Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, ασυνόδευτα παιδιά και έγκυες γυναίκες ανάμεσά τους, εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο στα εθνικά συστήματα υγείας των χωρών που βρίσκουν καταφύγιο, προκειμένου να γλιτώσουν από τους πολέμους και την δυστυχία στις εστίες καταγωγής τους. Αποτέλεσμα αυτού, πολλοί να πλήττονται από οδυνηρές ασθένειες, με μοιραία αρκετές φορές, κατάληξη για την ζωή τους.

Η εικόνα αυτή, αν μη τι άλλο προσβάλει την υποτιθέμενη δημοκρατική Ευρώπη στο σύνολό της, καθώς αποδεικνύεται περίτρανα ότι σε πολλές περιοχές της η αλληλεγγύη και η προσφορά βοήθειας στον συνάνθρωπο πάει περίπατο ή απλά είναι πλέον λέξη κενή περιεχομένου.  

Οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες λοιπόν, βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο και όλοι όσοι στην Ευρώπη υπόσχονται ίση μεταχείριση, μάλλον διαψεύδονται από τα πραγματικά περιστατικά. Παιδιά και έγκυες γυναίκες είναι πλέον τα εύκολα θύματα -οι συνήθεις αποκλεισμένοι- παρά το γεγονός ότι όλοι μιλούν και αναφέρονται σε αυτά, θέλοντας να αποδείξουν ότι η εξουσία έχει ανθρώπινο πρόσωπο.

Η έκθεση

Η έκθεση του διεθνούς δικτύου των Γιατρών του Κόσμου με τίτλο «Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για άτομα που αντιμετωπίζουν διάφορους παράγοντες ευαλωτότητας αναφορικά με την υγεία τους»  για την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη ευάλωτων ομάδων στην Ευρώπη, που διεξήχθη με βάση τα ιατρικά και κοινωνικά ιστορικά που συλλέχθηκαν το 2015 σε 31 πόλεις και 12 χώρες, αποκαλύπτει για ακόμα μια φορά τον αποκλεισμό στην πράξη των ευάλωτων ομάδων από τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας.

Το γεγονός αυτό που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, οδηγεί σε συμπέρασμα περί επικράτησης στερεοτύπων, ξενοφοβίας, διακρίσεων και σε τελευταία ανάλυση ρατσισμού, αν θέλουμε να το ερμηνεύσουμε χωρίς περιστροφές. Και αυτό σε συνδυασμό με την ακροδεξιά πολιτική στροφή στην Ευρώπη, που προκαλεί όχι μόνο ανησυχία, αλλά όνειδος.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, σύμφωνα πάντα με την έκθεση των Γιατρών του Κόσμου, παραμένει περιορισμένη για τις πιο ευάλωτες ομάδες στην Ευρώπη, όπως οι έγκυες γυναίκες και τα παιδιά. Τα στοιχεία μαρτυρούν μια πραγματικότητα εξαιρετικά ανησυχητική καθώς:

-68% των ερωτηθέντων, δεν διαθέτουν ιατροφαρμακευτική κάλυψη (συμπεριλαμβανομένων και των εγκύων γυναικών),

-54% των παιδιών, δεν είναι εμβολιασμένα ενάντια στην ιλαρά, την παρωτίτιδα και την ερυθρά, ενώ το 32% δεν είναι εμβολιασμένα ενάντια στον τέτανο,

-Πάνω από το 40% των εγκύων γυναικών δεν είχαν πρόσβαση σε προγεννητική φροντίδα πριν επισκεφθούν την κλινική των Γιατρών του Κόσμου. Περίπου το 60% αυτών δεν έχουν εξεταστεί για αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα (HIV, HBV, HCV) και δεν γνωρίζουν πού θα μπορούσαν να κάνουν τις συγκεκριμένες εξετάσεις.

-Σχεδόν το 60% των εγκύων γυναικών χωρίς άδεια παραμονής, περιορίζει τις μετακινήσεις του υπό το φόβο σύλληψης.

-Τέλος, μόνο το 3.1% των ασθενών ανέφεραν την υγεία τους ως έναν από τους λόγους για τη μετανάστευσή τους.

«Οι πολλαπλές βίαιες εμπειρίες που έχουν βιώσει οι άνθρωποι που φθάνουν στην Ευρώπη θα πρέπει να ευαισθητοποιούν τις υγειονομικές αρχές σχετικά με τις ανάγκες των μεταναστών και των προσφύγων», τονίζουν στην σχετική ανακοίνωσή τους οι Γιατροί του Κόσμου, καθώς σε κάθε χώρα θα πρέπει να εφαρμόζονται σωστές συνθήκες υποδοχής και περίθαλψης.

Προτάσεις

Απέναντι σε αυτήν την αποτυχία, οι Γιατροί του Κόσμου ζητούν από τα κράτη-μέλη και τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

-Την πρόσβαση όλων στα εθνικά συστήματα υγείας πάνω στις αρχές της αλληλεγγύης, της ισότητας και της δικαιοσύνης.

-Οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στην προγεννητική φροντίδα, σε μια ασφαλή γέννα και στη διακοπή της κύησης σε περίπτωση που το επιθυμούν.

-Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στα εθνικά προγράμματα εμβολιασμού και στην παιδιατρική φροντίδα.

-Κατάλληλες συνθήκες υποδοχής (στέγη, εγκαταστάσεις υγιεινής, φροντίδα, πρόσβαση στην πληροφορία, κλπ.), σύμφωνα με τα πρότυπα της ανθρωπιστικής παρέμβασης.

-Η δημιουργία νόμιμων και ασφαλών διαδρομών πρόσβασης, με τη δυνατότητα να ζητείται άσυλο στην χώρα επιλογής του εκάστοτε μετανάστη.

-Ικανοποιητικές συνθήκες υποδοχής και επαρκής νομική προστασία, ειδικά για τις γυναίκες και τα παιδιά, που αποτελούν πλέον την πλειοψηφία των μεταναστών και των προσφύγων.

-Τα κράτη-μέλη και τα όργανα της ΕΕ θα πρέπει να σταματήσουν αμέσως την κράτηση των ανηλίκων και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες δομές για τα ασυνόδευτα παιδιά.

Η έκθεση των Γιατρών του Κόσμου έρχεται σε μια εποχή, όπου η ευρωπαϊκή πολιτική απέναντι στους πρόσφυγες έχει σκληρύνει. Αλλά πάνω απ' όλα, σε μια περίοδο όπου οι διακρίσεις δίνουν και παίρνουν.  Θα δούμε τελικά, κατά πόσον θα την λάβουν υπόψιν τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τι πολιτική θα συνεχίσουν να ακολουθούν.