Περισσότερες γυναίκες και τα παιδιά τους επιβιώνουν σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις για την παιδική και μητρική θνησιμότητα που δημοσιεύθηκαν από ομάδες των Ηνωμένων Εθνών, υπό την εποπτεία της UNICEF και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ).

Από το 2000, ο θάνατος των παιδιών μειώθηκε σχεδόν κατά το ήμισυ και οι μητρικοί θάνατοι περισσότερο από ένα τρίτο, κυρίως λόγω της βελτιωμένης πρόσβασης σε προσιτές και ποιοτικές υπηρεσίες υγείας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις νεότερες εκτιμήσεις, 6,2 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 15 ετών πέθαναν το 2018 και πάνω από 290.000 γυναίκες έχασαν την ζωή τους λόγω επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού το 2017.

Οι γυναίκες και τα νεογέννητα είναι πιο ευάλωτα κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον τοκετό. Υπολογίζεται ότι 2,8 εκατομμύρια έγκυοι και νεογνά πεθαίνουν κάθε χρόνο (1 κάθε 11 δευτερόλεπτα) κυρίως από αιτίες που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις.

Τα παιδιά είναι αυτά που αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο να πεθάνουν τον πρώτο μήνα, ειδικά αν γεννιούνται πολύ πρόωρα ή είναι πολύ μικρά, έχουν επιπλοκές κατά τη γέννηση, ή συγγενείς παθήσεις  και συμβατικές λοιμώξεις. Περίπου το ένα τρίτο αυτών των θανάτων συμβαίνουν κατά την πρώτη ημέρα και σχεδόν τα τρία τέταρτα μόνο την πρώτη εβδομάδα.

Ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο

Οι εκτιμήσεις δείχνουν τεράστιες ανισότητες σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά στην υποσαχάρια Αφρική αντιμετωπίζουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από ό,τι σε όλες τις άλλες περιοχές.

Τα επίπεδα των μητρικών θανάτων είναι σχεδόν 50 φορές υψηλότερα για τις γυναίκες στην υποσαχάρια Αφρική και τα μωρά τους είναι 10 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν τον πρώτο μήνα ζωής τους, σε σύγκριση με τις χώρες υψηλού εισοδήματος.

Το 2018, 1 στα 13 παιδιά στην υποσαχάρια Αφρική πέθανε πριν από τα πέμπτα γενέθλιά του αναλογία 15 φορές υψηλότερη από τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ένα παιδί στην Ευρώπη, όπου μόνο 1 στα 196 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών πεθαίνει.

Οι γυναίκες στην υποσαχάρια Αφρική αντιμετωπίζουν αναλογικά 1 στις 37 κίνδυνο θανάτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού. Συγκριτικά, ο κίνδυνος αυτός για μια γυναίκα στην Ευρώπη αναλογεί σε  1 στις 6500. Η υποσαχάρια Αφρική και η Νότια Ασία αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% των παγκόσμιων θανάτων μητέρων και παιδιών. Οι χώρες που βρίσκονται σε πολεμική ή ανθρωπιστική κρίση έχουν συχνά αδύναμα συστήματα υγείας, που εμποδίζουν τις γυναίκες και τα παιδιά να έχουν πρόσβαση στην βασική φροντίδα.

Πρόοδος που συνδέεται με την καθολική κάλυψη υγείας

Παγκοσμίως πάντως, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στη μείωση της θνησιμότητας του παιδιού και της μητέρας. Από το 1990, σημειώθηκε μείωση κατά 56% των θανάτων παιδιών κάτω των 15 ετών από 14,2 εκατομμύρια θανάτους σε 6,2 εκατομμύρια το 2018.

Από το 2000 - 2017, η μητρική θνησιμότητα μειώθηκε κατά 38%. Η Νότια Ασία έχει κάνει τις μεγαλύτερες βελτιώσεις στην επιβίωση της μητέρας με σχεδόν 60% μείωση του ποσοστού μητρικής θνησιμότητας από το 2000.

Η Λευκορωσία, το Μπαγκλαντές, η Καμπότζη, το Καζακστάν, το Μαλάουι, το Μαρόκο, η Μογγολία, η Ρουάντα, το Ανατολικό Τιμόρ και η Ζάμπια, είναι μερικές από τις χώρες που σημείωσαν σημαντική πρόοδο στη μείωση της παιδικής ή μητρικής θνησιμότητας. Η επιτυχία οφείλεται στην πολιτική βούληση να βελτιωθεί η πρόσβαση στην ποιοτική υγειονομική περίθαλψη, επενδύοντας στο εργατικό δυναμικό της υγείας, εισάγοντας δωρεάν φροντίδα για εγκύους και παιδιά και υποστηρίζοντας τον οικογενειακό προγραμματισμό. Πολλές από αυτές τις χώρες επικεντρώνονται στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και την καθολική κάλυψη υγείας.

Ο γενικός στόχος για τον τερματισμό της μητρικής θνησιμότητας είναι η μείωση του συνολικού ποσοστού της σε λιγότερο από 70 ανά 100.000 γεννήσεις έως το 2030.

Ο στόχος για τον τερματισμό των θανάτων νεογνών και παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών, είναι η μείωση της νεογνικής θνησιμότητας σε τουλάχιστον 12 ανά 1.000 γεννήσεις και θνησιμότητα κάτω των 5 ετών σε τουλάχιστον 25 ανά 1.000 γεννήσεις. Το 2018, 121 χώρες είχαν ήδη επιτύχει αυτό το ποσοστό θνησιμότητας κάτω των πέντε ετών.