Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Φθάσαμε σε μια εποχή, όπου το να δημιουργούνται συλλογικότητες και να αφυπνίζονται οι πολίτες, θεωρείται κάτι σαν πανάκεια ενώπιον του φάσματος της κρίσης που συσπειρώνει τις μάζες και αποθαρρύνει τα κόμματα από συνταγές παραδοσιακής πειθούς. 

Βρισκόμαστε στο χρονικό σημείο εκείνο, όπου η παραμικρή αντίσταση αποθεώνεται ως η ακμή και το ζενίθ της κοινωνικής πάλης, ως ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης της καθημερινότητας, ως η συνήθης πρακτική απέναντι στις πιέσεις ενός συστήματος εξουσίας που καταπνίγει την κάθε φωνή που θέλει να διαμαρτυρηθεί και ολοκληρώνει με συνοπτικές διαδικασίες το έργο της καθυπόταξης αξιών και φαντασιακών κόσμων.

Είναι αυτή ακριβώς η εποχή, όπου τα συσσωρευμένα προβλήματα ακυρώνουν στην πράξη την όποια ανοχή, η εποχή όπου ταυτόχρονα η εκάστοτε κυβέρνηση θεωρεί πως δεν είναι αυτή υπεύθυνη για το κοινωνικό χάλι. Φθάνουμε, λοιπόν, σε αυτό το σημείο, όπου το κάθε τι υπεραξιολογείται και οδηγεί σε συμπεράσματα απάλειψης των ολοκληρωτικών θεωριών, την ίδια στιγμή που το κάθε κόμμα  καταβάλλει ηρωικές προσπάθειες για να αποδείξει πως στο βάθος υπάρχει ελπίδα στο πλαίσιο αυτό του συστήματος εξουσίας που απέχει παρασάγγας από την πραγματική δημοκρατία.

Στην αρχαία Ελλάδα, ήξεραν πολύ καλά τι πάει να πει δημοκρατία στην πράξη. Γνώριζαν με κάθε λεπτομέρεια τον χειρισμό των πολιτικών θεμάτων, αναθέτοντας παράλληλα μόνο τα τεχνικά έργα στους ειδικούς. Σήμερα οι ειδικοί έχουν κατακλύσει τα πάντα, από το τι θα φάμε μέχρι το τι θα σκεφθούμε, πέρα από την πόλη και τους νόμους της που αντικαθίστανται από ένα πανίσχυρο δίκτυο εξουσίας που ακούει στην λέξη κράτος και κυβέρνηση κομμάτων. Ένα πραγματικά αστείο ζήτημα στην γόνιμη σκέψη εκείνης της μακρινής εποχής.

Σήμερα, όμως, δεν παύουν οι συλλογικότητες να μονοπωλούν την επικαιρότητα, καθώς η ιδιώτευση κράτησε για καιρό και αρκετοί πολίτες δεν άντεξαν την αφομοίωση αυτής της τραγικής συνήθειας. Αυτές οι συλλογικότητες που ξεκινούν από τις γειτονιές των πόλεων και εκτείνονται στα νησιά και τα χωριά, αποτελούν την μοναδική ελπίδα πως κάτι μπορεί να αλλάξει μέσα σε τούτη την γενικευμένη σιωπή που επιβάλλουν δια των κομμάτων τα συστήματα εξουσίας.

Είναι πραγματικά μια σημαντική όαση στην πλημμυρίδα του ολοκληρωτισμού, ένα παράθυρο διαφυγής από το έγκλειστο του κρατικού αλυσοδέματος. Οι πολίτες συσπειρώνονται γιατί δεν θεωρούν ως εφικτούς άλλους τρόπους επιβίωσης και δεν πείθονται πλέον από τις κομματικές ντουντούκες που σήμερα μπορεί να μην δονούν ηχητικά την ατμόσφαιρα με ξεπερασμένα συνθήματα, αλλά διαρρηγνύουν με το γάντι τον κοινωνικό ιστό, με τις υποχθόνιες απόπειρες επιβολής νεόδμητων κανόνων κοινωνικού εξαναγκασμού.  

Όσο μεγαλώνουν οι αντιστάσεις της κοινωνίας, τόσο το σύστημα εξουσίας προσπαθεί να σφετεριστεί τις αυτόνομες προσπάθειες των πολιτών. Όσο αυτοί δείχνουν στην πράξη πως δεν έχουν ανάγκη τα κόμματα, τόσο αυτά εφευρίσκουν νέους τρόπους κατασκευής θετικών πρόσημων, μηνυμάτων εξουσίας και κατευνασμού των αντιστάσεων με δόλια μέσα. Αυτή η παράλληλη μάχη εκτυλίσσεται σε ένα ασφυκτικό από πλευράς ευκαιριών τοπίο, αφού το σύστημα εξουσίας κλείνει τους δρόμους διαφυγής και οι αυτόνομες πρωτοβουλίες των πολιτών ανοίγουν τα περάσματα.

Η εποχή είναι αναμφισβήτητα κρίσιμη. Τα αποτελέσματα της μάχης, άγνωστα. Το μόνο που είναι σίγουρο, είναι πως και συλλογικότητες υπάρχουν, αλλά και αρκετοί φύλακες του κομματικού συρφετού. Απομένει σε όλους μας να βρούμε την χρυσή τομή που θα μας απαλλάξει από ακρότητες απ' αυτήν ακριβώς την έκβαση της σκληρής μάχης. Και οι συλλογικότητες αυτές μπορούν να μας μάθουν πως από κοινού μπορούμε όλοι μας, χωρίς να πιάνουμε τα άκρα, να δίνουμε λύσεις απέναντι στον καθαγιασμό μιας κρατικής φυλακής, που ακούει στο όνομα κοινοβουλευτική δημοκρατία, χωρίς τον Δήμον, τους νόμους και τους πολίτες που τους δημιουργούν και τους ανασυνθέτουν. Μιας κοινωνίας επιβλεπόμενης από κομματικούς σάτυρους -στην επιεικέστερη των περιπτώσεων- που προωθούν με κάθε μέσο και τρόπο τον κοινωνικό κανιβαλισμό.