πράγματα και κρατά σε εγρήγορση την ψυχή και το σώμα, μαθαίνοντας τον άνθρωπο να ζει και όχι να επιβιώνει. Με την ευκολία, όμως, κακοποιείται ο μόχθος και η ζωτικότητα, η μαγεία της κατάκτησης του μυστικού, ο ίδιος ο εχθρός γίνεται αόρατος και δεν υπάρχουν πια τείχη μπροστά σου για να υπερπηδήσεις, καθώς αυτά βρίσκονται παντού και με άλλες σχηματικές μορφές.

Ας αφήσουν λοιπόν, τα περί εκσυγχρονισμού των πάντων που τάχα κάνουν την ανθρώπινη ζωή πιο εύκολη, γιατί αυτή ακριβώς η ευκολία είναι η ταφόπλακα. Τα δε στερεότυπα δεν καταργούνται με το να γίνονται μέρος της καθημερινής ρητορικής του κράτους, που στην προσπάθειά του να γίνει αρεστό προβαίνει σε προσχηματικές παραχωρήσεις, που στην πράξη δεν έχουν καμία ισχύ.

Η απλούστευση της ζωής, το να μπορεί πλέον ο καθένας να κάνει ό,τι του κατεβαίνει στους δρόμους, δεν σημαίνει απελευθέρωση παρά ασυδοσία και ψευτοπροοδευτικότητα. Αυτά είναι και ο μανδύας της γενικευμένης ευκολίας, οι απαράβατοι όροι για να μετέχει κανείς επιτυχώς στο μοδάτο επικοινωνιακό προτσές. Ευκολία και όχι προσπάθεια. Κατευθυνόμενος αυθορμητισμός και ασίγαστη ψυχοσωματική κραιπάλη, για να είναι κανείς παρών μέσα σε αυτή την κάλπικη καθημερινότητα και όχι να συμμετέχει ενεργά στην ποιοτική αναμόρφωσή της.