Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Διεθνής ημέρα καταπολέμησης της φτώχειας την Δευτέρα και τα στοιχεία για τον ευρωπαϊκό χώρο είναι ανησυχητικά και αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 2021 πάνω από ένα στα πέντε άτομα στην ΕΕ -95,4 εκατομμύρια άνθρωποι- αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού.

Αυτό βέβαια, δεν αποτελεί τωρινό φαινόμενο, καθώς η φτώχεια εξακολουθούσε όλα αυτά τα χρόνια της υποτιθέμενης προόδου να πλήττει σημαντικά τμήματα των ευρωπαίων πολιτών, χωρίς να μπορούν να βρεθούν οι κατάλληλες λύσεις για την άρση αυτού του αδιεξόδου.

Στόχοι βέβαια, είχαν τεθεί εξαρχής, αλλά οι στόχοι πολλές φορές μένουν στα χαρτιά.

Ας δούμε εν τάχει ποιοι ήταν και είναι αυτοί: Έως το 2030 υπήρχε σχεδιασμός από την ΕΕ για τουλάχιστον 78% του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 64 ετών να εργάζεται έως το 2030, τουλάχιστον το 60% όλων των ενηλίκων να παρακολουθεί κατάρτιση κάθε χρόνο και τέλος ο αριθμός των ατόμων που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού να μειωθεί κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια.

Και διερωτώμαι: Πόσο εφικτοί είναι αυτοί οι στόχοι; Πώς μπορεί μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα -γιατί το 2030 απέχει μόλις 7-8 χρόνια- να μειωθεί σε τέτοιο βαθμό το ποσοστό της φτωχοποίησης, την στιγμή μάλιστα που και η πανδημία κορωνοϊού εξακολουθεί να μονοπωλεί την επικαιρότητα, ενώ την ίδια στιγμή η καταστροφική και βάρβαρη επέμβαση των Ρώσων στην Ουκρανία έχει προκαλέσει ήδη τεράστια ανησυχία σε όλη την Ευρώπη συν του ότι πολλά ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν παγώσει από την αστάθεια και ανασφάλεια για το μέλλον;  

Η κρίση του κορωνοϊού, όπως αναφέρεται ρητά από την ΕΕ, σταμάτησε την εξαετή θετική πρόοδο στον τομέα της απασχόλησης, με ποσοστό απασχόλησης 72,4% έως το τρίτο τρίμηνο του 2020.

Τα στοιχεία, όμως, μιλούν από μόνα τους: Έως το 2016 μόνο το 37% των ενηλίκων συμμετείχαν σε μαθησιακές δραστηριότητες κάθε χρόνο.

Το 2019 περίπου 91 εκατομμύρια άτομα (εκ των οποίων 17,9 εκατομμύρια ήταν παιδιά ηλικίας 0-17 ετών) αντιμετώπιζαν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού στην ΕΕ.

Με αυτά τα στοιχεία λοιπόν, κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος για την συνέχεια και ειδικά όταν είναι σε πλήρη εξέλιξη υγειονομικά προβλήματα και πολεμικά μέτωπα, μηδέ της υφιστάμενης αλλά και αυξημένης σε ένταση ενεργειακής κρίσης, απόρροια των δύο αυτών μεγάλων γεγονότων.

Οι φτωχοί στην Ευρώπη εξακολουθούν να είναι πολλοί, η ανεργία βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, ενώ οι προοπτικές για μία άλλη Ευρώπη μειώνονται με την ακροδεξιά στροφή σε πολλά κράτη, κάτι που βάζει τις βάσεις για μεγαλύτερη συντηρητικοποίηση του κόσμου αλλά ταυτόχρονα και αυστηροποίηση των συνθηκών εργασίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την περαιτέρω φτωχοποίηση ολοένα και περισσότερων τμημάτων των Ευρωπαίων πολιτών.

Η Κομισιόν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τον αριθμό των ατόμων στην ΕΕ που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας κατά τουλάχιστον 15 εκατομμύρια, εκ των οποίων τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια θα πρέπει να είναι παιδιά, σύμφωνα με τους κοινωνικούς στόχους της ΕΕ για το 2030.

Πόσο εφικτοί είναι, όμως θα πω και πάλι οι στόχοι αυτοί; Αν η κρίση συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να υπάρξουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Οι δε φτωχοί της Ευρώπης θα πολλαπλασιάζονται αλματωδώς.

Με την αύξηση των φτωχών θα προκληθεί σταδιακά παρατεταμένη κρίση σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής. Μετά απ' όλα αυτά, το λιγότερο που θα μπορούσε να συμβεί, είναι κοινωνική έκρηξη και αμφισβήτηση.

Δεν θα' λεγε κανείς βέβαια πως αυτό δεν πρέπει να συμβεί, καθώς η καθήλωση των κοινωνιών στα σημερινά πρότυπα προκαλεί αλυσιδωτά προβλήματα, αλλά πάνω απ' όλα υποβάθμιση των ίδιων των Θεσμών.

Προς το παρόν, όμως, την υποβάθμιση αυτή την εκμεταλλεύεται στο έπακρο η ακροδεξιά, που κάνει το παιχνίδι της σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αν μη τι άλλο, τα νέα για σταδιακή βελτίωση της Ευρώπης δεν είναι αισιόδοξα. Απομένει λοιπόν να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα των φτωχών γιατί αποτελούν την λεία της ακροδεξιάς. Και κανείς δεν θα ήθελε, πιστεύω, νέες περιπέτειες στην Ευρώπη, που θα πηγάζουν από αυτήν ακριβώς την φτώχεια.