Του Φίλιππου Ζάχαρη zachfil64@gmail.com

Η Διεθνής Επιτροπή για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών, έδωσε στην δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες (25 Μαρτίου), στη Βιέννη την ετήσια έκθεση για τα ναρκωτικά. Η πανδημία κορωνοϊού επηρέασε σημαντικά την διακίνηση, πάραυτα ανακαλύφθηκαν νέοι δρόμοι.

Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), ως σύμβουλος οργανισμός του ΟΗΕ (ΕCOSOC) σε θέματα ναρκωτικών, ανακοίνωσε την έκθεση στην Ελλάδα

Κρυφή επιδημία: Ηλικιωμένοι & χρήση ναρκωτικών

Το INCB προειδοποιεί για «μια κρυφή επιδημία - τη χρήση ναρκωτικών από ηλικιωμένους», δηλαδή από άτομα άνω των 65, τα οποία μέχρι το 2050 θα αποτελούν τον 1 στους 6 ανθρώπους πάνω στη Γη, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός γερνά ταχέως.

Η χρήση ουσιών και οι σχετικές διαταραχές στον γηραιότερο πληθυσμό έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, την τελευταία δεκαετία έχει τριπλασιαστεί η χρήση των περισσότερων ουσιών μεταξύ των ηλικιωμένων.

Η κατανάλωση παυσίπονων, ηρεμιστικών, βενζοδιαζεπινών και καταπραϋντικών είναι υψηλότερη σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα απ' ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Επιπλέον, και η χρήση κάνναβης κατά τον τελευταίο χρόνο αυξήθηκε στους ηλικιωμένους άνω των 65 από 1,2% το 2012 σε 5,1% το 2019.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ΙΝCB, υπάρχει η τάση αυτή η πληθυσμιακή ομάδα να αγνοείται επιδημιολογικά, επιστημονικά και πολιτισμικά.

Οι ηλικιωμένοι που κάνουν προβληματική χρήση ουσιών αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα που σχετίζονται με την ηλικία τους, συμπεριλαμβανομένης της απομόνωσης ή σωματικών προβλημάτων.

O αντίκτυπος της COVID-19

Αφορά την πρόσβαση σε φάρμακα και στους ανθρώπους με προβλήματα χρήσης και ψυχικής υγείας.

Το INCB εκφράζει ανησυχία για την αρνητική επίδραση της πανδημίας COVID-19 στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού φαρμάκων.

Τα κυβερνητικά μέτρα που αποσκοπούν στον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού οδήγησαν σε έλλειψη ορισμένων ελεγχόμενων ουσιών για ιατρικούς και επιστημονικούς σκοπούς. Η αυξημένη ζήτηση για θεραπεία ασθενών με COVID-19 δημιούργησε περαιτέρω ελλείψεις και διέκοψε θεραπείες και άλλες υπηρεσίες που σχετίζονται με την υγεία.

Το INCB τονίζει, επίσης, ότι άτομα με διαταραχές ψυχικής υγείας και χρήσης ουσιών έχουν επηρεαστεί ιδιαίτερα από την πανδημία COVID-19. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και η κοινωνική απομόνωση ασκούν μεγαλύτερη πίεση σε άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας και χρήσης ναρκωτικών, επιδεινώνοντας ενίοτε αυτά τα προβλήματα.

COVID-19 & παράνομη διακίνηση

Τα μέτρα καταπολέμησης της εξάπλωσης του κορωνοϊού έχουν επηρεάσει τις παράνομες αγορές ναρκωτικών, οδηγώντας σε ελλείψεις ορισμένων ναρκωτικών και σε υψηλότερες τιμές. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η καθαρότητα των ναρκωτικών σε τοπικό επίπεδο έχει μειωθεί και ότι χρησιμοποιούνται προσμείξεις, όπως η φαιντανύλη, που αυξάνουν τα ποσοστά υπερδοσολογίας. Επίσης, έχει αυξηθεί η διαδικτυακή διακίνηση ναρκωτικών μέσω κρυπτογραφημένων επικοινωνιών από το οργανωμένο έγκλημα. Ανοικτές αγορές στο διαδίκτυο και το darknet, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα διαδικτυακά φόρουμ φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στην προμήθεια ναρκωτικών ουσιών σε επίπεδο λιανικής.

Αφγανιστάν: Υψηλή η παράνομη παραγωγή οπίου

Η παραγωγή οπίου στο Αφγανιστάν παρέμεινε υψηλή το 2019, και η χώρα αντιπροσωπεύει σχεδόν το 84% της παγκόσμιας παραγωγής οπίου τα τελευταία πέντε χρόνια. Επιπλέον, δεν υπήρξαν ενδείξεις μείωσης του εφοδιασμού ηρωίνης αφγανικής προέλευσης σε καταναλωτικές αγορές παγκοσμίως.

Αφρική

Αυξάνεται ο αριθμός των χωρών στην Αφρική που ήδη επιτρέπουν ή σχεδιάζουν να επιτρέψουν την καλλιέργεια κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς.

Πολλά μέρη της περιοχής αντιμετωπίζουν το συνεχιζόμενο πρόβλημα παράνομης παρασκευής και χρήσης  τραμαδόλης.

Επιπλέον, σε πολλές χώρες δεν συλλέγονται συστηματικά δεδομένα.

Βόρεια Αμερική Νότια Αμερική

Στη Βόρεια Αμερική τα περιστατικά υπερδοσολογίας και οι θάνατοι από ναρκωτικά συνεχίζουν να τροφοδοτούν μια κρίση ναρκωτικών στην περιοχή. Οι θάνατοι από παράνομη χρήση ναρκωτικών αυξήθηκαν το 2020.

Η πανδημία COVID-19 επηρέασε τις οδούς διακίνησης και τις τεχνικές μικροδιακίνησης, καθώς και την προσφορά και ζήτηση ελεγχόμενων ουσιών στη Νότια Αμερική. Καθώς επιβλήθηκαν περιορισμοί για την COVID-19 στην περιοχή, οι εγκληματικές οργανώσεις απέδειξαν και πάλι την ικανότητά τους να προσαρμόζονται σε νέες συνθήκες.

Ασία

Στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ασία συνεχίζεται η αύξηση της παράνομης παραγωγής, διακίνησης και χρήσης συνθετικών ουσιών, η καθαρότητα των οποίων αυξάνεται. Δεδομένα σχετικά με τη συνολική επικράτηση της χρήσης ναρκωτικών και τα επιστημονικά τεκμηριωμένα προγράμματα θεραπείας της εξάρτησης από τα ναρκωτικά εξακολουθούν να λείπουν από πολλές χώρες της περιοχής.

Η Νότια Ασία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης διακίνησης ηρωίνης και  μεθαμφεταμίνης.

Περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού ηλικίας 1564 ετών ζει στη  Νότια Ασία, αλλά η περιοχή αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τρίτο του εκτιμώμενου αριθμού χρηστών οπιοειδών παγκοσμίως.

Επίσης, εθνική έρευνα δείχνει την αύξηση της χρήσης εισπνεόμενων από τα παιδιά του δρόμου.

Ευρώπη

Η πανδημία COVID-19 ενίσχυσε τη χρήση του διαδικτύου και του darknet για την παράνομη αγορά ναρκωτικών.

Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί και άλλα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που τέθηκαν σε εφαρμογή για τον περιορισμό της πανδημίας COVID-19 φαίνεται ότι ευθύνονται για τις ελλείψεις και τις υψηλότερες τιμές ορισμένων ναρκωτικών στην παράνομη αγορά, κυρίως σε επίπεδο λιανικής.

Η παράνομη παρασκευή συνθετικών ναρκωτικών λαμβάνει χώρα ολοένα και περισσότερο στην Ανατολική Ευρώπη, όπως αποδεικνύεται από την εξάρθρωση τόσο μικρών, όσο και μεγάλων επιχειρήσεων.

Κάνναβη

Η κάνναβη και η κοκαΐνη είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα ναρκωτικά στην Ευρώπη. Τα ποσοστά ενέσιμης χρήσης ναρκωτικών στην Ανατολική Ευρώπη είναι τα υψηλότερα στον κόσμο.

Πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ΕΕ, περισσότερα από 92 εκατομμύρια άτομα ηλικίας 15-64 ετών, εκτιμάται ότι έχουν δοκιμάσει  παράνομα ναρκωτικά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά του 2018.

Η κάνναβη παραμένει το πιο χρησιμοποιούμενο παράνομο ναρκωτικό στην περιοχή, με εκτιμώμενη ετήσια επικράτηση 5,4% το παραπάνω έτος. Η κοκαΐνη είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές παράνομο ναρκωτικό που χρησιμοποιείται στην Ευρώπη, και η Δυτική και Κεντρική Ευρώπη κατέγραψαν το 2018 για την κοκαΐνη ποσοστό επικράτησης κατά το προηγούμενο έτος 1,4%.

Η Ανατολική Ευρώπη συνέχισε να είναι η περιοχή με την υψηλότερη παγκόσμια επικράτηση ατόμων που κάνουν ενέσιμη χρήση ναρκωτικών μεταξύ των ηλικιών 15-64 ετών, περίπου 5,5 φορές υψηλότερη από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Αρκετές πάντως, ευρωπαϊκές χώρες κάνουν βήματα προς τη νομιμοποίηση της χρήσης κάνναβης για μη ιατρικούς σκοπούς.