Του Φίλιππου Ζάχαρη (filippos.zaharis@yahoo.gr)

Ανεξέλεγκτες  διαστάσεις παίρνει το πρόβλημα των προσφύγων στην Ελλάδα με δεδομένο ότι ο άξονας ΠΓΔΜ Σλοβενία - Ουγγαρία Αυστρία, συνεχίζει να κρατά  ερμητικά τα σύνορα κλειστά, ασκώντας παράλληλα ασφυκτικό τον έλεγχο για όσους πρόσφυγες αφήνουν να περάσουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι αφίξεις στη Μεσόγειο σημείωσαν μείωση κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά παραμένουν σχετικά υψηλές. Σύμφωνα με σημερινά στοιχεία, 131.724 άνθρωποι, επιχείρησαν αυτό το ταξίδι κατά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο (122.637 από αυτούς κατέφτασαν στην Ελλάδα). Ο αριθμός σχεδόν πλησιάζει τον συνολικό αριθμό που είχε σημειωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2015 (147.209). Μέχρι στιγμής φέτος 410 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Τα στοιχεία αυτά δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά, αλλά πάνω απ' όλα δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος. Ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη συσκέπτονται πυρετωδώς για την επίλυση του προβλήματος, την ίδια στιγμή αυξάνονται οι ξενοφοβικές ρήσεις αλλά και τα κινήματα κατά των ξένων που υποκινούνται από ακροδεξιά κόμματα. Αυτό συνέβαινε πάντα όμως όταν άνθρωποι εγκατέλειπαν τις εστίες τους και προσπαθούσαν να βρουν καταφύγιο σε άλλες χώρες.

 Αλλά ας δούμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα όπου συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός προσφύγων. Στην Ειδομένη, η κατάσταση πλέον έχει επιδεινωθεί καθώς περισσότεροι από 13.000 άνθρωποι συνωστίζονται στα σύνορα. Την ίδια στιγμή, στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις, μεταφέρονται πρόσφυγες με κάθε μέσον και τρόπο.  Εις ότι αφορά δε την χρηματοδοτική βοήθεια για την Ελλάδα  η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας χορήγησε χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης ύψους 3,5 εκατ. Ευρώ, με την οποία θα καλυφθεί μέρος των λειτουργικών δαπανών για ανθρώπινους πόρους στα κέντρα πρώτης υποδοχής που θα εγκατασταθούν στα ελληνικά νησιά Κω, Λέσβο, Σάμο, Χίο και Λέρο.

Τα χρήματα προέρχονται από το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ISF) και με αυτά θα ενισχυθεί η ικανότητα της Ελλάδας να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις άνευ προηγουμένου μεταναστευτικές ροές στην χώρα με την εξασφάλιση της επαρκούς λειτουργίας της ταυτοποίησης, καταγραφής και υποδοχής υπηκόων τρίτων χωρών. Η χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης θα χρησιμοποιηθεί για να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός του εξειδικευμένου προσωπικού που θα συμβάλλει στη μείωση του χρόνου που διαρκούν οι διαδικασίες καταγραφής.  Η βοήθεια αυτή θα χρησιμοποιηθεί για την περίθαλψη των προσφύγων ή θα καταλήξει στις τσέπες επιτήδειων, με δεδομένο ότι πολλές φορές στο παρελθόν συνέβαινε αυτό και λαμβανομένου υπόψιν των δικτύων εκμετάλλευσης και διακίνησης των προσφύγων;

Θα το δούμε στην πράξη. Και επειδή τώρα τελευταία πολλοί μιλούν στην Ευρώπη ολοένα και περισσότερο για επαναφορά των συνόρων εντός Σένγκεν, τα παρακάτω στοιχεία είναι χρήσιμα, καθώς σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι προσωρινοί συνοριακοί έλεγχοι όχι μόνο παρεμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, αλλά επίσης συνοδεύονται από σημαντικό οικονομικό κόστος. Η Επιτροπή έχει υπολογίσει, ότι η πλήρης επαναφορά των συνοριακών ελέγχων εντός του χώρου Σένγκεν θα επέφερε αμέσως άμεσο κόστος ύψους από 5 έως 18 δισ. ευρώ ετησίως (ή 0,05%-0,13% του ΑΕΠ). Το εν λόγω κόστος θα επιβάρυνε κυρίως συγκεκριμένους φορείς και περιοχές, ωστόσο θα επηρέαζε αναπόφευκτα και την οικονομία της ΕΕ συνολικά. Για παράδειγμα: Κράτη μέλη, όπως η Πολωνία, οι Κάτω Χώρες και η Γερμανία, θα επωμίζονταν πρόσθετο κόστος ύψους άνω των 500 εκατ. ευρώ για την οδική μεταφορά εμπορεύσιμων αγαθών. Οι επιχειρήσεις στην Ισπανία και την Τσεχική Δημοκρατία θα έφταναν να πληρώνουν περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ σε πρόσθετες δαπάνες. Οι συνοριακοί έλεγχοι θα στοίχιζαν, από άποψη απώλειας χρόνου, στους 1,7 εκατ. μεθοριακούς εργαζόμενους ή στις εταιρείες που τους απασχολούν από 2,5 έως 4,5 δισ. ευρώ. Θα ήταν πιθανό, τέλος, να απολεσθούν τουλάχιστον 13 εκατ. διανυκτερεύσεις τουριστών, με συνολικό κόστος 1,2 δισ. ευρώ.  Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιβαρυνθούν λοιπόν με διοικητικό κόστος ύψους τουλάχιστον 1,1 δισ. ευρώ, λόγω της ανάγκης για πρόσθετο προσωπικό που θα επιφορτιστεί με ελέγχους στα σύνορα.

Και από αυτή την άποψη λοιπόν, το μέλλον είναι ζοφερό. Ας σταματήσουν να κραυγάζουν κάποιοι για επαναφορά των συνοριακών ελέγχων, παίρνοντας αφορμή από τους Σύριους πρόσφυγες, αλλά και την πιθανή έλευση «τζιχαντιστών». Οι πρόσφυγες πρέπει να αντιμετωπιστούν ανθρώπινα και όχι να εγκαταλείπονται στην τύχη τους στις παραμεθόριες περιοχές. Οι υψωμένοι συνοριακοί φράχτες, βάζουν σε τεράστια δοκιμασία το έργο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αλλά πάνω απ΄όλα βυθίζουν στο χάος την Ελλάδα, μετατρέποντάς την σε πεδίο δοκιμής μελλοντικών προσφυγικών ροών. Τεστάροντας παράλληλα την ανεκτικότητα αλλά και την αλληλεγγύη των Ελλήνων, που κάποτε υπήρξαν και αυτοί πρόσφυγες. Με λίγα λόγια ένα εφιαλτικό παιχνίδι στις πλάτες ανυπεράσπιστων ανθρώπων από τα πολεμικά μέτωπα, που οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι άφησαν να δημιουργηθούν με την παρατεταμένη ανοχή τους στις γενοκτονίες.