Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Με όλα όσα συμβαίνουν τελευταία και όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές άλλες χώρες, τα συμπεράσματα για την κλιματική αλλαγή ενώ μπορούν να εξαχθούν με ασφάλεια, εντούτοις αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα διαπιστώσουμε ότι η ρύπανση και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος ήταν τόσο μεγάλη, που θα χρειάζονταν πολλές σελίδες για να περιγραφεί με ακρίβεια. 

Θέλω να πω με αυτό, ότι τις προηγούμενες δεκαετίες λάμβανε χώρα μία τεράστια οικολογική καταστροφή είτε από την αποκλειστική χρήση του λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας είτε μέσω συνεχούς και αδιάκοπης λειτουργίας πληθώρας πυρηνικών εργοστασίων, είτε λόγω των πυρηνικών δοκιμών, είτε από την ασύδοτη χρήση των ορυκτών καυσίμων ή την κατασπατάληση τεράστιων κονδυλίων για κάθε είδους όπλα συμβατικά ή πυρηνικά. 

Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν πολλά χρόνια, όπως πολλές ήταν και οι προσπάθειες ανάσχεσης αυτής της θλιβερής κατάστασης, με ψήφιση νόμων και διαταγμάτων, με κήρυξη πολλών περιοχών ως προστατευόμενες, με απαγορεύσεις και χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, με φίλτρα προστασίας, με έλεγχο των καυσαερίων και άλλα πολλά τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο.   

Το αποτέλεσμα, όμως, δεν ήταν το επιθυμητό. Ψάχνουμε ένεκα τούτου εναγωνίως για ευθύνες και υπαιτιότητα. Αναζητάμε τους ενόχους. Δεν έχουμε ψάξει, όμως, μέσα μας, για να βρούμε την πραγματική αιτία. Εν προκειμένω, για την ατομική ευθύνη στο τωρινό κατάντημα. Γιατί όντως είμαστε ικανοί για το καλύτερο και το χειρότερο.

Φτάνει, όμως, αυτό για να δικαιολογήσει το μέγεθος της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος; Είμαστε εμείς αυτοί που δώσαμε με την ανοχή μας την δυνατότητα σε αμέτρητους ρυπαντές να εξαντλήσουν και να αφανίσουν τους φυσικούς πόρους;

Με την πρώτη ματιά αυτό φαίνεται. Πόση, όμως, ευθύνη αναλογεί σε όλους εκείνους τους ενεργειακούς ομίλους για την συστηματική και μεθοδική φυσική καταστροφή; Το θέλουμε ποτέ εμείς αυτό, το γεγονός δηλαδή να χάνουμε την φύση και το φυσικό περιβάλλον και μέσα σε λίγα χρόνια να μην μπορούμε να μιλήσουμε παρά για ελάχιστα εναπομείναντα είδη στο φυτικό και ζωικό βασίλειο;

Πιστεύω πως εμείς αυτό που κάναμε ήταν να ανοίξουμε τον δρόμο σε αυτούς τους ρυπαντές και να τους δώσουμε χώρο να εξαπλωθούν. Δεν υπήρξε για παράδειγμα σχεδόν ποτέ μαζικό μποϊκοτάζ των προϊόντων τους, ούτε κάποιου είδους συλλογική άρνηση κατανάλωσής τους. Και αυτό συνέβαινε λόγω αυτού ακριβώς του ελλείμματος συλλογικότητας, που όποτε λάμβανε σάρκα και οστά, στο τέλος πάντα κάποιοι την σαμποτάριζαν, την υποβάθμιζαν ή την οικειοποιούνταν για τους γνωστούς λόγους. 

Τα αποτελέσματα λοιπόν, στο τέλος ήταν ανεπιτυχή, γιατί πάντα βρισκόταν κάποιος ή κάποιοι για να εκμεταλλευθούν την λαϊκή απαίτηση. Στην ουσία την κάλμαραν και την εξουδετέρωναν. Πού πήγαν όλες αυτές οι διαδηλώσεις για το κλίμα και το περιβάλλον, τα μαζικά ψηφίσματα κατά των μεγάλων ρυπαντών, που τώρα επειδή ακριβώς δεν υπάρχει συλλογική αντίδραση, απειλούν ευθέως με μηνύσεις και άλλα τινά όσους επιμένουν ακόμη να αντιτίθενται; Πού πήγαν οι τεράστιες πορείες διαμαρτυρίας για τα πυρηνικά που έφεραν κάποιο αποτέλεσμα, αλλά που πλέον έχουν καπελωθεί από κινήματα ύποπτης προέλευσης;

Απαντήσεις υπάρχουν πολλές και ίσως να χρειαζόταν μέρες συζήτησης για τους λόγους. Οι άνθρωποι συνεχίζουν πάραυτα να μην θέλουν να εξαρτώνται από όλους εκείνους που υποβαθμίζουν την ζωή τους. Θέλουν να ζήσουν μέσα σε ένα περιβάλλον γεμάτο ζωή, με μια πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι εκεί. Είναι σε όλους αυτούς που κατορθώνουν να πείσουν τον καθέναν πως η ζωή είναι σύντομη και πως τάχα δεν πρέπει να αγωνίζεται.

Εκεί είναι η ευθύνη των πολιτών, στο ότι επέτρεψαν σε αυτές τις δυνάμεις να κυριαρχήσουν στη ζωή τους και να τους αρπάξουν μέσα σε λίγες δεκαετίες το σθένος και την ορμή. Ο άνθρωπος είναι όντως ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. 

Υπάρχουν, όμως, πάντοτε κάποια όρια, ειδικά σε ότι αφορά την συνολική υποβάθμιση της ζωής που προκαλείται από την συστηματική καταστροφή ακόμη και του πιο στενού φυσικού βιοτικού χώρου. Κάτι που κανείς δεν θέλει και που ακόμη και οι ίδιοι οι ρυπαντές δεν μπορούν πλέον να ελέγξουν.