Ερευνητικά δεδομένα για τους 15χρονους εφήβους στην Ελλάδα από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ» (ΕΠΙΨΥ) για τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων στην Ελλάδα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS  (1η Δεκεμβρίου 2019).

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, το ΕΠΙΨΥ δημοσιοποίησε τα αποτελέσματα της «Πανελλήνιας έρευνας για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων-μαθητών» (Έρευνας HBSC/WHO) με την ενότητα «Σεξουαλική συμπεριφορά και υγεία των εφήβων».

Η σημασία της πρώιμης σεξουαλικής επαφής

Η σεξουαλική συμπεριφορά και υγεία των εφήβων αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους και συνδέεται με τη σεξουαλική ανάπτυξη που διαρκεί από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση. Η σεξουαλική υγεία αποτελεί κεντρική συνιστώσα της υγείας για το σύνολο του πληθυσμού και οι ενέργειες για τη διασφάλιση της σεξουαλικής υγείας των εφήβων χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Οι πιθανοί κίνδυνοι που συνδέονται με τη σεξουαλική συμπεριφορά των 15χρονων σχετίζονται κυρίως με τις ιδιαιτερότητες της ηλικιακής αυτής ομάδας τόσο στο συναίσθημα, όσο και στη συμπεριφορά, αναφέρει η έρευνα.

Πλήθος ερευνών έχουν καταδείξει ότι η πρώιμη σεξουαλική επαφή έχει συνέπειες για την αυτο-αντίληψη των εφήβων, την ευεξία τους συνολικά και τη σεξουαλική συμπεριφορά τους στο μέλλον. Η πρώιμη σεξουαλική επαφή, που συνήθως ορίζεται ως η σεξουαλική επαφή σε ηλικία μικρότερη των 15 ετών, συχνά συνδέεται με εμπλοκή σε συστάδα συμπεριφορών κινδύνου, όπως είναι το μη ασφαλές σεξ και η χρήση αλκοόλ και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Η σεξουαλική επαφή χωρίς ή με ελλιπή προστασία μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, άμβλωση ή πρώιμη μητρότητα και επιπλέον αυξάνει τον κίνδυνο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ), με σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ιατρικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Τα ερευνητικά δεδομένα του ΕΠΙΨΥ (2018), για τους 15χρονους έφηβους - μαθητές (Α' Λυκείου) στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΠΙΨΥ, το 2018 ένας στους τέσσερις 15χρονους (26,4%) αναφέρει ότι είχε τουλάχιστον μία ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, σε σχεδόν διπλάσιο ποσοστό τα αγόρια (34,3%) συγκριτικά με τα κορίτσια (18,6%). Διαχρονικά, από το 2002 στο 2018, το ποσοστό 15χρονων αγοριών που αναφέρουν ότι είχαν έστω και μία ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή δεν μεταβάλλεται σημαντικά (33,6% και 34,3%, αντίστοιχα), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα κορίτσια διπλασιάζεται (από 9,6% σε 18,6%).

Χρήση προφυλακτικού

Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, το 2018 τρεις στους τέσσερις εφήβους (75,6%) απαντούν ότι κατά τη διάρκεια της τελευταίας σεξουαλικής επαφής που είχαν έκαναν οι ίδιοι ή ο/η σύντροφός τους χρήση προφυλακτικού, αγόρια και κορίτσια σε παρόμοια ποσοστά (76,7% και 73,7%, αντίστοιχα). Ωστόσο, ποσοστό 18,3% των εφήβων απαντά ότι δεν έκανε χρήση προφυλακτικού, ενώ 6,1% απαντούν «Δεν ξέρω». Διαχρονικά, από το 2002 στο 2018 το ποσοστό 15χρονων εφήβων που αναφέρουν χρήση προφυλακτικού μειώνεται σημαντικά από 86,9% σε 75,6%.

Πρώιμη έναρξη σεξουαλικής ζωής

Μεταξύ των 15χρονων που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, δύο στους τρεις (73,6%) την είχαν πρόσφατα (15 ετών), ένας στους 4 (26,4%) στην ηλικία των 14 ετών ή νωρίτερα και ένας στους 10 (9,7%) στην ηλικία των 13 ετών ή νωρίτερα. Το ποσοστό των αγοριών που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή στην ηλικία των 13 ετών ή νωρίτερα είναι σημαντικά υψηλότερο (14,2%) από το αντίστοιχο των κοριτσιών (1,7%).

Εμπειρία πρώτης σεξουαλικής επαφής

Τέλος, η εμπειρία της πρώτης σεξουαλικής επαφής είναι ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή, το οποίο συμβάλει στη σεξουαλική ανάπτυξη και έχει αντίκτυπο στις μελλοντικές σεξουαλικές εμπειρίες και συμπεριφορές.

Σύμφωνα λοιπόν, με τα στοιχεία του ΕΠΙΨΥ, το 2018 ένα στα πέντε κορίτσια (20,5%) και ένα στα δεκατρία αγόρια (7,9%) απαντούν, σχετικά με την πρώτη ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή που είχαν, είτε ότι δεν ήθελαν πραγματικά να συμβεί, είτε ότι θα προτιμούσαν να έχει συμβεί αργότερα.

Επιπλέον, ένας στους 7 έφηβους (14,1%) που αναφέρουν ότι είχαν ήδη τουλάχιστον μία ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, απαντούν ότι πριν την πρώτη επαφή τους είχαν καταναλώσει αλκοόλ ή κάποια άλλη ουσία.