Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Η μεγαλύτερη μελέτη για την υγεία που έγινε ποτέ στη Γερμανία ξεκίνησε, όπως μαθαίνω, την 1η Οκτωβρίου σε εθνικό επίπεδο. Πρόκειται συγκεκριμένα για τη μελέτη «από κοινού έρευνα για ένα υγιές μέλλον», που θα συμπεριλάβει στα επόμενα 20 - 30 έτη 200.000 τυχαία επιλεγμένους άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 20 έως 69 ετών, οι οποίοι θα εξεταστούν συνολικά σε εθνικό επίπεδο. Πρόκειται για κοινό διεπιστημονικό έργο των επιστημόνων από το Helmholtz Association, τα πανεπιστήμια και άλλα ερευνητικά ινστιτούτα στη Γερμανία. Στόχος της είναι να μελετήσει την εξέλιξη των μεγάλων χρόνιων ασθενειών (ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος και των πνευμόνων, του διαβήτη, του καρκίνου, νευροεκφυλιστικών ψυχιατρικών και μολυσματικών ασθενειών). Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης αναμένεται να συμβάλλουν κατά πολύ στην πρόληψη, την πρόβλεψη και την έγκαιρη ανίχνευση των σημαντικότερων ενδημικών ασθενειών. Η εν λόγω μελέτη χρηματοδοτείται συνολικά με 210 εκ. ευρώ. Το Ινστιτούτο Robert Koch στο Βερολίνο αναλαμβάνει την κεντρική εξωτερική διασφάλιση ποιότητας της μελέτης, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εξέταση εγγράφων, επιτόπιες επισκέψεις σε κέντρα μελέτης, κέντρα δεδομένων και ένα κεντρικό βιοτράπεζας στο Μόναχο. Καλά όλα αυτά. Κάτι περισσότερο από χρήσιμη αυτή η μελέτη. Γιατί, όμως, τόση αργοπορία για την πρόβλεψη, πρόληψη και αντιμετώπιση των ασθενειών, σε μια εποχή που την ίδια στιγμή «ξεχασμένες ασθένειες» όπως η φυματίωση και η ελονοσία ξανακάνουν την εμφάνισή τους απειλητικά, και νέοι ιοί τύπου Έμπολα φαινομενικά αντιμετωπίσιμοι, τείνουν να γίνουν η νέα μάστιγα του αιώνα; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι στην Αφρική ακόμη οι ασθένειες θερίζουν τον πληθυσμό, παρά τη μεγάλη και εξακολουθητική βοήθεια από διεθνείς ανθρωπιστικούς οργανισμούς; Η γιγάντια μελέτη στη Γερμανία είναι καταρχάς ευπρόσδεκτη, αρκεί να υπηρετεί αποκλειστικά τη θεραπεία των ασθενειών και όχι τις φαρμακευτικές εταιρείες, που αναλόγως των πορισμάτων της θα κινηθούν με την αντίστοιχη παρασκευή και διάθεση φαρμακευτικών σκευασμάτων. Παρόμοιες έρευνες έπρεπε να γίνονται σαφώς στην Αφρική και τη Νότια Ασία, εκεί όπου οι άνθρωποι διαβιούν σε κολασμένες συνθήκες υγιεινής. Θα τα ξαναπώ: μελέτες σαν αυτή της Γερμανίας, που στοχεύει στην καταπολέμηση των ασθενειών της Δύσης, του καρκίνου, των καρδιοπαθειών και των εγκεφαλικών -απόρροια του σημερινού τρόπου ζωής- είναι καλοδεχούμενες, αρκεί να υπηρετούν πραγματικά τους σκοπούς τους. Οι πολίτες της Ευρώπης απορούν, για παράδειγμα, για την τεράστια καθυστέρηση στη θεραπεία του καρκίνου, τη μερική αντιμετώπιση των καρδιοπαθειών και τις ελλιπείς γνώσεις για τους νέους ιούς. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι και κονδύλια διατίθενται και χιλιάδες ερευνητές γιατροί δημοσιοποιούν τη μία μελέτη μετά την άλλη. Στην περίπτωση της Γερμανικής μελέτης, βέβαια, αναμένονται πολλά, καθώς τουλάχιστον 200.000 περιπτώσεις ανθρώπων θα εξεταστούν.

Το αποτέλεσμα, όμως, ποιο θα είναι; Θα εμπλουτιστεί ο ιατρικός κόσμος από τα νέα δεδομένα της εν λόγω μελέτης; Και αν υποτεθεί ότι υπάρξει πράγματι οριστική αντιμετώπιση του καρκίνου μετά από 30 χρόνια, ποιος μας εγγυάται ότι δεν θα προκύψουν στο μεσοδιάστημα νέες ανίατες ασθένειες; Η Γερμανική μελέτη - μαμούθ στοχεύει αναμφίβολα σε πολλές κατευθύνσεις. Μετά από τόσα χρόνια, ίσως υπάρξουν και καταλυτικά πορίσματα, με δεδομένο ότι τα χρήματα που δίδονται για τη μελέτη είναι πολλά. Η ανθρωπότητα, όμως, έχει καθυστερήσει πολύ, παρά το γεγονός ότι μελέτες δημοσιοποιούνται σχεδόν κάθε μέρα, με τα δεδομένα να αλλάζουν από στιγμή σε στιγμή. Μ αυτά και μ αυτά, δεν περιμένουμε δα και κοσμογονικές αλλαγές. Οι Γερμανοί απλά πρωταγωνιστούν για μια ακόμη φορά, καθώς είναι το ισχυρότερο οικονομικά ευρωπαϊκό κράτος. Ευχής έργον, η μελέτη τούτη να αποτελέσει το εφαλτήριο και για άλλες μεγαλύτερες, αυτή τη φορά σε φτωχές χώρες όπου ακόμη ασθένειες όπως η ελονοσία και η φυματίωση θερίζουν. Να δημιουργηθούν, με λίγα λόγια, οι προϋποθέσεις για την ανακούφιση και ίαση των πεινασμένων. Αυτοί που δεν πάσχουν από νευρώσεις και ψυχολογικές διαταραχές, αλλά που επιζητούν απλά τα στοιχειώδη και αυτονόητα για τους πολίτες της Δύσης. Μια παγκόσμια μελέτη για την επιβίωση αυτών που χρησιμοποιούνται από χρόνια ως πειραματόζωα.