Του Φίλιππου Ζάχαρη (zachfil64@gmail.com)

Οι μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα δεν παρουσίασαν κάμψη την εποχή του κορωνοϊού. Αυτό από μόνο του αποτελεί σημαντική είδηση, καθώς όσοι χρειάζονται μόσχευμα θα μπορούν έστω και με δυσκολία να ατενίζουν με αισιοδοξία το μέλλον.

Σύμφωνα με τον  Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), κατά το 12μηνο Μάρτιος 2020 - Μάρτιο 2021, ο συνολικός αριθμός τόσο των δοτών οργάνων, όσο και των πραγματοποιηθεισών μεταμοσχεύσεων δεν υστέρησε σε σχέση με τη δραστηριότητα  οποιουδήποτε άλλου έτους.

Το Σύστημα Μεταμοσχεύσεων (ΜΕΘ, ΕΟΜ, Μονάδες Μεταμοσχεύσεων) έδειξε γρήγορα ανακλαστικά προσαρμογής στη νέα κατάσταση, όπως αναφέρεται.

Παράλληλα, και ο τομέας των μεταμοσχεύσεων αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (μυελός των οστών, ομφαλιοπλακουντιακό αίμα) δεν υστέρησε στο ελάχιστο, παρά το γεγονός ότι η μεταμόσχευση κυττάρων έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις, τόσο ως προς τον επαναλαμβανόμενο έλεγχο και την προετοιμασία των δοτών, όσο και ως προς την απρόσκοπτη και έγκαιρη διασυνοριακή μεταφορά μοσχευμάτων, ιδιαίτερα από ξένους δότες.

Ο ΕΟΜ αναφέρει ότι και τα Κέντρα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών, τα Κέντρα Συλλογής Κυττάρων και οι Μονάδες Μεταμόσχευσης, εργάστηκαν συντονισμένα, σε συνεργασία με τον ΕΟΜ και τις Δεξαμενές Εθελοντών Δοτών του εξωτερικού.

Συνολική μεταμοσχευτική δραστηριότητα ενός έτους πανδημίας: Μάρτιος 2020 Μάρτιος 2021

Κατά την περίοδο της πανδημίας, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του ΕΟΜ, πραγματοποιήθηκαν 134 μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων (87 νεφρού, 31 ήπατος, 12 καρδιάς, 4 πνευμόνων), προερχόμενες από 52 αποβιώσαντες δότες οργάνων.

Αξίζει να αναφερθεί το «ρεκόρ» μεταμοσχεύσεων νεφρού από ζώντες δότες, που διενεργήθηκαν κατά το 9μηνο Μάιο 2020 με Μάρτιο 2021, αγγίζοντας τις 90, αριθμός μεταμοσχεύσεων που ποτέ κατά το παρελθόν δεν είχε διενεργηθεί ακόμα και σε διάστημα ενός έτους, τονίζει ο ΕΟΜ.

Ιδιαίτερη αναφορά, ωστόσο, θα πρέπει να γίνει στο Πρόγραμμα Μεταμόσχευσης Πνευμόνων, το οποίο ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2020 ξανά στην Ελλάδα, μετά από 10 χρόνια.

Εθνικό Μητρώο Εθελοντών δότες μυελού των οστών

Το ίδιο χρονικό διάστημα, εν μέσω της πανδημίας, διενεργήθηκαν 121 μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών, περισσότερες μάλιστα από τον μέσο ετήσιο αριθμό της τελευταίας 5ετίας (107 μεταμοσχεύσεις).

Είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμα και υπό αυτές τις δυσμενείς συνθήκες, εξακολουθούν να αυξάνουν σταθερά τα μοσχεύματα μυελού που προέρχονται από Έλληνες δότες, λόγω της συνεχούς ενίσχυσης του Εθνικού Μητρώου Εθελοντών Δοτών Αρχέγονων Αιμοποιητικών κυττάρων (μυελού των οστών), αποτέλεσμα της αδιάλειπτης δραστηριοποίησης των Κέντρων Δοτών ως προς την ενημέρωση και προσέλκυση των εθελοντών.

Το Εθνικό Μητρώο Εθελοντών αυξήθηκε κατά 25% το κρίσιμο αυτό έτος και ανέρχεται πλέον στους 195.000 δότες μυελού των οστών, διευρύνοντας έτσι τις πιθανότητες των Ελλήνων ασθενών να βρουν συμβατό δότη. 

Να σημειωθεί ότι με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση, ολοκληρώνονται οι διαδικασίες πρόσληψης 7 γιατρών Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων, που ως εντεταλμένοι του ΕΟΜ σε 9 από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας, τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Περιφέρεια, θα αναλαμβάνουν τον εντοπισμό και τη διαχείριση των δυνητικών δοτών οργάνων και την ενημέρωση του οικογενειακού τους περιβάλλοντος.

Προγράμματα στα σχολεία

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι ο ΕΟΜ, εισήγαγε στα σχολεία δύο προγράμματα με πλούσιο εποπτικό υλικό, για την προαγωγή της δωρεάς ιστών και οργάνων και των μεταμοσχεύσεων σε παιδιά και εφήβους: Τους «Οργανούληδες», για μαθητές Γ', Δ', Ε', Στ' τάξεων Δημοτικού, που υλοποιούνται με τη συνεργασία και χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ωνάση, και μία αναλυτική παρουσίαση με τίτλο «Δωρεά και μεταμόσχευση Ιστών & Οργάνων, Τι είναι, Πώς λειτουργεί», για μαθητές Α', Β', Γ' τάξεων Λυκείου.

Όλα αυτά αποτελούν μια πολύ ευχάριστη είδηση όπως προείπα, ειδικά σε όσους χρήζουν μεταμόσχευσης και αναζητούν το κατάλληλο μόσχευμα. Το γεγονός ότι η πανδημία δεν εμπόδισε την πραγματοποίηση μεταμοσχεύσεων, αλλά και το ότι η μεταμόσχευση πλέον εισάγεται μέσω προγραμμάτων στα σχολεία, όπου οι μαθητές θα μπορούν από μικρή ηλικία να ενημερώνονται για την όλη διαδικασία που αφορά την ανθρώπινη υγεία, αλλά πάνω απ' όλα την ανθρώπινη ζωή, αυτό από μόνο του είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός.

Ας μείνουμε λοιπόν, σ' αυτά τα ενθαρρυντικά στοιχεία που προσδίδουν αισιοδοξία. Και επειδή η μεταμόσχευση στην κυριολεξία σώζει ζωές, ας ευχηθούμε να βρίσκονται στο μέλλον ολοένα και περισσότεροι δότες που θα αλλάζουν την ζωή όλων αυτών που περιμένουν με αγωνία ένα όργανο που θα τους διατηρήσει στη ζωή. Γιατί πραγματικά κανείς άλλος από αυτούς δεν μπορεί να καταλάβει την αξία της δωρεάς οργάνων, για την πραγματοποίηση των σωτήριων μεταμοσχεύσεων.