Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι δημοσιογράφοι διώκονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και ιδιαιτέρως αυτοί που ασκούν κριτική στις κυβερνήσεις ή αποκαλύπτουν υποθέσεις διαφθοράς και σκανδάλων. Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν είναι πολύ μεγάλος και ξεκινά από τις δικαστικές διώξεις, τις φυλακίσεις και καταλήγει μέχρι τις εξαφανίσεις και τις δολοφονίες.

Για όλες αυτές τις περιπτώσεις οι κυβερνήσεις ειδικά της Ρωσίας και της Κίνας αλλά και των αραβικών χωρών και του Ισραήλ- δεν λογοδοτούν, το ίδιο όπως και πολλές κυβερνήσεις χωρών της ΕΕ ειδικά σε ότι αφορά την ψηφιακή παρακολούθηση.

Αποτέλεσμα, η πραγματική δουλειά του δημοσιογράφου πολλές φορές να μην βγαίνει ποτέ στην επιφάνεια, είτε γιατί η εκάστοτε διεύθυνση του εντύπου που εργάζεται, αρνείται να την δημοσιεύσει, είτε διότι ο ίδιος ο δημοσιογράφος που παρακολουθείται, δέχεται απειλές ακόμη και για την ίδια του τη ζωή.

Η ψηφιακή παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του δημοσιογράφου είναι πλέον συχνό φαινόμενο και είναι η βασική πρακτική που χρησιμοποιείται με την βοήθεια της τεχνολογίας.

Ως απόρροια τούτου, είναι να ελέγχονται οι κινήσεις του, οι τηλεφωνικές του κλήσεις, οι επαφές αλλά και οι πηγές του εκάστοτε ρεπορτάζ που ετοιμάζει. Ενίοτε μάλιστα, γίνονται και οι δέουσες παρεμβάσεις στα ίδια τα Media από την πολιτική εξουσία, όταν αυτή θεωρεί ότι πλήττεται από κάποιο δημοσίευμα και τότε ο δημοσιογράφος χάνει την εργασία του και ταυτόχρονα μπαίνει στην γνωστή black list.  

Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται και στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια σε έντονο βαθμό, χωρίς να ξεχνάμε τα παλαιότερα χρόνια της Δεξιάς και του ΠΑΣΟΚ, όπου η όλη ιστορία είχε λάβει μεγάλες διαστάσεις ειδικά λόγω των μαζικών σκανδάλων που διαπράττονταν τότε.

Όμως, οι παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, όπως προείπα, συνεχίζονται σε πολλές χώρες του κόσμου. Την ίδια στιγμή πάντως, και οι φωνές για την ανάδειξη της τραγικής αυτής κατάστασης συνεχίζονται.

Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στην γερμανική εφημερίδα «Sddeutsche Zeitung», ο διευθυντής του γερμανικού τμήματος των «Δημοσιογράφων χωρίς σύνορα», μίλησε για τα πολύ μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι. Ο Christian Mihr αναφέρεται, ανάμεσα στα άλλα, και για τις «επιθέσεις παρακολούθησης» που δέχονται οι δημοσιογράφοι εξηγώντας παράλληλα για ποιο λόγο η οργάνωση θέλει να φέρει στην γερμανική δικαιοσύνη την υπόθεση της δολοφονίας του δημοσιογράφου Jamal Khashoggi.

Σε ότι αφορά λοιπόν, την υπόθεση Khashoggi, διατυπώνεται η άποψη ότι στην Γερμανία ισχύει ότι μπορεί κάποιος σύμφωνα με το παγκόσμιο νομικό δικαίωμα να φέρει ενώπιον της δικαιοσύνης υποθέσεις που αφορούν έγκλημα διεθνούς σημασίας που διαπράττεται στο εξωτερικό και που δεν σχετίζεται με την Γερμανία.

Το έγκλημα που διαπράχθηκε στην Τουρκία και με το οποίο συνδέθηκε η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα, οι οποίοι και κατέθεσαν την σχετική αγωγή, που σχετίζεται και με την φυλάκιση 34 δημοσιογράφων στην Σαουδική Αραβία, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια διαλεύκανσής του, με δεδομένο ότι η τουρκική δικαιοσύνη, κατά την οργάνωση, σύμφωνα και με άλλες δικαστικές διαδικασίες, φαίνεται πως δεν λειτουργεί αμερόληπτα.

Η οργάνωση επισημαίνει ότι η ψηφιακή παρακολούθηση τόσο των δημοσιογράφων, όσο και πολλών άλλων ανθρώπων είναι ένα από τα πιο υποτιμημένα φαινόμενα για τον λόγο ότι είναι αθέατες υποθέσεις και δεν μπορούν εύκολα να εξιχνιαστούν. 

Πολλοί δημοσιογράφοι που ερεύνησαν σημαντικές υποθέσεις βρέθηκαν ενίοτε σε πολύ δύσκολη θέση και έχει διαπιστωθεί ότι έρευνες των μισών από αυτούς παρακολουθήθηκαν ψηφιακά, και μετά ακολούθησαν βασανισμοί, φυλακίσεις ή αναγκάστηκαν να  εγκαταλείψουν άρον άρον την πατρίδα τους.

Αυτό έχει συμβεί, να σημειωθεί, στο πρόσφατο παρελθόν και με τούρκο δημοσιογράφο που ζει εξόριστος στην Γερμανία και που απειλείται με πολυετή φυλάκιση αν επιστρέψει στην Τουρκία.

Η ψηφιακή παρακολούθηση καλλιεργείται από πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, το Ισραήλ, τη Ρωσία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και αλλού.

Οι εκπρόσωπος των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα τονίζει ότι η Οργάνωση συστήνει στους δημοσιογράφους να αποφεύγουν εντελώς να αφήνουν ψηφιακά ίχνη.

Πρόκειται συγκεκριμένα για metadata, όπως για παράδειγμα ενδείξεις και δεδομένα τοποθεσίας που συλλέγουν αυτόματα τα smartphones.

Από αυτά, οι μυστικές υπηρεσίες δημιουργούν το προφίλ του δημοσιογράφου ή εκείνου που ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν στενά. Στον ψηφιακό κόσμο η προστασία των πηγών γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Η πιο ασφαλής επικοινωνία είναι για τον λόγο αυτό η συνομιλία χωρίς κινητό στην τσέπη, με χαρτί και στυλό.