«Η μέρα της θύελλας»

Της Ρόζαμουντ Πίλτσερ

Μετάφραση: Δ. Κανελλοπούλου

Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 14,40 ευρώ

Μία μέρα πριν φύγει από τη ζωή η μητέρα της, η Ρεμπέκα μαθαίνει κάτι που ανατρέπει όλα τα μέχρι τότε δεδομένα της. Το ότι έχει μια οικογένεια, την οποία έως εκείνη τη στιγμή αγνοούσε, ξυπνά μέσα της την ανάγκη να ανήκει κάπου. Ξεκινά λοιπόν ένα οδοιπορικό αυτογνωσίας. Το ταξίδι στην Κορνουάλη, στο αρχοντικό του παππού της, τη φέρνει αντιμέτωπη με άγνωστους ανθρώπους και με σχέσεις διαλυμένες από τα πάθη και την απληστία. Μόνο ο αινιγματικός Τζος Γκάρντνερ, ο οποίος φαίνεται να είναι η αδυναμία του παππού της, μπορεί να τη βοηθήσει να καταλάβει τι κρύβεται πίσω από τη δυσερμήνευτη στάση των συγγενών της. Η Ρεμπέκα έχει μπροστά της ένα οικογενειακό μυστήριο. Θα μπορέσει άραγε, να το ξεδιαλύνει; Θα καταφέρει στο τέλος να βρει το κλειδί και να ανοίξει την πόρτα που θα την οδηγήσει στην ευτυχία;

Αυτή τη φορά, η διήγηση της Πίλτσερ μάς ταξιδεύει από το Λονδίνο μέχρι την Κορνουάλη και την Ίμπιζα. Μια ιστορία καθημερινή, αλλά και αποκαλυπτική. Μια ιστορία που θα μπορούσε να είναι σημερινή...

«Ο άντρας με τις κούκλες»

Της Ιφιγένειας Τέκου

Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 17,70 ευρώ

Ιούλιος 1948. Η δεκαεξάχρονη Αλεμίνα αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι της στο όμορφο Κιέτι και να ζήσει στο εξής στο Σαλέντο της Κάτω Ιταλίας. Εκεί συναντά για πρώτη φορά τον παράξενο παππού της, διεισδύει στα σκοτεινά μυστικά της οικογένειας Κοντότι και γνωρίζει τον έρωτα στο πρόσωπο ενός γλύπτη.

Στην ίδια περιοχή, ένας άντρας δολοφονεί με απεχθή τρόπο τους δωσίλογους συνεργάτες των Γερμανών. Για κάθε θύμα φτιάχνει μια ξύλινη κούκλα χωρίς άκρα, όπου, σύμφωνα με έναν ιαπωνικό θρύλο, παραμένει η ψυχή αυτού που φεύγει.

Θα φτάσει η στιγμή που οι φαινομενικά διαφορετικοί δρόμοι αυτών των δύο ανθρώπων θα διασταυρωθούν και τότε θα τεθεί το κρίσιμο ερώτημα: Ποιος έχει το δικαίωμα να ξεχωρίσει το καλό από το κακό, το δίκαιο από το άδικο; Τι θα γίνει όταν πέσουν οι μάσκες και έρθει η κάθαρση;

Ένας συναρπαστικός χορός γεγονότων και απρόσμενων εξελίξεων, μια «ταραντέλα» έρωτα, προδοσίας, εκδίκησης και απονομής δικαιοσύνης στα δύσκολα χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

«Μια σύντομη ιστορία της γης»

Του Αndrew Κnoll

Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 16,60 ευρώ

Πρόκειται για μια ιστορία του σπιτιού μας, της Γης, και των οργανισμών που εξαπλώθηκαν στην επιφάνειά της. [...] είναι πολύ πιο μεγαλειώδης από οποιοδήποτε χολιγουντιανό μπλοκμπάστερ, γεμάτη ανατροπές αντάξιες ενός μπεστ σέλερ αγωνίας.

Αντλώντας από έρευνες δεκαετιών στο πεδίο κι από τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές γνώσεις, ο φημισμένος γεωλόγος Άντριου Νολ χαρίζει μια ενδελεχή και συνάμα προσιτή βιογραφία της Γης, ξεδιπλώνοντας τα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια της επικής ιστορίας του πλανήτη μας σε οκτώ πλούσια εικονογραφημένα κεφάλαια.

«Το λουλούδι του πάγου»

Της Μ. Τζιριτά

Εκδόσεις «Ψυχογιός»

Τιμή: 13,30 ευρώ

Η Αλεξάνδρα Πανοπούλου είναι όμορφη, πλούσια και σύντομα θα γίνει πολύ διάσημη κατακτώντας τον τίτλο της βασίλισσας της ελληνικής τηλεόρασης. Παντρεύτηκε τον μεγάλο της έρωτα, τον Λεωνίδα, ο οποίος την λατρεύει, κι απέκτησε μαζί του έναν γιο, τον Όμηρο. Έχει πάντα κοντά της την παιδική της φίλη Ελίνα, που τρέχει σε κάθε της ανάγκη, και τους γονείς της, που δεν της χαλούν κανένα χατίρι. Θα μπορούσε να πει κάποιος πως είναι μια πολύ τυχερή κι απόλυτα ευτυχισμένη γυναίκα. Όμως δεν είναι.

Στην ιστορία του βιβλίου η ηρωίδα δεν είναι η Αλεξάνδρα, η πρωταγωνίστριά του. Πραγματική ηρωίδα είναι η Ελίνα, και τραγικοί ήρωες ο Λεωνίδας και ο μικρός Όμηρος. Σύντομα θα καταλάβετε το γιατί...

«Για τη Μαρία Αχ. Αναγνωστοπούλου»

Του Παναγιώτη Σκορδά

Εκδόσεις «Μύθος»

Η Μαρία Αχ. Αναγνωστοπούλου με παρουσία στα Λεσβιακά Γράμματα για πάνω από πενήντα χρόνια, έχει στο ενεργητικό της σπουδαίο και πολυδιάστατο ερευνητικό και συγγραφικό έργο στο χώρο της λαογραφίας, της γλώσσας  και του λαϊκού πολιτισμού της Λέσβου, της ενδυματολογικής έρευνας, της κοινωνιολογίας με επίκεντρο τη γυναικεία παρουσία στη Λέσβο του 18ου και 19ου αιώνα. 

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί μια ταχύτατη περιδιάβαση στο  έργο της  και καταγράφει και ταξινομεί  όλο το συγγραφικό της έργο: βιβλία, δημοσιεύματα και μεταφράσεις, χρονογραφήματα (πάνω από 50 καταγραφές). Το κείμενο πλαισιώνεται με ζωγραφικούς πίνακες της Μαρίας Αναγνωστοπούλου. Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο κοσμούν  προσωπογραφίες της από την Μαριάνθη Πρίμου Σούγιουλτζη και τη Μαρία Καλλιπολίτη.

Γράφει ανάμεσα στα άλλα ο Παναγιώτης Σκορδάς: «Η Μαρία Αναγνωστοπούλου απέδειξε  περίτρανα ότι ο ερευνητής που αγαπά το αντικείμενο της μελέτης του το περιγράφει, το κατατάσσει, το ταξινομεί, το σπουδάζει ιστορικά και το αντικρίζει πιο ελεύθερα και με όρους μιας «φιλοσοφικής και ποιητικής ανθρωπολογίας», όπως τονίζει ο καθηγητής Μιχάλης Μερακλής. Για να το πω με άλλα λόγια, η Αναγνωστοπούλου δεν παρουσιάζει απλά τα υφαντά, τις φορεσιές, τα κεντήματα, τα μαντήλια, τα εργόχειρα, τη γλώσσα, την ντοπιολαλιά, αλλά καταδεικνύει ότι οι ταπεινές αυτές τέχνες και λέξεις είναι εξελιγμένες βαθμίδες της ζωής, είναι η ίδια η ζωή σε άλλο επίπεδο. Μας προσφέρει έτσι στοχαστική συγκίνηση, ή για να το πω με τα λόγια του Παλαμά: μας δείχνει πως μέσα στη ζωή, μέσα στην ανώτερη σφαίρα της υψηλής τέχνης ο ποιητής και ο φιλόσοφος είναι ένα».

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΑΥΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

C' est un discours un autre tres pauvre.

In principio errant verbum.

Τούτο δε το τι ην είναι τω τοι ωδί σώματι.

Περί ψυχής ii 412 β11.

Αυτό θα πει ότι η ψυχή είναι που ένα σώμα ήταν να είναι.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Συψωμοί μου,

Ασφαλώς όχι ανεπίκαιρα διερωτάσθε πολύ φυσικώ τω λόγω, αν αυτόθι τελώ επιμνημόσυνη δέηση για τους ανά τον κόσμον αφανείς μη τετιμημένους κεκοιμημένους, που εξαντικρίζονται με τις τόσες δύστηνες τραγικές ενεστώσες ημέρες μας, οι οποίες εν μέσω ζοφώδους γνόθου αποτελούν συνευνές τους ως Πείνα, παντελή Άγνοια και Αμάθεια, Πανδημία, Κατατρομοκράτηση και συνελόντι ειπείν όλα τα συναφή μη χριστιανικά τέλη των εκασταχού αμάχων.

         Ωστόσο κι εγώ από μέρους μου διερωτώμαι, πως επιτέλους πλάστηκε κατ' αυτόν τον ειδεχθή τρόπον η έκφυλη αυτή συγκαιρινή χοϊκή υπόσταση του προβληματικού ψυχισμού μας.

         Αλλά συνεπάγωγα και συγχρόνως απορώ, πως οι ευάριθμοι προβεβλημένοι ελλόγιμοι ταγοί οι λογής σοφολογιότατοι μύστες κι άριστοι επαΐοντες εκστασιάζονται κι αναστοχάζονται με λογής λογής μεταφυσικές ουτοπίες του πεφωτισμένου επέκεινα, επιλήσμονες του σοφού Πρώτου Απολογητικού Λόγου του πολλού Ιωάννη Δαμασκηνού, που αειφόρα προτρέπει «Μην απεχθάνεσθε την ύλην», διότι «.... ουκ έστι αισχρά Θεός εποίησεν ουδέν αισχρόν, επεί άνθρωπος ειμί και σώμα παρέκειμαι, ποθώ και σωματικώς  ομιλείν και οράν τα άγια».

         Φρονώ γενικόλογα ότι ο διαλεκτικός αναστοχασμός του Υποκειμενικού Ιδεαλισμού και της Αξιωματικής Ανάλυσης ατελέσφορα χωλαίνει, πάσχει κι απάδει, προς την εναργή διερεύνηση των ποικίλων κοινωνικοηθικών προβλημάτων και των συνηρτημένων επιφαινόμενών τους.

         Τοιουτοτρόπως η όλη ενδεχόμενη αναστοχαστική προβληματική τουλάχιστον ορισμένων γνωστών Γάλλων και Ιταλών, κοινωνικών Νέων φιλοσόφων μάλλον προσιδιάζει στην εμπνευσμένη οραματική ενατένιση του αρχετυπικού κι ακραιφνούς Διαφωτισμού της πραγματωμένης Ελευθερίας, της προσωποπαγούς Ισότητας κι εμπράγματης Αλληλεγγύης και όχι του Εθελοντισμού της φιλόκαλης Φιλανθρωπίας, της εξ Αποκαλύψεως.

         Επί του προκειμένου φρονώ πως ο στοχευμένος κοινωνικοποιημένος αναστοχασμός, αναφέρεται, αντανακλάται κι εξ αντικρίζεται, όχι προς τον Ταγό, αλλά προς τον Practitioner.

         Καταρχάς έτυχε κι εγώ να πρωτοδωρηθώ το φως του ήλιου, στις απαρχές του Δευτέρου Μεγάλου Πολέμου και συνεπάγωγα να βιώσω χορταστικά όλες τις δεκαετίες, από του σαράντα, του πενήντα, του εξήντα ως φοιτητής κι ο οπλίτης του 1967, έως τα ενεστώτα θαυμαστά γεγονότα.

         Ευαρεστηθείτε όπως αποδεχθείτε με προσήνεια είτε ταύτα είτε αλλοιώς, ότι κέκτημαι και σεμνύνομαι παραψυχολογικά, πλείστα όσα σπαρταριστά βιώματα, ήδη από τις εσχατιές του δέκατου ένατου κι ως τις απαρχές του εικοστού.

         Παρακαλώ σας όπως αποδεχθήτε, ότι από την πλευρά της μητρικής οικογένειάς μας, όπως λογίζετέ με ως κληρωτό και μάλιστα βετεράνο, συνεχώς από του1897 έως και του 1923.

         Ερχόμενος πλησίστιος προς τις εφιαλτικές περιπέτειες του παππούλη και τις Νενές, από τις Μεγάλες Σφαγές των Αρμενίων του 1915 και την επεισοδιακή διάσωση της πεντάχρονης αμπλάς Βέρθας.

         Το δύστυχο Αρμενάκη χάνοντας και τους δύο γονείς του σφραγισθέντες, επέζησε στομώνοντας τη δίψα του, πίνοντας το αίμα των γονιών του και το υπόλοιπο των ούρων τους επί τετραήμερο.

         Εν τω μεταξύ επιστρέφοντας κάποια τραγική βραδιά ο παππούλης από το εργοστάσιό του από το Καρατάσι της Κιλικίας πλησίον των Αδάνων, παρά το Σάρρο ποταμό, από την τόση αποφορά των άταφων πτωμάτων, το αγαπημένο άτι του ο Κίτσο και ο πιστός του σκύλος ο Άρης αυθωρεί κατέληξαν. 

         Έτσι με την ολοκλήρωση του Αρμενικού ολοκαυτώματος εφυγαδεύτηκαν ως ανεπιθύμητοι Ευρωπαίοι οι προπάτορές μου, έντρομοι και πένητες, μόνον με τα ρούχα που φορούσαν, απομακρύνοντας τα δύο πρώτα τους βλαστάρια και την πεντάχρονη Βέρθα, με την κατάβαρη Νενέ μας  εγκυμονούσα στο τρίτο παιδί τους, τελικώς καταλήγοντας έρημοι πρόσφυγες του δόλιου Πειραιά του 1915.

         Η αοίδιμη Βέρθα χρημάτισε με τα χρόνια τροφός μόνιμη των μπαρμπάδων μου, αλλά κατά την Κατοχή και δική μου.

         Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές επί των Νεότουρκων, πλέον ο πατέρας μας ήταν οκτάχρονος μαθητής, περίοπτα παριστάμενος κατά την αρχοντικήν υποδοχή των ομοχώριών τους βουλευτών Αζαρία Κοσμίδη και του περίφημου ιστορικού μας Παύλου Καρολίδη, στα Φερτάκαινα της Νίγδης.

         In principio errant causa. Επειδή ως ποσοστό πλειοψήφησαν οι καθόλου Χριστιανοί κοινοβουλευτικοί, το Μεγάλο Ντιβάνι έκλεισε στην Καππαδοκία για έναν ολόκληρο χρόνο τις εκκλησίες και τα πολυάριθμα μοναστήρια.

         Όταν κυρίαρχα ο Παππά Ευφήμ επαναλειτούργησε τις εκκλησίες, επιβάλλοντας χώρια μνημόνευση των Ελλήνων ως χριστιανών ορθοδόξων και χώρια των Αρμένηδων, με σαφή στόχευση να εμπεδώσει μεταξύ τους τη διχόνοια.

         Το δραματικό Αύγουστο του 1923, ο δεκαοκτάχρονος πατέρας μας εφυγαδεύτηκε μεταμφιεσμένος ιεροσπουδαστής ενός μεντρεσέ, από την Μερσίνα για την Μυτιλήνη.

         Ο δε συνονόματος παππούς μας εχρημάτιζε οικονομικός Έφορος Α και δευτεροβάθμιος Δραγουμάνος Τουρκικής, Ελληνικής, Περσικής, Γαλλικής γλώσσας και Αραβικής γραμματείας, παρά το Καγιάμπασι, την ύστατη στιγμή αποκαθηλώθηκε κι αποσπάστηκε από την αγχόνη του Δικαστηρίου Τουρκικής Δικαιοσύνης, από τον επιχώριο καδή και αρχικά φυγαδεύτηκε στο Έρεγκλι (Ηράκλεια Καππαδοκίας) και μαζί με τη γιαγιά μας ελέω Ρώσων εμιγκρέδων έφυγαν ως εσνεμπήδες για την κοσμοπολίτισσα Πόλη.

         Ούτοπως ολοκλήρωσα εκ βαθέων την ομολογία μου, περί της εαυτής ψυχής.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΑΒΡ. ΚΑΡΑΤΖΟΓΛΟΥ

Υ.Γ.

«Δεν πιστεύω στην έννοια της πατρίδας, ως τόπου γέννησης ή καταγωγής μου ή ως τον τόπο που αναφέρει το διαβατήριό μου. Πατρίδα για μένα είναι κάθε μέρος όπου ζουν φίλοι μου, άνθρωποι που αγαπώ, κι οποιοδήποτε μέρος αγαπώ, μπορώ να το θεωρήσω κατά κάποιον τρόπο πατρίδα μου....».                                                    

ANTONIO TABUCCHI 

«ταξιδέψτε» τη σκέψη σας μ' ένα γράμμα.

.........................  .....................

Σοφίας Μελεμενή-Μητρούση

Στα απρόβλεπτα του δρόμου μου

Η νέα αυτή ποιητική συλλογή που κυκλοφόρησε πρόσφατα έχει μια συμβολική εικονική παράσταση στο εξώφυλλο, που δηλώνει την ενεργειακή διαδρομή της εξαίρετης ποιήτριας, προοιωνίζοντας την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του περιεχομένου και δημιουργώντας διανθρώπινες κεραίες για την άμεση επικοινωνία με τον αναγνώστη. Τα ποιήματα της Σοφίας Μελεμενή-Μητρούση στιχουργήθηκαν έντεχνα, με λιτή και συγκρατημένη έκφραση, με πνοή ψυχισμού και συναισθηματικής διανοητικής ατμόσφαιρας, έτσι, που η απαλή υποβλητικότητα φέρνει στην επιφάνεια βιώματα που ξύπνησαν και άνθισαν στις ποιητικές της ενατενίσεις, μέσα σε ψυχική ημερότητα και κάτω από ευρύτερες διαστάσεις συγκινησιακής φόρτισης, συγκρατημένης απογοήτευσης και απόηχου οιμωγής.

Η ποιήτρια δημιουργεί με ζέση και παλμό, κατά τρόπο που η έντονη και ρυθμική μουσικότητα, εδραιωμένη στην εύηχη ομοιοκαταληξία, δίνει ομορφιά στην ποιητική της επίδοση, απαλύνοντας την ισοζυγισμένη ψυχική μελαγχολία, που κυριαρχεί ευτυχώς με ανεπαίσθητη ελαφρότητα στο σύνολο σχεδόν της ποιητικής της παραγωγής.

Ωστόσο, ο νοηματικός κόσμος της διανθίζεται με νοσταλγικές συγκινήσεις αγάπης και τρυφερότητας άρτιου στιχουργικού ύφους και πολυδιάστατης συνθετικής καταξίωσης, με λέξεις και προτάσεις, που τελικά αποκαλύπτουν και ερμηνεύουν αμυδρά ατομικά στοιχεία του χαρακτήρα της ποιήτριας στην προσέγγιση της υπαρκτής περίπου εικόνας.

Η εξέλιξη αυτή αφήνει ένα συναισθηματικό αποτύπωμα, το οποίο ωθεί σε μια συνεχή ροή αναζήτησης μηνυμάτων μέσα στους στίχους, καθώς απεικονίζεται η αρμονική λειτουργική ολοκλήρωση.

Βέβαια, η πολλαπλότητα συγκινησιακών εκφράσεων δημιουργούν πολυάριθμες στοχαστικές κατευθύνσεις που αναδεικνύουν τον πνευματικό κόσμο της ποιήτριας.

«Τα απρόβλεπτα του δρόμου μου» είναι μια ποιητική συλλογή στιχουργικής μαγείας, χωρίς αμφιβολίες και παλινδρομήσεις, χωρίς μετεωρισμούς και χάσματα.

Ακόμα και η τονικότητα του μετρικού στίχου λυγίζει την ενοχική αυτογνωσία και κάνει το βιβλίο της Σοφίας Μελεμενή-Μητρούση ευχάριστο ανάγνωσμα σε ώρες περίσκεψης και περισυλλογής.

Στρατής Μισγίρης

Καλλονή