«Ποτέ μα ποτέ ξανά»
Εκδόσεις «Πατάκης»
Δεν είναι η πρώτη φορά που η πολυγραφότατη και πολυβραβευμένη συγγραφέας Λίτσα Ψαραύτη καταπιάνεται με την πένα της θέματα που βασανίζουν και ταλανίζουν τις νεανικές ψυχές. Θέματα ευρύτερης και βαθιάς κοινωνικής διάστασης, της ελληνικής καθημερινότητας, της αγωνίας και των προσδοκιών κάθε έφηβου και νεαρού ατόμου δοσμένα με γλώσσα ξεκάθαρη χωρίς περιστροφές, που σέβεται τον αναγνώστη. Ιδίως τον απαιτητικό νεαρό αναγνώστη που δεν ανέχεται εκφραστικά φτιασίδια, αλλά ψάχνει το πραγματικό και αληθινό της έκφρασης λόγου.
Την Άνοιξη της φετινής χρονιάς η πολυαγαπημένη συγγραφέας χάρισε στο αναγνωστικό κοινό της ένα ακόμη βιβλίο που αγγίζει ευεργετικά τη νεανική ψυχή και μιλά τη γλώσσα της καρδιάς της. « Ποτέ μα ποτέ ξανά » ο τίτλος του και κυκλοφορεί στη «συλλογή κύκνοι» από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Το θέμα που πραγματεύεται μέσα από το νέο μυθιστόρημά της η συγγραφέας, είναι περισσότερο από επίκαιρο. Μιλά για το γολγοθά της ελληνικής οικογένειας, καθώς «εν μία νυκτί» γκρεμοτσακίζεται από τα ψηλά πουπουλένια στρώματα που είχε πιστέψει πως κατάκτησε και προσγειώνεται στη σκληρή πραγματικότητα.
Η πτώχευση μιας οικογένειας, είναι γεγονός που επιφέρει την ανατροπή της έστω και φαινομενικά ομαλής μέχρι κείνου του σημείου διαβίωσής της. Το σύγχρονο δράμα. Πλούτη, καλοπληρωμένα σχολεία, ανέσεις, ασήμια και ακριβά κρύσταλλα που στόλιζαν ένα υπερβολικά άνετο σπίτι, μια μονοκατοικία συγκεκριμένα στην Πεντέλη, κοσμήματα και ό,τι άλλο υπερβολικό μπορεί να συνέθεται το ρου της καθημερινότητας μιας νεόπλουτης και αποξενωμένης μεταξύ της, οικογένειας, κατέρρευσε και ξεμπρόστιασε το πραγματικό πρόβλημα. Την ηθική ένδεια. Την απαίδευτη και αφιλοσόφητη στάση ζωής μιας οικογένειας που τώρα καλείται να αποχωριστεί βίαια τις υλικές ανέσεις και να βρει καταφύγιο στο ισόγειο διαμέρισμα των παππούδων που όλα τα χρόνια ζουν στη Νέα Ιωνία. Να ψάξει τη μόρφωση στα σχολεία της συνοικίας, να βρει ένα κομμάτι ψωμί μέσα από το μεροκάματο που μπορεί να δώσει το υπαλληλίκι, αφού η μάνα θα γίνει πωλήτρια και ο πατέρας θα προσπαθήσει να ξεχαστεί στο ποτό. Και μέσα σε όλα αυτά έρχεται και ο εφιάλτης του χώρου κοινωνικής δικτύωσης για το νεαρό κορίτσι, την αφηγήτρια του μυθιστορήματος την Ηλέκτρα. Ο εφιάλτης του εκβιασμού. Όμως, η αγκαλιά των παππούδων, αυτή η απλή ζεστή φιλόξενη αγκαλιά, θα γίνει και το γιατρικό της φαμελιάς.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όταν η οικονομική κρίση «βάζει λουκέτο» στο κατάστημα του πατέρα της, η πλούσια ζωή της νεαρής Ηλέκτρας ανατρέπεται. Όλα της είναι καινούρια: το δημόσιο γυμνάσιο, το μικρό σπίτι στο ισόγειο των παππούδων της, η κατάθλιψη του πατέρα της, που βρίσκει διέξοδο στο αλκοόλ. Η μόνη χαρά της είναι το αγόρι που γνώρισε στο facebook, που τον εμπιστεύτηκε, που πίστεψε ότι την ερωτεύτηκε, αλλά που η σχέση τους θα έχει οδυνηρότατη εξέλιξη. Το μυθιστόρημα, καίριο και δυνατό, αγγίζει σύγχρονα θέματα. Την αποξένωση της οικογένειας, τους κινδύνους από τον εκφοβισμό στα σχολεία, αλλά και τη δύναμη που χρειάζεται για να ξαναβρεί κανείς τον εαυτό του».
Η ιστορία εξελίσσεται σε 150 περίπου σελίδες.
Ας πάρουμε μια αναγνωστική γεύση από ένα απόσπασμα προς το τέλος, έτσι όπως το αφηγείται η ηρωίδα Ηλέκτρα.
« Είναι Κυριακή, η μόνη μέρα που η μαμά μπορεί και ξεκουράζεται λιγάκι. Κουβεντιάζουν με τον μπαμπά στη βεράντα, αλλά γιατί ψιθυριστά;
Μπαίνω στον πειρασμό και στήνω αυτί στη χαραμάδα της πόρτας. Δεν έπεσα έξω. Μιλάνε για μένα.
- Φταίξαμε κι εμείς, γι αυτό που έκανε η Ηλέκτρα. Περισσότερο εγώ. Κατέρρευσα, λες και δεν έκλεισαν χιλιάδες μαγαζιά με την κρίση, λες και δεν έχασαν λεφτά οι περισσότεροι Έλληνες- η φωνή του μπαμπά.
- Έφταιξα κι εγώ, Βασίλη. Σε έβλεπα να πίνεις και δεν μπορούσα να σε στηρίξω. Βοήθεια ζητούσα κι εγώ, αλλά κανείς δεν μπορούσε να μου τη δώσει. Πάλι καλά που έχουμε τους γονείς σου. Κάνουν τόσα πολλά για όλους μας.»
Και σε ένα ακόμη απόσπασμα προς το τέλος συνεχίζει η Ηλέκτρα:
« Η σωτηρία μου ήρθε από κει που δεν την περίμενα. Από τη γιαγιά. Αυτή μάζεψε ένα ένα τα κομμάτια μου και με περίσσια τρυφερότητα και φροντίδα τα έβαλε ξανά στη θέση τους και σαν τον καλύτερο ψυχολόγο κατάφερε να με απαλλάξει από τύψεις και ενοχές. Εκείνη ήταν που δε με ρώτησε ποτέ « γιατί» , με ανεχόταν πότε με τα νεύρα μου και άλλοτε πάλι όταν έπινα το αμίλητο νερό.() Και δως του χάδια και φιλιά. Σε μια τέτοια στιγμή με βρήκε χαλαρή και της παραδόθηκα.
- Γιαγιά, δεν είμαι το καμάρι σου, η ντροπή σου είμαι
- Εγώ σ αγαπώ όπως είσαι. Με τα χαρίσματά και τα ελαττώματά σου.
- Αν ήξερες τι έχω κάνει θα ντρεπόσουνα για μένα και δε θα ήθελες να με δεις στα μάτια σου.
- Δεν ξέρω και δε θέλω να μάθω, εκτός κι αν θελήσεις εσύ να μου μιλήσεις.
- Αλήθεια λες γιαγιάκα;
- Αλήθεια, να σε χαρώ , καρδούλα μου.
- Άκου ,λοιπόν, τα κατορθώματά μου
Κι όπως η λάβα βρίσκει δρόμο και φτάνει ως την κορφή που καίει το ηφαίστειο, έτσι βγήκαν τα λόγια από μέσα μου».
Με αφορμή το καινούριο αυτό μυθιστόρημα της Λίτσας Ψαραύτη, θα ήθελα να κάνω μια αναδρομή και σε προηγούμενα έργα της, που γυρίζουν γύρω από τον ίδιο άξονα.
Αυτόν που αγωνιά για την εφηβική ψυχή, τις ανησυχίες του νου, τα καρδιοχτύπια, τους προβληματισμούς, τις ξέρες που βρίσκει μπροστά του το κάθε νεαρό άτομο την ώρα που ετοιμάζεται να ανοίξει τις φτερούγες του στο μεγάλο ταξίδι της ζωής.
«Το αυγό της έχιδνας» που έχει αποσπάσει τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών.
«Ο Στέφανος είναι δεκαοχτώ χρονών, γεμάτος όνειρα για το μέλλον και ενθουσιασμό για τη ζωή. Δεν ξέρει όμως ότι ακόμα και ο έρωτας ,η ομορφότερη εμπειρία της νιότης, μπορεί να είναι επικίνδυνος... AIDS. Ο Στέφανος θα κάνει το μοιραίο λάθος. Η ζωή του τώρα απειλείται. Θα τον βοηθήσει η συμπαράσταση της φίλης του της Όλγας;»
Κι ένα απόσπασμα: Ξύπνησα μούσκεμα στον ιδρώτα. Το κορμί μου είχε αφήσει υγρά σημάδια πάνω στο κατωσέντονο και στη γούβα που έκανε το μαξιλάρι. Έτρεμα. Ίσως να είχα πυρετό. Σκέφτηκα να ξαναπέσω στο κρεβάτι μέχρι να καταλαγιάσουν οι χτύποι της καρδιάς μου. Μια υποψία, μαχαίρι κοφτερό, φώλιασε στο μυαλό μου. Μήπως άρχιζε η αρρώστια; Ο γιατρός είχε πει πως τα πρώτα συμπτώματα ήταν αδυναμία, κούραση, νυχτερινές εφιδρώσεις, πυρετός. Ο πανικός με παρέλυσε. Έκανα κουράγιο και σύρθηκα ως το λουτρό. Άνοιξα το ντους και μπήκα κάτω από το κρύο νερό. Αμέσως ένιωσα καλύτερα. Το μυαλό μου καθάρισε, το κορμί μου ξαναβρήκε τη ζωντάνια του. Έμεινε μόνο ένα δυνατό γουργούρισμα στο στομάχι, που μου θύμιζε πως δεν είχα βάλει μπουκιά στο στόμα μου από το προηγούμενο μεσημέρι.
Στην κουζίνα ο πατέρας έπινε τον καφέ του. Μόλις μπήκα, κατέβασε την εφημερίδα και με κοίταξε εξεταστικά.
-Έχεις τα χάλια σου. Τα ξενύχτια και τα γλέντια αφήνουν άσχημα σημάδια...
Δεν πήγα σε κανένα γλέντι, πατέρα, κατάπια ένα κόμπο δάκρυα.
Τότε γιατί έχεις αυτά τα μούτρα;
Περνάω μια δύσκολη φάση... τα μαθήματα... το σχολείο..., τα μάσησα.
Μη μου πεις ότι ξενυχτάς διαβάζοντας! Έννοια σου και ξέρω εγώ με τι ασχολείται σήμερα η νεολαία! Η φωνή του έσταζε ειρωνεία.
Έτσι γινόταν κάθε φορά που θύμωνε μαζί μου. Πρώτα πρώτα τα΄βαζε με τη νεολαία και στη συνέχεια μου τραβούσε έναν εξάψαλμο, τον ίδιο πάντοτε .
Εγώ στην ηλικία σου πήγαινα το πρωί στο σχολείο και τ΄απογεύματα δούλευα... Περπατούσα τρία χιλιόμετρα για να πάω στο σχολείο, ούτε ποδήλατο δεν είχα...Διάβαζα μέρα νύχτα για να μπω στο πανεπιστήμιο, δε γύριζα στις καφετέριες και στις ντίσκο τα βράδια κι ούτε φορούσα μοντέρνα μπουφάν και γουόκμαν στ αυτιά...
Ήθελα να τον σταματήσω, να του φωνάξω ότι δεν φταίει η νεολαία επειδή εκείνοι στερήθηκαν στα νιάτα τους κι αγωνίζονται να μη λείψει τίποτα στα παιδιά του. Εμείς την αγάπη τους θέλουμε, τη ζεστασιά της αγκαλιάς τους κι έναν ώμο ν ακουμπήσουμε, όταν τα πράγματα πάνε στραβά και η ζωή αγριεύει.
Μην είσαι άδικος πατέρα, κατάφερα μόνο ν αρθρώσω κι ήμουνα έτοιμος να του τα πω όλα, να πέσω στην αγκαλιά του και να κλάψω, μήπως κι έτσι έφευγε το μολυβένιο βάρος από πάνω μου. Εκείνος, όμως, είχε πάρει φωτιά, είπε όσα είχε να πει, πέταξε την εφημερίδα του στο τραπέζι κι έφυγε χτυπώντας την εξώπορτα δυνατά.
Στεκόμουνα σαστισμένος, σαν τον πνιγμένο που ζητάει ένα χέρι να πιαστεί κι αντί για βοήθεια το χέρι τον σπρώχνει πιο βαθιά. Η πίκρα μαζευόταν σιγά σιγά μέσα μου, γινόταν πέτρα σκληρή, δε θ άφηνα κανέναν να τη σπάσει.
Ήπια στα όρθια λίγο γάλα και βιάστηκα να φύγω. Φοβόμουνα μη φανεί από στιγμή σε στιγμή η μάνα μου. Εκείνη θα καταλάβαινε αμέσως πως κάτι με βασάνιζε και θα άρχιζε τις επίμονες ερωτήσεις. Ήθελα να περπατήσω, να κουραστώ, να μην μπορώ να σκέφτομαι».
«Η εξαφάνιση» είναι το μυθιστόρημα της Ψαραύτη που παρουσιάζεται ως εξής:
«Ο δεκαεξάχρονος Νικήτας εξαφανίζεται στη Σάμο και ένας νεαρός δημοσιογράφος παίρνει εντολή από την εφημερίδα του να πάει επιτόπου και να ερευνήσει την υπόθεση.
Ξεκινάει αναστατωμένος.
Με τον τόπο, τον συνδέουν συνταρακτικές αναμνήσεις από μια προσωπική περιπέτεια. Τα παράξενα που τον περιμένουν στο νησί, η γνωριμία του με την οικογένεια του Νικήτα -οικογένεια προσφύγων που γύρισε από τη Ρωσία πριν από λίγα χρόνια - το μυστήριο που καλύπτει την εξαφάνιση, αλλά και τα στοιχεία που αναπάντεχα, θ ανακαλύψει για το δικό του παρελθόν, θα τον κάνουν να ζήσει συγκλονιστικές στιγμές, κρίσιμες για τη σωτηρία του Νικήτα αλλά και για τη δική του ζωή, το δικό του μέλλον».
Και τη σημερινή παρουσίαση θα ολοκληρώσει το βιβλίο:
«Επικίνδυνα παιχνίδια» το οποίο πραγματεύεται ένα αξεπέραστο πλέον πρόβλημα μάστιγα της ελληνικής κοινωνίας.
Η περιγραφή του, αναφέρει:
«Η Μαρία είναι τελειόφοιτη γυμνασίου. Όλα πηγαίνουν καλά στη ζωή της ως τη μέρα που αρχίζει να κάνει παρέα με το Μάρκο, ένα αγόρι της δευτέρας Λυκείου. Ο Μάρκος τη σπρώχνει στα ναρκωτικά, στα χάπια και στα «τριπάκια». Θα μπορέσει να γλιτώσει και να γιατρέψει τα τραύματα του κορμιού και της ψυχής της; Ένα δυνατό μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί και από τους γονείς των σημερινών παιδιών.»
Όλα τα βιβλία της Λίτσας Ψαραύτη κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Μαριάνθη Βάμβουρα
vamvouramar@gmail.com

====== = = = = = = = = = = = = = = = === = = = ==
ΑΙΟΛΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ- τόμος ΙΣΤ
Εξεδόθη ο ΙΣΤ τόμος των Αιολικών Χρονικών από την Εταιρεία Αιολικών Μελετών.
Με ιδιαίτερη επιμέλεια, όπως πάντα, έγινε η επιλογή των κειμένων, που αποτελούν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον εγχειρίδιο, μια πηγή αναζήτησης και πληροφόρησης για ποικίλα θέματα και πτυχές ιστορικές, πολιτικές, πολιτιστικές, που αφορούν τον τόπο μας. Στοιχεία που αφορούν στο έργο του Ηλ. Ηλιού, του Ευσ. Λαγίδη ή Καπετάν Άρη οπλαρχηγού της απελευθέρωσης της Λέσβου το 1912, του Ι. Κουτσουρίδη του πρωτοπόρου της ελληνικής παροικίας του Σουδάν, άλλα λαογραφικά και αθλητικού περιεχομένου θέματα, στοιχεία για τις δημοτικές εκλογές της Μυτιλήνης από το 1951-1994, αλλά και πληροφορίες για τον ηλεκτροφωτισμό της ΔΕΗ στη Λέσβο, όλα πλαισιωμένα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, έγγραφα και εικόνες από προσωπικά και όχι μόνο, αρχεία.
Ο τόμος αυτός αποτελεί ένα σταθμό στην ιστορία της Εταιρείας, καθώς εκδόθηκε υπό την επίβλεψη και την ευθύνη του νέου ΔΣ αυτής, με Πρόεδρο τον Δ. Μπούμπα, Αντιπρόεδρο τον Μ. Αυγερινόπουλο, Γραμματέα τον Γ. Κλειδαρά, Ταμία την Περ. Καλέμη και μέλη τους Αρ. Καλάργαλη, Γ. Ζορμπά, Γ. Πλευριτάκη, με αναπληρωματικό μέλος τον Αν. Χατζηχαραλάμπους.
Ο νέος Πρόεδρος, Σχολικός Σύμβουλος ΠΕ Λέσβου, Δημήτρης Μπούμπας, ενημερώνει ότι στους άμεσους στόχους του ΔΣ της Εταιρείας Αιολικών Μελετών, είναι καταρχάς η συνέχιση της έκδοσης του ετήσιου τόμου. Και γι αυτό καλεί τα μέλη του ΔΣ να αποστείλουν τις εργασίες-μελέτες τους, που θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα όσα προβλέπει το καταστατικό της Εταιρείας, δηλαδή, αυτοτελείς, πρωτότυπες, αδημοσίευτες και να αφορούν τις θεματικές: ιστορία, εκπαίδευση, πολιτισμός κλπ της Αιολίδας.
Προτίθεται δε, άμεσα να δημιουργήσει ιστοσελίδα, όπου θα φιλοξενηθεί το ιστορικό αρχείο της Εταιρείας, θα αναρτηθούν οι δράσεις της, τα βιογραφικά και η προσφορά των μελών της και βέβαια οι νέοι τόμοι και κάποιοι παλαιότεροι με τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου (e-books).
Καταλήγοντας ο Δ. Μπούμπας εκφράζει τις ευχαριστίες του στους Παναγιώτη Παρασκευαϊδη, Ραφαήλ Παπαδέλλη και Αντώνη Χατζηχαραλάμπους, που αποχώρησαν μετά από μακρόχρονη θητεία στο ΔΣ, για τη μεγάλη, ουσιαστική και ανιδιοτελή προσφορά τους.


Πολ. Α. Αντωνίου

Πύργος Ιθώμης

Αξιωματικός ε.α της Ελληνικής Αστυνομίας ο συγγραφέας του ογκοδέστατου βιβλίου του, δεν επαναπαύτηκε στις συνταξιουχικές του απολαβές. Καταρχήν ασχολήθηκε δραστήρια με τα κοινά ως αιρετός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και παράλληλα συγκέντρωνε πυρετω¬δώς στοιχεία για το συγγραφικό τούτο έργο του. Είχε το μεράκι και την πρόνοια να αποθηκεύει αξιόλογες πληροφορίες, για να μας κληροδοτήσει τον πολύτιμο αυτόν θησαυρό, προκειμένου να μη χαθούν οι ρίζες από την αφανιστική πορεία του χρόνου. Με ζωντάνια και χαρισματική εξιστόρηση, καταγράφει ανα¬μνήσεις και περιστατικά, έθιμα και κοινωνικές σχέσεις με λόγο στρωτό, αβίαστο, ψυχογραφικά διατυπωμένο. Αναμφίβολα είναι καρπός επίμοχθης και πολύκαιρης δουλειάς και μαζί πάθος για τη διάσωση όλου αυτού του λαογραφικού υλικού, που μας προσφέρει, εμπλουτισμένο με πλήθος φωτογραφιών.
Είναι μια πολύ αξιόλογη έκδοση, μεθοδευμένη και ταξινομημένη έντεχνα, σε κεφάλαια ιστορίας, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής.
Η παρουσίαση πνευματικών και καλλιτεχνικών μορφών, τα ήθη κοινωνικής συμπεριφοράς και τα έθιμα θρησκευτικής λατρείας, οι εκκλησίες και τα σχολεία, η οικονομική κατάσταση και οι γεωργικές ενασχολήσεις και ένα πλήθος άλλων ενδιαφερόντων καταγραφών, αποτελούν το πλούσιο περιεχόμενο της εξαίρετης αυτής συγγραφικής εργασίας.
Την τοπική αυτή παράδοση της πολιτιστικής μας κληρο¬νομιάς, τη διασώζει σαν ομαδικό λογισμό ο Πολ. Αντωνίου και την προβάλλει με μεθοδευμένη και πολυδιάστατη θεμελίωση. Και γίνεται εθνική μας κιβωτός του παρελθόντος, πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί το μέλλον.
Στρατής Μισγίρης
Καλλονή