Ο ζωτικός χώρος της Γερμανίας

Του Γιώργου Μαρκατάτου

Το Συμβούλιο της ΕΕ εξέδωσε δελτίο τύπου στις 12 Ιουλίου 2021 με τα «Κοινά συμπεράσματα του οικονομικού και χρηματοοικονομικού διαλόγου της 12ης Ιουλίου 2021». Επρόκειτο για συνάντηση αντιπροσώπων των κρατών μελών της ΕΕ, των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καθώς και εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας, για τον ετήσιο διάλογο οικονομικής πολιτικής τους. Ο διάλογος στοχεύει στην προετοιμασία των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας για τη μελλοντική συμμετοχή τους στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο.

Στα σημεία που αναφέρθηκαν η πανδημία COVID-19 αντιμετώπισε τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία με παρόμοιες πρωτοφανείς σημαντικές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, τις οικονομικές και κοινωνικές πτυχές, αλλά τονίστηκε επίσης, η ισχυρή αλληλεγγύη μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας. Μια αλληλεγγύη που αποδεικνύεται παρέχοντας ιατρική και οικονομική βοήθεια για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19 και συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεών της στην περιοχή.

Βέβαια, οι συμμετέχοντες χαιρέτισαν τα συνολικά έγκαιρα μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής στήριξης που υιοθέτησαν τα Δυτικά Βαλκάνια και η Τουρκία, για να μετριάσουν την οικονομική κατάρρευση της κρίσης. Και έθεσαν ως στόχο να συνεχίσουν να μετριάζουν τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ανάπτυξη, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή με επαρκώς στοχοθετημένα, προσωρινά και διαφανή φορολογικά και οικονομικά μέτρα έως ότου υιοθετηθεί μια ανάκαμψη με αυτοσυντηρούμενα στοιχεία.

Ένα σημείο που θα απασχολήσει σημαντικά την Ελλάδα είναι η συνέχιση του διαλόγου οικονομικής πολιτικής που πρέπει να συνεχίσει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλο για την παροχή από κοινού συμφωνημένης καθοδήγησης πολιτικής για τη στήριξη της μεσοπρόθεσμης οικονομικής ανάκαμψης και της βιωσιμότητας και τη στήριξη των εταίρων της διεύρυνσης στην εκπλήρωση των κριτηρίων οικονομικής ένταξης αναθεωρημένη μεθοδολογία διεύρυνσης της ΕΕ.

Προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική ανθεκτικότητα μακροπρόθεσμα, τα μέτρα πρέπει επίσης, να προωθήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την πράσινη μετάβαση. Βλέπουμε για μια ακόμη φορά ότι η ουσιαστική πλευρά της κοινοτικής πολιτικής διευρύνεται προς τις υπό ένταξη χώρες,  με μια από κοινού συμφωνημένη πολιτική καθοδήγηση. Οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν τη δέσμευσή τους σε αυτόν τον οικονομικό και χρηματοοικονομικό διάλογο και ενθάρρυναν τα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία να προωθήσουν μια ισχυρή ανάκαμψη.

Σημειώνουμε ότι τα Κοινά συμπεράσματα του Οικονομικού και Δημοσιονομικού Διαλόγου μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων και της Τουρκίας δίνουν ένα ειδικότερο σημείο για την Τουρκία.

Η Τουρκία υπέβαλε το Πρόγραμμα Οικονομικής Μεταρρύθμισης 2021-2023 την 1η Φεβρουαρίου 2021. Η πολιτική που καθοδηγήθηκε στα συμπεράσματα του Οικονομικού και Δημοσιονομικού Διαλόγου του Μαΐου 2020 εφαρμόζεται μερικώς.

Και στο σχετικό έγγραφο αναφέρεται ότι η Τουρκία ήταν μια από τις λίγες χώρες στον κόσμο με θετική οικονομική ανάπτυξη το 2020, αλλά αυτό η εξαιρετική απόδοση επιβαρύνει την υπάρχουσα ευπάθεια και αυξάνει ανισότητες ως αρνητική επίδραση της πανδημίας και του επιλεγμένου συνδυασμού πολιτικής. Η ανάπτυξη καθοδηγείται από ένα χαμηλό βασικό αποτέλεσμα, μια ισχυρή δυναμική ανάπτυξης πριν από την πανδημία και ένα σημαντικό κίνητρο πολιτικής που ενίσχυσε την εγχώρια ζήτηση. Προκειμένου να μετριαστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας, ελήφθησαν μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των μειώσεων φόρων και των αναβολών, των υψηλότερων παροχών ανεργίας και βραχυπρόθεσμα επιδόματα εργασίας.

Για τη χώρα αυτή, αναμένεται ισχυρή ανάκαμψη το 2021. Και αν υπάρχει ανάγκη «διόρθωσης των υπαρχόντων τρωτών σημείων» ενδέχεται να διαρκέσει περισσότερο και απαιτεί τη διατήρηση εφαρμογής πολιτικών προσανατολισμένων στη σταθερότητα και προαγωγή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων φιλικών προς την αγορά.

Τονίζεται ότι η Τουρκία παραμένει πολύ εκτεθειμένη στις αλλαγές στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές και το συναίσθημα των επενδυτών σε ένα προκλητικά γεωπολιτικό περιβάλλον.

Τονίζεται ακόμη, ότι η μεσοπρόθεσμη πορεία του ελλείμματος του προγράμματος προϋποθέτει συνεχή μείωση στην αναλογία των πρωτογενών δαπανών, σε επίπεδο που δεν φαίνεται σε μια δεκαετία. Λόγω της υψηλής αβεβαιότητας, το ισχυρό πλεονέκτημα του προγράμματος είναι ότι παρουσιάζει συνετές εκτιμήσεις εσόδων. Το δημόσιο χρέος προβλέπεται να σταθεροποιηθεί σχεδόν στο 40% του ΑΕΠ, αλλά η διάρκειά του και η νομισματική διάρθρωση θα πρέπει να παρακολουθείται στενά.

Η μακροχρόνια αγορά ανησυχεί για υπερβολικά ευνοϊκή νομισματική πολιτική.

Εντούτοις, η απροσδόκητη αλλαγή του κυβερνήτη της κεντρικής τράπεζας τον Μάρτιο του 2021 ανανέωσε τις ανησυχίες της αγοράς για την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και δημιούργησε αβεβαιότητα για τις μελλοντικές πολιτικές.

Παρά τις παρατηρούμενες αδυναμίες και κλυδωνισμούς, η στρατηγική νομισματικής πολιτικής της κεντρικής τράπεζας συνέβαλε στη σταθεροποίηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Σε απάντηση στην πανδημία, οι αρχές έχουν λάβει αποφασιστικά μέτρα για την παροχή βοήθειας με εξομάλυνση της προσαρμογής του τραπεζικού συστήματος στο σοκ. Η πορεία της μετά την πανδημία ανάκαμψης, θα εξαρτηθεί σημαντικά από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων και ικανότητα αντιμετώπισης των εντοπισμένων διαρθρωτικών προκλήσεων και της αποτελεσματικής εφαρμογής.