Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Πόσο μπορούμε να αλλάξουμε τον ρου της ιστορίας; Πώς και με ποιο τρόπο δυνάμεθα να παρέμβουμε στα γεωπολιτικά παιχνίδια που διαμείβονται όχι πλέον πίσω από την πλάτη μας αλλά φανερά, με το μόνο που αλλάζει να είναι τα ανταλλάγματα και οι υποσχέσεις ή η όποια «ευμενής μεταχείριση»; Αναφέρομαι και στην τωρινή κρίση στην Ουκρανία και στις άλλες κρίσεις, τις επισιτιστικές, που λαμβάνουν χώρα εδώ και πολλές δεκαετίες στην Αφρική και την Νοτιοανατολική Ασία.

Εστιάζω στην Ουκρανία γιατί εκεί πλέον είναι στραμμένο το ενδιαφέρον της Δύσης και όχι στην Κίνα ή την Μυανμάρ, όπου και εκεί εκτυλίσσονται απείρου κάλλους δραματικά επεισόδια, που λόγω της επιβαλλόμενης εκκωφαντικής σιωπής, δεν μαθαίνουμε περισσότερα. Μετά τον δεσπότη Πούτιν και τις ενεργειακές του ονειρώξεις, μετά τον Μπάιντεν και τις αλχημείες των Ευρωπαίων απέναντι σε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα επί ευρωπαϊκού εδάφους, κανείς πλέον δεν στρέφει το ενδιαφέρον του ούτε στο Ιράν, ούτε στην Συρία, ούτε στα Παλαιστινιακά εδάφη.

Οι κρίσεις όμως -και ειδικά οι επίκαιρες καλύπτουν νομοτελειακά τις προηγούμενες. Αν δε συνυπολογίσει κανείς ότι ο επικοινωνιακός και ενεργειακός χαρακτήρας των κρίσεων αυτών είναι που κυριαρχεί ιδιαζόντως στα ΜΜΕ, τα υπόλοιπα απλά περιττεύουν. Ο ρους της ιστορίας δεν αλλάζει χωρίς την ενεργό συμμετοχή μας. Αυτό που καταγράφεται είναι μόνο το ύψιστο επικοινωνιακό τρικ και σημασιολογικό τέχνασμα της κάθε σύγχρονης τεχνητής κρίσης. Από όλους αυτούς που δεν γράφουν ιστορία.

Είναι επίσης και κάτι άλλο που αφορά την γονυκλισία στο εν λόγω επικοινωνιακό ιδεώδες, η υποταγή στην ψηφιακή αυτοκρατορία που κατακτά αλματωδώς τα πάντα, όλη αυτή η επίπονη διαδικασία στην οποία υποβάλλονται οι πολίτες για να μην έχουν διαφορετική γνώμη ή αν έχουν, να μην τη θεωρούν αρκετή για να αλλάξει τον ρου της ιστορίας.

Επικέντρωση λοιπόν, του ενδιαφέροντος στο τι ξημερώνει την επόμενη μέρα, όταν οι άλλοι αποφασίζουν για μας, στο τι δηλαδή σκαρφίζονται κάθε φορά τα στρατιωτικο-πολιτικά επιτελεία, με το ειδησεογραφικό τρέιλερ να αναφέρεται σε βαθυστόχαστες αναλύσεις για τις τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, για το πόσο θα πληρώνεται εφεξής το ρεύμα και το νερό που σιγά σιγά και αυτό θα αρχίσει να μειώνεται θεαματικά λόγω κλιματολογικής αλλαγής.

Είναι λίγο δύσκολο να μείνει κανείς ανεπηρέαστος από τα ανακοινωθέντα και τα προσκλητήρια για νέες λιτότητες και στερήσεις, να μην δώσει σημασία στις εμφαντικές δηλώσεις περί των συμφερόντων του κάθε κράτους, που σε κάθε περίπτωση δεν ενδιαφέρεται καν για την θέληση των πολιτών. Με λίγα λόγια, ναι μεν ο ρους της ιστορίας αλλάζει, όμως η παθητικότητα των λαών παραμένει.

Στην κάθε κρίση πρέπει να παίρνει κανείς υποχρεωτικά μόνο το ένα μέρος, λένε, να υποστηρίζει τους μεν ή τους δε, να μην ασπάζεται τον διεθνισμό, που ούτως ή άλλως θεωρείται ξεχασμένη υπόσχεση για μία διαφορετική κοινωνία.  

Αρκεί που συμβαίνει κάτι που να μας βάζει σε παντός είδους περιπέτειες, κάτι που μπορεί να αφορά μία πανδημία και έναν ιό, την επιστήμη και την τεχνολογία, ιατρική, στρατιωτική ή διαστημική. Να μας βρίσκει η κάθε στιγμή απροετοίμαστους και να ξαφνιαζόμαστε από τις νέες αποφάσεις για απόσχιση περιοχών και εθνικιστικές συγκρούσεις, ανέτοιμους στην προσαρμογή της μεταβολής του παγκόσμιου γεωπολιτικού προτσές, για να είμαστε πάντα σε εγρήγορση, αλλά όχι για την διαμόρφωση του δικού μας μέλλοντος, παρατηρητές και όχι εμπλεκομένους στην διαμόρφωση των εξελίξεων.

Με τον τρόπο αυτό, όμως, δεν συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα που συμμετέχουν οι λαοί, δε λαμβάνουν χώρα κοσμογονικές αλλαγές που αλλάζουν άρδην τα ισχύοντα δεδομένα. Τα γεγονότα είναι τρόπον τινά περιορισμένης έκτασης και ο ρους της ιστορίας ούτε αλλάζει, ούτε μεταβάλλεται.

Στο τέλος μένουν μονάχα οι εικόνες της εγκατάλειψης και της προσφυγιάς. Εικόνες ανθρώπων που μεταναστεύουν για μια καλύτερη, αλλά πάνω απ' όλα ασφαλή ζωή. Με τον τρόπο αυτό, όμως, δεν γράφεται ιστορία. Το πολύ πολύ διαγράφεται ένα ακόμη λυπηρό συμβάν για να καλύψει την περιέργεια των εκάστοτε αναλυτών που αναφέρονται εντός ετούτης της ζωής σε σενάρια και θεωρίες που φουσκώνουν τα μυαλά του καθενός που την επόμενη μέρα μοστράρει πολύξερος.